Σε απάντηση δημοσιευμάτων που αναφέρονται στην απουσία θεσμοθετημένου προστατευτικού καθεστώτος για το Σαρακήνικο της Μήλου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προχωρά σε διευκρινίσεις, αποσαφηνίζοντας το πλαίσιο της διαδικασίας.
Ειδικότερα, το ΥΠΕΝ σημειώνει πως αναφορές που αποδίδουν στο Υπουργείο άρνηση έγκρισης του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) του νησιού δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά δεδομένα. Το εν λόγω σχέδιο ουδέποτε διαβιβάστηκε στην αρμόδια υπηρεσία του, ενώ η αρμοδιότητα έγκρισής του ανήκει στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου.
Όσον αφορά τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του ΣΧΟΟΑΠ, αυτή υποβλήθηκε στο ΥΠΕΝ τον Ιούνιο του 2023. Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης από τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων, εντοπίστηκαν σημαντικές ελλείψεις, ενώ οι γνωμοδοτήσεις στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης ήταν αρνητικές. Κατόπιν αυτών, η μελέτη επιστράφηκε στον Δήμο Μήλου τον Ιανουάριο του 2024, χωρίς ωστόσο να ακολουθήσει εκ νέου υποβολή με διορθώσεις, με αποτέλεσμα η διαδικασία να μην ολοκληρωθεί εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας.
Παράλληλα, το ΥΠΕΝ επισημαίνει ότι η έκδοση απόφασης αναστολής οικοδομικών αδειών προϋποθέτει την αποστολή από τον Δήμο του ακριβούς πολυγώνου της προστατευόμενης περιοχής, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει πραγματοποιηθεί.
Τέλος, το Υπουργείο τονίζει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη συνολικός σχεδιασμός για την προστασία τοπίων ιδιαίτερης περιβαλλοντικής και αισθητικής αξίας σε εθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ζητηθεί από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις να καταγράψουν και να προτείνουν περιοχές που χρήζουν αυξημένης προστασίας, με στόχο την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου διατήρησης του φυσικού τοπίου.
Ειδικότερα για τη Μήλο τονίζεται ότι:
1 ) Δεν έχει αποσταλεί στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το ΣΧΟΟΑΠ Μήλου και άλλωστε η έγκριση του εν λόγω ΣΧΟΟΑΠ αποτελεί αρμοδιότητα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου. Παρά ταύτα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, απευθυνόμενο στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, με το ερώτημα: αν έχει παραλάβει το σχετικό ΣΧΟΟΑΠ από τον Δήμο Μήλου, έλαβε αρνητική απάντηση.
2) Επειδή η Μήλος διαθέτει περιοχές Natura πάνω από 30% της συνολικής έκτασης του νησιού, βάσει της προβλεπόμενης διαδικασίας, η έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του ΣΧΟΟΑΠ, γίνεται από τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων (ΔΙΠΑ) του Υπουργείου. Όντως, την 1η.6.2023 υποβλήθηκε από τον Δήμο Μήλου στη ΔΙΠΑ η εν λόγω ΣΜΠΕ. Η Διεύθυνση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αφού εξέτασε τον φάκελο της σχετικής ΣΜΠΕ, την έθεσε σε δημόσια διαβούλευση (7.7.2023) και κατόπιν γνωστοποίησε στον Δήμο Μήλου (23.1.2024) τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις, που έκαναν λόγο για «ουσιώδεις παραλείψεις του σχεδιασμού αναφορικά με την προστασία αρχαιολογικών χώρων και της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας». Έκτοτε, ο Δήμος Μήλου δεν έκανε καμία περαιτέρω ενέργεια για την έγκριση του ΣΧΟΟΑΠ, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρωθεί στην προθεσμία που όριζε το θεσμικό πλαίσιο, με καταληκτική ημερομηνία την 31η Μαρτίου 2024.
Συμπερασματικά, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν έλαβε ποτέ από τον Δήμο Μήλου τη διορθωμένη ΣΜΠΕ για να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός, ο οποίος πλέον εξελίσσεται μέσω Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης».
Ωστόσο, σημαντική παράμετρο για την προστασία της Μήλου αποτελεί το γεγονός ότι ο Δήμος Μήλου, μέχρι σήμερα δεν έχει αποστείλει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την περιοχή με το περίγραμμα προστασίας για το Σαρακήνικο που φαίνεται ότι πρότεινε το ΣΧΟΟΑΠ, δηλαδή το «πολύγωνο» με τις συντεταγμένες, γιατί όπως επικοινωνήθηκε στο Υπουργείο «αναμένουν το περίγραμμα από τον μελετητή που είχε εκπονήσει τη μελέτη».
Τονίζεται ότι όταν περιέλθει από τον Δήμο Μήλου στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το περίγραμμα (το πολύγωνο) με τις συντεταγμένες τότε θα εκδοθεί, άμεσα, Υπουργική Απόφαση αναστολής οικοδομικών αδειών.
Υπογραμμίζεται ότι από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό το θέμα ανέγερσης ξενοδοχειακής μονάδας στο Σαρακήνικο της Μήλου, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έλαβε άμεσες πρωτοβουλίες, με στόχο την προστασία του νησιού και αντίστοιχων περιοχών σε όλη την Επικράτεια. Επίσης, ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας απέστειλε στις 7.2.2025, έγγραφο με την ένδειξη «εξαιρετικά επείγον» και στις επτά Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας, ζητώντας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους να υποδείξουν τις περιοχές με ιδιαίτερα τοπία, στις οποίες πρέπει να υπάρξει προστασία μέχρι την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού, για να μην σημειωθούν και άλλα «Σαρακήνικα». Η ανταπόκριση μέχρι σήμερα μπορεί να χαρακτηριστεί «περιορισμένη».
