Καθώς ολοκληρώνεται μια χρονιά-ρεκόρ για τον τουρισμό σε πολλούς καλοκαιρινούς και όχι μόνον προορισμούς, οι τοπικές κοινωνίες αναλογίζονται κατά πόσον οι υποδομές τους θα μπορέσουν να αντέξουν άλλη μία τέτοια δοκιμασία. Ανεπάρκειες στα συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, νερού, κυκλοφορίας, μέσων συγκοινωνίας, ηλεκτροδότησης και πολλών ακόμη υποδομών εμφανίστηκαν σχεδόν παντού, εγείροντας ερωτήματα για τη βιωσιμότητα στο ελληνικό τουριστικό προϊόν. Είναι σε αυτό το περιβάλλον που η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός προσωπικά έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν μια νέα γενιά μικρών και μεγαλύτερων έργων σε ολόκληρη την επικράτεια, που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα. Πρόκειται για έργα που συχνά είναι «ορφανά», αν και απολύτως αναγκαία για τη διατήρηση της ποιότητας ζωής, του περιβάλλοντος, της ελκυστικότητας στους επισκέπτες και εν τέλει για τη διατήρηση του ίδιου του χαρακτήρα των προορισμών.
Ετσι, με συντονιστή και επισπεύδοντα τον υπουργό Τουρισμού Βασίλη Κικίλια και σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα ξεκίνησε πριν από μερικούς μήνες μια μεγάλη άσκηση: η προσπάθεια να εντοπιστούν και να καταγραφούν τα έργα που πρέπει να λάβουν άμεση προτεραιότητα και να διαμορφωθεί το πλαίσιο δημοπράτησης και ανάθεσής τους, έτσι ώστε να ξεκινήσει η υλοποίησή τους το ταχύτερο δυνατόν. Η χρηματοδότησή τους θα προέλθει τόσο από τα περιφερειακά ταμεία και το ΕΣΠΑ όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Πολύτιμο εργαλείο σε αυτή την προσπάθεια αποτέλεσε η μεγάλη μελέτη, που το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων σε συνεργασία με ανεξάρτητο ιδιωτικό συμβουλευτικό οίκο διενήργησε και ολοκλήρωσε το προηγούμενο διάστημα. Πρόκειται για μία «δεξαμενή» με 700 περίπου έργα που απαιτούνται για να μπορέσει ο τουρισμός, όχι μόνο να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των προορισμών, αλλά και να συνεχίσει να αναπτύσσεται επωφελώς για την οικονομία. Είναι έργα που δεν αφορούν τόσο σε βαριές υποδομές, όπως επεκτάσεις αεροδρομίων, λιμανιών, μαρινών ή μεγάλους οδικούς άξονες, καθώς αυτά ούτως ή άλλως προχωρούν από άλλους φορείς του Δημοσίου ή της κυβέρνησης. Είναι έργα «ορφανά», υπό την έννοια πως στην πλειονότητά τους δεν τα έχει υιοθετήσει κανένας συγκεκριμένος φορέας.
Σε δεύτερη φάση το υπουργείο Τουρισμού, με βάση αυτή την προεργασία και επικουρούμενο από επαγγελματίες ανεξάρτητους συμβούλους, προχώρησε στην προτεραιοποίησή τους με βάση κριτήρια, όπως ο όγκος των επισκεπτών ανά προορισμό, η φέρουσα ικανότητα των υποδομών του σε κλίνες και ο αριθμός των διανυκτερεύσεων που πραγματοποιούνται σε αυτούς. Από αυτή την εργασία προέκυψαν 26 μικροί και μεγάλοι προορισμοί, μεταξύ των οποίων Ρόδος, Κως, Σαντορίνη, Μύκονος, Κέρκυρα, Χανιά, Ζάκυνθος, Πάρος, νησιά Αργοσαρωνικού, Χαλκιδική, Κεφαλονιά, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Λευκάδα και Αρχαία Ολυμπία, αλλά και λιγότερο αναπτυγμένοι τουριστικά τόποι, όπως η Λέσβος, η Κατερίνη, η Χαλκίδα, η Καλαμάτα, η Θάσος, το Λασίθι, τα Ιωάννινα, η Σάμος, τα Τρίκαλα, όπως όμως και η Θεσσαλονίκη και η Αθήνα. Κατόπιν αναγνωρίστηκαν τα έργα εκείνα τα οποία είτε θεραπεύουν χρονίζοντα προβλήματα είτε θα έχουν τη μεγαλύτερη και γρηγορότερη θετική επίπτωση στην καθημερινότητά τους.
