Παρά την επιβράδυνση των ευρωπαϊκών αγορών και της μείωσης του όγκου συναλλαγών στις περισσότερες από αυτές, οι επενδύσεις σε επαγγελματικά ακίνητα στην ελληνική αγορά κατά τη διάρκεια του 2022, έφτασαν στο ποσό ρεκόρ των 1.65 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Cushman & Wakefield Proprius, με άνοδο 40% σε σχέση τα αντίστοιχα μεγέθη του 2021. Σημειώνεται ότι στη μέτρηση δεν συμπεριλαμβάνεται, η απόκτηση πλειοψηφικού ποσοστού στον όμιλο Sani/Ikos απο το διεθνές επενδυτικό ταμείο της Σιγκαπούρης GIC, καθώς και η συμφωνία για την αγορά του χαρτοφυλακίου ακινήτων skyline από την κοινοπραξία Dimand -Premia Properties.
H αγορά των ξενοδοχείων συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο όγκο συναλλαγών, με 36 καταγεγραμμένες συναλλαγές αξίας 620 εκατ. ευρώ, με την αγορά γραφείων να ακολουθεί με 410 εκατ. ευρώ σε 46 συναλλαγές. Οι Core+ επενδύσεις γραφειακών χώρων συγκέντρωσαν τον υψηλότερο όγκο συναλλαγών με ποσοστό 51%, ακολουθούμενο από τις value add και τις opportunistic. Ο κλάδος των καταστημάτων και εμπορικών κέντρων έρχεται τρίτος σε μικρή απόσταση, προσελκύοντας 327 εκατ. ευρώ σε 32 συναλλαγές, καταγράφοντας 200% ετήσια αύξηση σε σχέση με το 2021. Ο τομέας των logistics & βιομηχανικών ακινήτων προσέλκυσε επενδύσεις 100 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ αντίστοιχο περίπου ποσό επενδύθηκε και σε αγορές γής με σκοπό την ανάπτυξη.
Οι εγχώριες AΕΑΑΠ εξακολουθούν να επενδύουν σημαντικά κεφάλαια, στην αγορά εμπορικών ακινήτων το 2022, επενδύοντας σχεδόν 400 εκατ. ευρώ κυρίως στους τομείς της φιλοξενίας, στα προνομιακά γραφεία και στις εξαγορές γης για ανάπτυξη, ενώ 380 εκατ. ευρώ αφορούν σε εισροή αμιγώς ξένων κεφαλαίων, σε επίπεδα χαμηλότερα από τα αναμενόμενα στα πλαίσια των παγκόσμιων αντίξοων οικονομικών συγκυριών.
Δέκα τάσεις μετά την πανδημία
Σύμφωνα με την επικεφαλής της Cushman & Wakefield Proprius, Νίκη Σύμπουρα, οι περισσότερες τάσεις όπως συνοψίζονται παρακάτω, που ξεκίνησαν στο μεταπανδημικό περιβάλλον του 2022, προβλέπεται να συνεχιστούν το 2023, με το βλέμμα ωστόσο στραμμένο στις επερχόμενες εθνικές εκλογές και το πολιτικό ρίσκο που εμπεριέχουν, εν όψη πιθανού ασταθούς πολιτικού σκηνικού:
- Μεγάλο ποσοστό των συναλλαγών αφορά σε εγχώριους παίκτες. Η Ελληνική αγορά επαγγελματικών ακινήτων προσελκύει σταθερά ισχυρό ενδιαφέρον εγχώριων ιδιωτών και θεσμικών επενδυτών.
- Υψηλό ποσοστό συσσωρευμένων αποταμιεύσεων επηρέασε άμεσα ή έμμεσα την αγορά ακινήτων. Με η σταδιακή επιστροφή στη κανονικότητα σημαντικός αριθμός αγοραστών αύξησε την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών και τις επενδύσεις στα υπάρχοντα ή νέα ακίνητα.
