Όλες οι αλλαγές που προβλέπονται στη διάταξη για τις νέες οικοδομικές άδειες

Παρέμβαση – τομή προς όφελος πολιτών και επιχειρηματιών που θέλουν να χτίσουν, λύση τύπου «αναγκαίου κακού» με μια πρακτική καθαρά σκοπιά ώστε να λυθεί ο «γόρδιος δεσμός» των ρυθμών… χελώνας ως προς την έκδοση των οικοδομικών αδειών, ή μια παρέμβαση βιαστική και επιπόλαιη που ενέχει περιβαλλοντικούς κινδύνους και ενδέχεται να ανοίξει την «κερκόπορτα» για να ξεφυτρώσουν ξαφνικά νέα αυθαίρετα ανά τη χώρα; Αρκετή συζήτηση και διάχυτο προβληματισμό, με διαφορετικές – είναι η αλήθεια – οπτικές και αντιδράσεις, έχει προκαλέσει η νομοθετική ρύθμιση που έχει φέρει προς ψήφιση στη Βουλή η κυβέρνηση για τη λεγόμενη «επιτάχυνση-αυτοματοποίηση των οικοδομικών αδειών».

Η μεγάλη αλλαγή που φέρνει η εν λόγω ρύθμιση, η οποία περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο για την απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας των ΑΠΕ, αφορά στην κατάργηση, ουσιαστικά, του δημόσιου ελέγχου των οικοδομικών αδειών πριν από την έκδοσή τους. Με τις αλλαγές που προωθούνται, η έκδοση των οικοδομικών αδειών για δόμηση μικρών και μεγάλων κτηριακών υποδομών θα γίνεται πλέον με ευθύνη του ιδιώτη μηχανικού, χωρίς να απαιτείται προέγκριση από τις πολεοδομίες (ή ΥΔΟΜ όπως είναι ο επίσημος τίτλος, πλέον, των πολεοδομιών των Δήμων), οι οποίες θα διενεργούν ελέγχους εκ των υστέρων, κι αυτούς σε δειγματοληπτική μονάχα βάση.

Προαιρετική προέγκριση

Ειδικότερα, μόλις θεσπιστεί το νέο καθεστώς, η προέγκριση οικοδομικής άδειας γίνεται προαιρετική για όλες τις κατηγορίες οικοδομικών αδειών και το σύνολο των οικοδομικών αδειών θα εκδίδεται αυτόματα. Πρακτικά για την έκδοση κάθε οικοδομικής άδειας θα υποβάλλεται φάκελος από τον μηχανικό στο ηλεκτρονικό σύστημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) και αυτή θα εκδίδεται αυτόματα με ευθύνη του μηχανικού, αλλά χωρίς κάποιον προηγούμενο έλεγχο δημόσιας υπηρεσίας και μόνο με την πρόβλεψη εκ των υστέρων δειγματοληπτικών ελέγχων στο 30% των αδειών που θα εκδίδονται με ευθύνη μηχανικού. Ουσιαστικά, για να το θέσουμε πολύ απλά, η ευθύνη του προληπτικού ελέγχου φεύγει από το Δημόσιο και τις Υπηρεσίες Δόμησης των Δήμων και περνά στους ιδιώτες μηχανικούς. Αυτό θα αφορά, σημειωτέον, τις οικοδομικές άδειες όλων των κατηγοριών, δηλαδή και για τις οικοδομικές άδειες μεγάλων κατασκευών, ακόμα και σε εκτός σχεδίου γήπεδα, όπως επίσης και τον υπολογισμό της επιτρεπόμενης δόμησης σε κάθε κτήριο.

Ποικίλες αντιδράσεις

Η ρύθμιση έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις. Υπάρχουν “φωνές” που κάνουν λόγο για μια αναγκαία από καιρό παρέμβαση ώστε να επιταχυνθεί επιτέλους η αργή διαδικασία έκδοσης των οικοδομικών αδειών. Και στον αντίποδα ακριβώς, υπάρχουν “φωνές” που κάνουν λόγο για μια επικίνδυνη ρύθμιση…

Οι μηχανικοί του Δημοσίου χτυπούν “καμπανάκι” από τη μεριά τους, εκφράζοντας φόβους ότι η απογύμνωση του Δημοσίου και εν προκειμένω των πολεοδομιών από τον ελεγκτικό αυτό ρόλο θα ανοίξει την πόρτα για να “ξεπηδήσει” μια νέα γενιά αυθαιρέτων.

Χαρακτηριστική ήταν, μάλιστα, η τοποθέτηση που έκανε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων, Δημήτρης Πετρόπουλος, κατά τη διάρκεια της ακρόασης εξωκοινοβουλευτικών φορέων στη συζήτηση επί του νομοσχεδίου που έγινε στην αρμόδια επιτροπή της Bουλής. «Αντί η Πολιτεία να προσπαθήσει να ελέγξει την αυθαίρετη δόμηση, επεκτείνει αυτήν την αμφίβολη διαδικασία τής μη προέγκρισης και της αυτόματης έκδοσης με έναν απλό έλεγχο του τοπογραφικού σε μεγάλες κατασκευές, οι οποίες μπορεί να βρίσκονται ακόμα και σε ευαίσθητες περιοχές, όπως οι αρχαιολογικοί χώροι ή οι ιστορικοί τόποι, ο αιγιαλός, κ.λπ. Η ρύθμιση αυτή θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε μια νέα γενιά αυθαιρέτων, ενώ θα δημιουργήσει τεράστιες επισφάλειες τόσο στους πολίτες όσο και στους μηχανικούς, οι οποίοι θα επιβαρυνθούν με το τεράστιο βάρος της αποκλειστικής ευθύνης, και θα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις για το δημόσιο συμφέρον αλλά και για το περιβάλλον», επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Πετρόπουλος.