Προχωρούν 39 έργα άμεσης προτεραιότητας σε τουριστικούς προορισμούς, τα οποία θα έχουν γρήγορη θετική επίπτωση στην καθημερινότητα.
Το αποτέλεσμα ήταν 39 έργα άμεσης προτεραιότητας, που θα ενισχύσουν τον χαρακτήρα και τη βιωσιμότητα των συγκεκριμένων τόπων και θα τους προστατέψουν από τις επιπτώσεις της μεγάλης ανάπτυξης του τουρισμού, αλλά και θα βελτιώσουν την εμπειρία για τους επισκέπτες τους. Πολλά έχουν να κάνουν με τη διαχείριση υδάτων και απορριμμάτων, αλλά και την ηλεκτροκίνηση. Μέτωπα στα οποία «πονάει» ο ελληνικός τουρισμός και οι συγκεκριμένοι προορισμοί και προβλήματα τα οποία μάλιστα έχουν συχνά βρει τον δρόμο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ξένους επισκέπτες, που εξεπλάγησαν δυσάρεστα με την κατάσταση. Αλλα είναι πιο στοχευμένα και επιχειρούν να θεραπεύσουν την άναρχη και καταστροφική ανάπτυξη επιμέρους κλάδων, όπως για παράδειγμα της κρουαζιέρας στη Σαντορίνη.
Κάποια άλλα έχουν καθυστερήσει δεκαετίες, όπως η δημιουργία κατάλληλου χώρου στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων στην Αθήνα, τα οποία σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα στον ιστό του κέντρου προκαλώντας μεγάλα κυκλοφοριακά, αλλά και λειτουργικά προβλήματα. Περιλαμβάνονται όμως και ορισμένες βαρύτερες υποδομές, όπως διασυνδέσεις νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς ενέργειας, όχι μόνο για να εξασφαλίσουν την επάρκεια ηλεκτροδότησής τους τους κρίσιμους εποχιακά μήνες, αλλά και για να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν το δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που μπορούν να αναπτύξουν.
Στο ρόστερ των έργων πρώτης προτεραιότητας περιλαμβάνεται επίσης η επέκταση των πράσινων σημείων της Αθήνας και της Αθηναϊκής Ριβιέρας, η αναβάθμιση και βελτίωση του συστήματος διαχείρισης αφίξεων – αναχωρήσεων κρουαζιερόπλοιων στη Σαντορίνη και η κατασκευή 2ου τελεφερίκ για να σταματήσει το χάος του υπερτουρισμού, που καταστρέφει τα τελευταία έτη το νησί και βέβαια, δράσεις όπως η βελτίωση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης στη Μύκονο και την Πάρο.
Τα 39 αυτά έργα επιμερίζονται σε ώριμα, σχεδόν ώριμα και κάποια που χρήζουν ωρίμανσης πρακτικά εκ του μηδενός, αλλά σε κάθε περίπτωση μπορούν να υλοποιηθούν τάχιστα εφόσον δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο. Ειδικότερα αξιολογείται για την εξειδίκευση, ωρίμανση και υλοποίηση των έργων αυτών να εφαρμοστεί αντίστοιχο πλαίσιο με αυτό που προδιαγράφεται στον νόμο για τις συμβάσεις στρατηγικής σημασίας. Να λάβουν δηλαδή αδειοδοτήσεις fast track, ανεξάρτητα από το ύψος του προϋπολογισμού τους, αφού η χρησιμότητά τους για τη βιωσιμότητα στον ελληνικό τουρισμό είναι ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας.
Παράλληλα και υπό την εποπτεία της προεδρίας της κυβέρνησης προτείνεται να προΐσταται της επιτροπής για την έγκριση των συγκεκριμένων έργων το υπουργείο Τουρισμού. Φυσικά θα υπάρξει διαβούλευση με τους δήμους και τις περιφέρειες που αφορούν τα έργα, τόσο για την οριστικοποίηση του σχεδιασμού τους και την απόφαση επιλογής φορέα υλοποίησης όσο και επειδή ο σχεδιασμός της κυβέρνησης είναι τα 39 αυτά έργα να ακολουθήσουν και άλλα από τη δεξαμενή των πρότζεκτ που έχουν εντοπιστεί ως απαραίτητα, τόσο από το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων όσο και από το υπουργείο Τουρισμού.
