Από το 2013 η πορεία της Tράπεζας Αττικής δεν είναι παρά μια αέναη προσπάθεια εξυγίανσης. Στην προσπάθεια αυτή επιστρατεύθηκαν διαδοχικές αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, εμπλοκή του Δημοσίου με έκδοση προνομιούχων μετοχών, εκδόσεις ομολόγων, πωλήσεις και τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων, κεφάλαια του συνταξιοδοτικού φορέα του άλλοτε ΤΣΜΕΔΕ και μετέπειτα του ΤΜΕΔΕ, κεφάλαια του ΕΦΚΑ, εκ νέου εμπλοκή του Δημοσίου με ενεργοποίηση του νόμου για την αναβαλλόμενη φορολογία (DTC) και εντέλει κεφάλαια των φορολογουμένων μέσω του ΤΧΣ.
Η πληθώρα των κεφαλαίων ύψους άνω του 1,1 δισ. ευρώ που εισέρρευσαν τα τελευταία χρόνια στην Attica Bank, δεν στάθηκε μέχρι σήμερα αρκετή για την εξυγίανση της τράπεζας. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν τα κόκκινα δάνεια που παρέμεναν στον ισολογισμό της, χωρίς ποτέ να αποαναγνωριστούν, παρά τις διαδοχικές τιτλοποιήσεις δανείων των ετών 2017-2020. Η αιτία αποδίδεται στο γεγονός ότι τα δάνεια αυτά δεν τιτλοποιήθηκαν με όρους «Ηρακλή», δηλαδή με την εγγύηση του Δημοσίου, όπως συνέβη με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Ανεξάρτητα από το κατά πόσον η άποψη αυτή ερμηνεύει την κακή πορεία της τράπεζας, η συνέπεια είναι ότι ακόμη και σήμερα η προσπάθεια εξυγίανσης ανακυκλώνεται στη διαχείριση και στην επαναδιαπραγμάτευση των όρων για τέσσερα χαρτοφυλάκια κόκκινων δανείων (Astir I και II, Metexelixis και Omega) συνολικής αξίας 2,6 δισ. ευρώ.
Αποτέλεσμα είναι η τράπεζα να εγγράφει τα τελευταία χρόνια συνεχείς ζημίες, που με τη σειρά τους οδήγησαν σε ενεργοποίηση του νόμου για την αναβαλλόμενη φορολογία τρεις φορές την τελευταία διετία, στην έκδοση warrants και εν συνεχεία στην εμπλοκή του ΤΧΣ.
Η εμπλοκή του ΤΧΣ δεν περιορίστηκε στην απόκτηση των μετοχών που εκδόθηκαν μετά τη μετατροπή των warrants. Επεκτάθηκε με την εισφορά ζεστού χρήματος ύψους 153 εκατ. ευρώ κατά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου το 2021 και θα επαναληφθεί στην επικείμενη αύξηση ύψους 473,3 εκατ. ευρώ που θα πραγματοποιηθεί εντός του Απριλίου και στην οποία το Ταμείο θα συμμετάσχει ασκώντας τα δικαιώματα που διαθέτει και συνεισφέροντας 329 εκατ. ευρώ.
Μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων με το επενδυτικό κεφάλαιο Ellington, στη θέση του ιδιώτη επενδυτή που θα συμμετάσχει στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου έχει εισέλθει η Thrivest Holdings, συμφερόντων των Δ. Μπάκου, Γ. Καϋμενάκη και Α. Εξάρχου και η συμφωνία που υπεγράφη την προηγούμενη εβδομάδα συνοδεύθηκε με την ηρωική έξοδο από τη συμφωνία του παραδοσιακού μετόχου και αιμοδότη της Attica Bank, του ΤΜΕΔΕ. Το Ταμείο των Μηχανικών, που αποχωρεί έπειτα από 25 χρόνια, αποφάσισε να υπαναχωρήσει από την επικείμενη ΑΜΚ προκρίνοντας να κάνει stop loss και να υποστεί την απομείωση της αξίας της επένδυσής του και το dilution της συμμετοχής του από το 20,11% στο 5%. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να εξαϋλωθεί περαιτέρω ενόψει της συγχώνευσης των τριών τραπεζών που με βάση τη συμφωνία θα πραγματοποιηθεί εντός των επόμενων 12 μηνών.
Η απόφαση του ΤΜΕΔΕ αν και αιφνιδιαστική αποτέλεσε λογική συνέπεια από τη στιγμή που η διοίκηση του Ταμείου των Μηχανικών έχοντας ήδη δαπανήσει άνω των 800 εκατ. ευρώ, αποδέχθηκε την αδυναμία του Ταμείου να στηρίξει περαιτέρω την επένδυσή του, ανοίγοντας τον δρόμο για την είσοδο της Thrivest. Η εξέλιξη αυτή κατέστη μονόδρομος όταν, σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι προσπάθειες της διοίκησης του ΤΜΕΔΕ να διασφαλίσει όρους για τη διατήρηση της αξίας της επένδυσης του Ταμείου στην τράπεζα στην επόμενη ΑΜΚ, έπεσαν στο κενό καθώς δεν βρήκαν ευήκοα ώτα από τους νέους επενδυτές στην Attica.
