Η Κάλη Αναγνώστου από το Μάτι είναι γνωστή στο ευρύ κοινό από την περιπέτεια τη δική της και του γιου της που βασανίστηκαν από τα εγκαύματά τους, αλλά έμειναν όρθιοι. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι η κ. Αναγνώστου –μια τακτική συνομιλήτρια της «Κ» μετά την πυρκαγιά στο Μάτι– έκανε μεγάλη προσπάθεια να πείσει το κράτος ότι το σπίτι της είναι «κόκκινο» και κατεδαφιστέο.
Τώρα έχει καταφέρει με τον σύζυγό της να το ξαναχτίσουν σε μικρότερο εμβαδόν στο ίδιο οικόπεδο, έπειτα από δύο χρόνια, χάρη στην ιδιωτική ασφάλιση που είχαν και η οποία τους αποζημίωσε τάχιστα έναντι ασφαλίστρου μερικών εκατοντάδων ευρώ τον χρόνο για ένα σπίτι άνω των 240 τετραγωνικών.
Αλλοι κάτοικοι στο Μάτι, όπως ο Γιάννης Κ., που δεν είχαν ιδιωτική ασφάλιση, αλλά μόνο κρατική αρωγή, χρειάσθηκε να δανεισθούν για να ολοκληρώσουν το σπίτι τους – ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες ανατιμήσεις, τα χρήματα δεν έφθαναν ούτε για την επισκευή.
Τον Αύγουστο του 2021, μετά τις φωτιές στην Εύβοια και την Αττική, δηλώθηκαν «συνολικά 778 ζημιές, με πρόβλεψη αποζημιώσεων 38,5 εκατομμύρια ευρώ». Από τις αιτήσεις των πολιτών που ζήτησαν οικονομική υποστήριξη από το κράτος φαίνεται πως μόλις το 13% των κατοικιών και επιχειρήσεων που υπέστησαν ζημιές ήταν ασφαλισμένο, ενώ οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες προσέφυγαν στην κρατική αρωγή.
Από τις αιτήσεις αποζημίωσης σε ασφαλιστικές εταιρείες για τις ζημιές κτιρίων μετά τις φωτιές του Αυγούστου, το 72% αφορούσε την Αττική, το 15,2% την Εύβοια, το 11% την Πελοπόννησο και το 1,6% άλλες περιοχές της χώρας. Οι κατοικίες που είχαν υποστεί ζημιές ήταν το 80,6% των περιπτώσεων, τα βιομηχανικά κτίρια το 2,5%, οι εμπορικές επιχειρήσεις το 13,2%, τα ξενοδοχεία το 0,3% και τα φωτοβολταϊκά πάρκα το 3%. Οι αποζημιώσεις που κατεβλήθησαν σε κατοικίες και εμπορικές επιχειρήσεις αφορούσαν πάνω από το 100% των κεφαλαίων που είχαν καταβληθεί.
Αμέσως μετά την πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών, είχαν καταβληθεί 35 εκατομμύρια ευρώ για ζημιές σε κατοικίες.
Από το 1993, ένα χρόνο μετά τη χρονιά που ο κόσμος άρχισε να μετράει επίσημα την «κλιματική αλλαγή» στο Ρίο, έως το 2021 έχουν αποζημιωθεί 36.042 ιδιοκτήτες για ζημιές, με ποσό απαίτησης σχεδόν 500 εκατ. ευρώ. Στο διάστημα αυτό η φετινή χρονιά κρατάει τα σκήπτρα, με το 2021 να αφορά 3.039 ζημιές με αποζημιώσεις 45,7 εκατομμυρίων. Ενώ από το 1993 έως το 2016 οι ζημιές ήταν το 58,7% του συνόλου και το 57,4% των απαιτήσεων (286 εκατομμύρια ευρώ), μόνο την τελευταία 5ετία αφορούν το 41,3% της περιόδου 1993-2021 και το 42,6% του ποσού των αιτούμενων αποζημιώσεων, με τα ποσά διαρκώς να «σκαρφαλώνουν» επειδή ανεβαίνουν οι περιπτώσεις ζημιών.