- Η αγορά των καταστημάτων ανακάμπτει. Μετά από μακρά περίοδο ύφεσης στον χώρο των καταστημάτων, το ενδιαφέρον των επενδυτών αλλά και των εταιρειών ανάπτυξης επανέρχεται στο χώρο, ενώ καταγράφεται αύξηση πωλήσεων και επισκεψιμότητας σε κεντρικές αγορές και στροφή προς την αναψυχή και την πειραματική διαδικασία αγορών.
- Tα κριτήρια ESG (Environmental, Social and Governance) και οι βιώσιμες αναπτύξεις βρίσκονται στο επίκεντρο της στρατηγικής χρηστών και επενδυτών ενώ αποτελούν πλέον εργαλείο στρατηγικής για την προσέλκυση επενδύσεων, πελατών και προσωπικού. Οι επενδυτές έχουν ως στόχο την πιστοποίηση των ακινήτων τους κατά LEED, BREEAM, καθώς και άλλα διεθνώς αναγνωρισμένα συστήματα βαθμολόγησης και συγκριτικής αξιολόγησης.
- Το ενδιαφέρον για Logistics θα συνεχίσει να είναι ισχυρό από εγχωρίους και διεθνείς επενδυτικούς φορείς. Αναμένουμε ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί το 2023 λόγω της συνεχιζόμενης υψηλής ζήτησης και της χαμηλής προσφοράς ενώ η έλλειψη προϊόντος θα εξακολουθήσει να στρέφει τους επενδυτές στην αγορά γής.
- Τα μεγάλα ιδιωτικά έργα ανάπτυξης αναμένεται να αναδιαμορφώσουν τις αγορές. Το ενδιαφέρον στρέφεται στην πορεία των μεγάλων έργων ανάπτυξής με επίκεντρο το ‘Ελληνικό’ που αναμένεται να επηρεάσουν και να επαναπροσδιορίσουν τις αγορές των γραφείων και καταστημάτων.
- Στροφή σε εναλλακτικές επενδύσεις. Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των επενδυτικών εταιρειών ακινήτων, οδηγεί τις εταιρείες σε αναζήτηση εναλλακτικών κατηγοριών ακινήτων, που να διασφαλίζουν υψηλότερες αποδόσεις όπως εξυπηρετούμενα διαμερίσματα (serviced apartments), σχολικά συγκροτήματα, φοιτητικές εστίες, senior living κλπ.
- Η ξενοδοχειακή αγορά παραμένει στο επίκεντρο λόγω της σημαντικής αύξησης του τουρισμού. Δεδομένης της δημοτικότητας του τουρισμού στην Ελλάδα η τουριστική βιομηχανία θα συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο.
- Το διογκωμένο κόστος κατασκευής, οι ελλείψεις ειδικευμένου εργατικού δυναμικού και η αύξηση των μισθών στις κατασκευές θα παρακολουθούνται στενά κατά τη διάρκεια του 2023. Οι εταιρείες ανάπτυξης ενδέχεται να χρειαστεί να εξερευνήσουν εναλλακτικές οδούς μείωσης του κόστους με περαιτέρω εστίαση στον έλεγχο του κόστους, στην αξιολόγηση κινδύνου και τη βελτίωση των διαδικασιών.
- Εντός του 2023 αναμένεται από τους χρήστες να τοποθετηθούν στο χώρο που θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν τα επόμενα έτη. Η απορρόφηση γραφείων το 2022 που αποτυπώνεται σε περισσότερο από 100.000 τ.μ., 25% αυξημένη από τον περασμένο χρόνο, αναμένεται να συνεχιστεί στο 2023, με το στοίχημα πλέον να εστιάζεται στον ποσοστό των χρηστών που θα είναι πρόθυμοι να συμφωνήσουν μίσθωση γραφείων με μελλοντική παράδοση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του, και ταυτόχρονη δέσμευση με κλειστή περίοδο μίσθωσης (pre let).
moneyreview.gr