Κάπως πιο ελαστικό εμφανίζεται το Τεχνικό Επιμελητήριο, που διατύπωσε επίσης επιφυλάξεις, ενστάσεις και διαφωνίες με τη ρύθμιση, εκφράζοντας ωστόσο την ίδια ώρα μια σχετική κατανόηση ως προς το σκεπτικό της κυβέρνησης πίσω από τον σχεδιασμό… «Το καλύτερο για την Πολιτεία και για τους μηχανικούς θα ήταν να υπάρχει προέγκριση τουλάχιστον μέχρι την έκδοση του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, ενός έργου που έχει ξεκινήσει να υλοποιεί το ΤΕΕ και θα ολοκληρωθεί τα επόμενα 3 χρόνια. Σε διαφορετική περίπτωση, για να μπορούν να εκδίδονται οικοδομικές άδειες, θα έπρεπε το υπουργείο Εσωτερικών να προχωρήσει σε ρύθμιση που να επιτρέπει να εξυπηρετούνται όλες οι ΥΔΟΜ από μία κεντρική τής κάθε Περιφερειακής Ενότητας, για να μπορούν οι χρόνοι να είναι λογικοί. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περιοχές που οι άδειες καθυστερούν έως και 9-10 μήνες να εκδοθούν, με αποτέλεσμα να μένει πίσω όλη η οικοδομική δραστηριότητα αλλά και η ανάπτυξη της χώρας», τόνισε χαρακτηριστικά στη δική του τοποθέτηση ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, καταλήγοντας: «Μέχρι τότε το υπουργείο Περιβάλλοντος – εφόσον η ρύθμιση ψηφιστεί – θα πρέπει να διασφαλίσει τον έλεγχο τουλάχιστον στο 30% των οικοδομικών αδειών και μάλιστα με αυτόματη κλήρωση του συστήματος για να μην υπάρχουν παρεμβάσεις, ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι άδειες που θα εκδίδονται με ευθύνη του μηχανικού θα είναι απολύτως νόμιμες. Απαιτείται η συνεργασία των δύο υπουργείων για να μην κινδυνεύουμε να έχουμε νέα γενιά αυθαιρέτων».

Πολεοδομικές ρυθμίσεις – Οι αλλαγές που προβλέπονται στις οικοδομικές άδειες

Αναλυτικά, οι πολεοδομικές ρυθμίσεις προβλέπουν ότι:

• Για τη διαδικασία έκδοσης οικοδομικής άδειας η προέγκριση οικοδομικής άδειας γίνεται προαιρετική για όλες τις κατηγορίες οικοδομικών αδειών. Όπως αναφέρεται στη σχετική διάταξη, «η διαδικασία προέγκρισης για την έκδοση οικοδομικής άδειας είναι προαιρετική και αφορά κάθε κατηγορία έκδοσης άδειας του άρθρου 36. Η διαδικασία προέγκρισης άδειας αναθεώρησης είναι προαιρετική, εφόσον αφορά σε μεταβολή των πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης ύψους και όγκου. Εναλλακτικά απαιτείται η έγγραφη βεβαίωση των υποπερ. βα) και ββ) της περ. β της παρ. 2 του άρθρου 38».
• Το σύνολο των οικοδομικών αδειών εκδίδεται αυτόματα, ενώ καθορίζονται τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται με τη νέα διαδικασία. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, οι οικοδομικές άδειες, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν, εκδίδονται ως εξής:

α) Οι άδειες που εμπίπτουν στον τρόπο έκδοσης των Κατηγοριών 1, 2 και 3 με προέγκριση του άρθρου 36 εκδίδονται αυτόματα, ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις αναγκαίες μελέτες που προβλέπονται στο άρθρο 40. Ο αριθμός οικοδομικής αδείας που εκδίδεται ηλεκτρονικά αναρτάται αμελλητί στο διαδίκτυο και επιτρέπεται η έναρξη των οικοδομικών εργασιών. Οι ανωτέρω έλεγχοι διενεργούνται εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία υποβολής του φακέλου.

β) Οι άδειες που εμπίπτουν στον τρόπο έκδοσης των Κατηγοριών 1, 2 και 3 χωρίς προέγκριση του άρθρου 36 εκδίδονται αυτόματα, ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις αναγκαίες μελέτες που προβλέπονται στο άρθρο 40. Παράλληλα, καθορίζονται τα νέα στοιχεία ελέγχου του διαγράμματος κάλυψης, το οποίο θα συνοδεύεται υποχρεωτικά από υπεύθυνη δήλωση μηχανικού.

• Εισάγεται η αντικατάσταση της επιτρεπόμενης δόμησης με τον συντελεστή όγκου και ο υπολογισμός για όλες τις κατασκευές και τις απαιτούμενες επιφάνειες, ανά χρήση, για τον υπολογισμό των θέσεων στάθμευσης θα γίνεται και θα βεβαιώνεται από τον μηχανικό.
• Οι ΥΔΟΜ θα διενεργούν υποχρεωτικά δειγματοληπτικό έλεγχο, ανά εξάμηνο, στο 30% των αδειών που θα εκδίδονται με ευθύνη του μηχανικού.