Η αποχώρηση του ΤΜΕΔΕ θα υποκατασταθεί από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, οι οποίες θα συνεισφέρουν 40 εκατ. ευρώ, δηλαδή 10 εκατ. ευρώ η κάθε μία, συνεκτιμώντας κυρίως την ευστάθεια του τραπεζικού συστήματος. Η λύση αυτή έχει δοκιμαστεί και στο πρόσφατο παρελθόν μέσω της συμμετοχής τους στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου που πραγματοποίησε η Παγκρήτια Τράπεζα με 15,5 εκατ. ευρώ.
Στη συμφωνία μεταξύ των ΤΧΣ, Thrivest και Παγκρήτιας που υπεγράφη την προηγούμενη εβδομάδα, το Ταμείο επέμεινε στη διασφάλιση της επένδυσής του με βάση το άρθρο 8 του νόμου που διέπει τη λειτουργία του και το οποίο υποχρεώνει το ΤΧΣ να συμμετάσχει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με θετική απόδοση. Αυτό σημαίνει ότι στο τέλος της διαδρομής το Ταμείο θα πρέπει να βγει από την επένδυσή του στην Attica Bank έχοντας πάρει τα χρήματα που έχει επενδύσει.
Ο ΕΦΚΑ θα συμμετάσχει στην αύξηση κεφαλαίου με 40 εκατ. ευρώ, διατηρώντας το ποσοστό του (8%).
Το σχέδιο της Thrivest για τον 5ο πόλο
Οι μέτοχοι της Thrivest, που θα συμμετάσχουν με 30 εκατ. ευρώ στην ΑΜΚ της Attica Bank, αποκτώντας σε αυτή τη φάση το 4,93% του μετοχικού της κεφαλαίου, στοχεύουν στη δημιουργία μιας ενιαίας τράπεζας μέσα από τη συνένωση της Attica Bank με την Παγκρήτια –προηγείται η απορρόφηση της HSBC και της Συνεταιριστικής Τράπεζας Κεντρικής Μακεδονίας– και μέσω αυτής στη δημιουργία του 5ου λεγόμενου πόλου, που θα διευρύνει τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα.
Η επιτυχία του εγχειρήματος θα κριθεί τους επόμενους μήνες, καθώς και οι εμπλεκόμενες τράπεζες υπό τις κατευθύνσεις του νέου μετόχου και των εποπτικών αρχών καλούνται να διαχειριστούν αποτελεσματικά ένα βαρύ χαρτοφυλάκιο κόκκινων δανείων, που αθροιστικά προσεγγίζει τα 3,8 δισ. ευρώ. Ηδη η διοίκηση της Attica Bank ανακοίνωσε ότι έχει έρθει σε συμφωνία με την επαναπόκτηση του ομολόγου κατώτερης εξοφλητικής προτεραιότητας της τιτλοποίησης Metexelixis, με στόχο την υλοποίηση της πλήρους αποεπένδυσης της τράπεζας από την εν λόγω τιτλοποίηση.
Από την πλευρά της η Παγκρήτια διαθέτει χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους 1,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 1,1 δισ. ευρώ χαρακτηρίζεται σε καθυστέρηση (ποσοστό 64%). Εκτός από το υψηλό ποσοστό NPEs η τράπεζα διαθέτει χαμηλό ποσοστό καλύψεων, που περιορίζεται στο 35%, ενώ μαζί με τα καλύμματα το ποσοστό των προβλέψεων διαμορφώνεται στο 88% περίπου.
Στη βάση αυτή, ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο να χρειαστεί μια νέα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, εφόσον τα κεφάλαια των 473,3 εκατ. ευρώ που θα αντληθούν εντός του Απριλίου, αλλά και αυτά των 97 εκατ. ευρώ που άντλησε στα τέλη Δεκεμβρίου η Παγκρήτια, αποδειχθούν ανεπαρκή για την εξυγίανση, αλλά και την ανάπτυξη της ενιαίας τράπεζας.
Οι μέτοχοι της Thrivest έχουν κάνει από την πρώτη στιγμή σαφές ότι συμμετέχουν στην αύξηση με στόχο να καταστούν οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού, μέσω του ελέγχου του 50+1 των μετοχών της νέας τράπεζας που θα δημιουργηθεί. Εκτός από τη σχέση ανταλλαγής που θα συμφωνηθεί έπειτα από νομικό και οικονομικό έλεγχο που θα πραγματοποιηθεί στην Παγκρήτια, ο έλεγχος του ιδιώτη επενδυτή στην ενιαία τράπεζα εγείρει εκ νέου το θέμα των warrants, το οποίο αποτελεί «κλειδί» για την αντιστροφή των ποσοστών υπέρ της Thrivest. Να σημειωθεί ότι τα warrants, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μετοχών που αντιπροσωπεύουν, μπορούν να διατεθούν ως άμεση παροχή και να οδηγήσουν στην αντιστροφή των ποσοστών των μετόχων και την ανάδειξη της μειοψηφίας σε πλειοψηφούν μέτοχο. Η μέθοδος αυτή είχε προβλεφθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας με το Ellington και επανήλθε στο τραπέζι και με τη Thrivest, αφήνοντας τις λεπτομέρειες να διευθετηθούν μετά το due diligence που θα πραγματοποιηθεί στην Παγκρήτια.
Στο πλαίσιο της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της Attica Bank, που με βάση το χρονοδιάγραμμα θα ολοκληρωθεί στις 25 Απριλίου με την κατανομή και διάθεση των αδιάθετων νέων μετοχών που θα εκδοθούν, η Παγκρήτια –ελέγχεται κατά 44% από την Thrivest– θα συνεισφέρει 34 εκατ. ευρώ και θα καταστεί μέτοχος της Attica Bank με ποσοστό 5,59%.