Η ρύθμιση, που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, θα αφορά τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε περιοχές υψηλής τρωτότητας – Αργότερα το μέτρο ίσως επεκταθεί και για τους σεισμούς.
Σύμφωνα με τον νέο κλιματικό νόμο, από το 2025 (σ.σ. γιατί όχι αμέσως;) όλα τα νέα (σ.σ. γιατί όχι όλα;) κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Η ύπαρξη ασφαλιστηρίου συμβολαίου αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου.
Κατά τον νομοθέτη, τέτοιες ζώνες είναι εκείνες οι οποίες είναι υψηλού κινδύνου πλημμύρας, όπως αποτυπώνονται σε ένα νόμο του 2010, ή είναι κοντά σε δασικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς. Οι περιοχές αυτές καθορίζονται με απόφαση του περιφερειάρχη λαμβάνοντας υπόψη το είδος της δασικής βλάστησης, την πυκνότητά της, την απόσταση από τα κτίρια και τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής. Η διάταξη αυτή μαζί με τις άλλες διατάξεις του κλιματικού νόμου θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση ενός μηνός.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η κυβέρνηση συζητάει σε δεύτερο χρόνο την επέκταση της ισχύος της διάταξης και για τους σεισμούς, μετά την εμπειρία του Αρκαλοχωρίου, κάτι που θα αυξήσει κατά πολύ τον αριθμό των κτιρίων που θα είναι ιδιωτικά ασφαλισμένα για κινδύνους φυσικής καταστροφής.
Ο νέος υπουργός Κλιματικής Κρίσης, Χρήστος Στυλιανίδης, επικαλείται στην επιχειρηματολογία του την κυπριακή πραγματικότητα, σύμφωνα με την οποία το 75% των κτιρίων είναι ασφαλισμένα για τέτοιους κινδύνους.
Πριν από τις φυσικές καταστροφές του περασμένου καλοκαιριού, μια ομάδα βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας είχε επιμείνει να προωθηθεί η υποχρεωτική ασφάλιση των ακινήτων για παρόμοιες περιοχές, ώστε να σταματήσει το κράτος να αποζημιώνει κατά τα πρότυπα του Ματιού, καθώς οι καταστροφές περιουσιών επιταχύνονται με ταχύτητα χιονοστιβάδας λόγω κυρίως της κλιματικής αλλαγής.
Το Κουκάκι και η Πάρνηθα
Πηγές ασφαλιστικών εταιρειών λένε ότι ο περιορισμός μόνο σε κτίσματα αυτών των περιοχών θα προκαλέσει έκρηξη στα ασφάλιστρα. Η κυβέρνηση αντιτείνει ότι δεν είναι δυνατόν ο ιδιοκτήτης ακινήτου στο Κουκάκι να πληρώνει για τον ιδιοκτήτη ακινήτου που επιλέγει να χτίσει στους πρόποδες της Πάρνηθας.
H «K» ζήτησε από τον πρόεδρο της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, Αλέξανδρο Σαρρηγεωργίου, να σχολιάσει τη διάταξη.
«Θεωρούμε κατ’ αρχήν θετικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση κατανοεί πως δεν μπορεί να φέρει μόνη της το βάρος των αποζημιώσεων από τις ολοένα συχνότερες και σφοδρότερες φυσικές καταστροφές και ότι η ασφάλιση μπορεί να είναι μέρος της λύσης. Από την άλλη πλευρά, η διάταξη, πέραν του ότι είναι ανεπαρκής, παρουσιάζει σοβαρά τεχνικά ζητήματα που θα καταστήσουν την εφαρμογή της προβληματική. Επιφυλασσόμαστε να τοποθετηθούμε επίσημα κατά τη διαδικασία της ανοιχτής διαβούλευσης του νομοσχεδίου», σημειώνει ο κ. Σαρρηγεωργίου.