Στο γήπεδο του Κάθετου Διαδρόμου φυσικού αερίου που φιλοδοξεί να μεταφέρει πολύ μεγάλους όγκους LNG, κυρίως αμερικανικού, από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία, μπαίνουν πλέον όχι μόνο η ΔΕΠΑ αλλά και μεγάλοι ευρωπαϊκοί παίκτες.
Σε μια συγκυρία που εντείνονται οι συζητήσεις μεταξύ Αμερικανών παραγωγών και ευρωπαϊκών εταιρειών και στον απόηχο της προ ημερών συμφωνίας μεταξύ ΔΕΠΑ και Naftogas για την κάλυψη των ουκρανικών αναγκών τον φετινό χειμώνα (Δεκέμβριος 2025-Μάρτιος 2026), η ελληνική εταιρεία δέσμευσε κατά τη χθεσινή δημοπρασία ένα πολύ μεγάλο τμήμα της χωρητικότητας του Vertical Corridor για τον επόμενο μήνα.
Η είδηση όμως δεν περιορίζεται στη δυναμική παρουσία της ΔΕΠΑ για δεύτερο συνεχόμενο μήνα στο παιχνίδι του Κάθετου Διαδρόμου, όσο στο γεγονός ότι η χρήση της διαδρομής -που μέχρι πρότινος υπολειτουργούσε- αυξάνεται διαρκώς, προς ικανοποίηση της αμερικανικής πλευράς που βλέπει ότι μπαίνει σε «τροχιά» το μεγάλο της σχέδιο για απεξάρτηση της ΝΑ Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.
Το δείχνει το γεγονός ότι στη δημοπρασία που διεξήγαγαν χθες για το προϊόν «Route 1» οι Διαχειριστές των πέντε χωρών της όδευσης (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία), «κλείδωσαν» συμβόλαια για το 60% σχεδόν του προσφερθέντος capacity της διαδρομής. Ήτοι 13,68 γιγαβατώρες την ημέρα επί ενός συνόλου 23,18 γιγαβατωρών.
Η επίδοση αυτή όχι μόνο είναι σχεδόν διπλάσια από την επίδοση στη δημοπρασία του προηγούμενου μήνα, όταν είχε δεσμευτεί μόλις το 30% της προσφερόμενης δυναμικότητας (6 GWh/ημέρα από ένα σύνολο 19,9 GWh), αλλά συνδέεται και με την παρουσία νέων παικτών στο παιχνίδι.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ΔΕΠΑ «κλείδωσε» τη συντριπτικά μεγαλύτερη χωρητικότητα για τον μήνα Δεκέμβριο (έχει να φέρει σε πέρας τη συμφωνία με τη Naftogas) και πολύ μικρότερες ποσότητες δέσμευσαν η ελβετική AXPO (ήταν παρούσα και στη δημοπρασία για τον Νοέμβριο), αλλά και η ουκρανική DTEK, η ίδια ή κάποια θυγατρική της που εμφανίζεται για πρώτη φορά στις δημοπρασίες του Κάθετου Διαδρόμου.
Αύξηση της ζήτησης από Ουκρανία ενόψει χειμώνα
Στην πράξη, αυτά δείχνουν όχι μόνο την επιταχυνόμενη πορεία που έχουν προσλάβει οι εξελίξεις μετά την ανάδειξη της Ελλάδας σε κεντρικό ρόλο για το σχέδιο των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά και ότι η χρήση του Κάθετου Διαδρόμου αυξάνεται σημαντικά. Και προδιαγράφει τη δέσμευση ακόμη μεγαλύτερης δυναμικότητας από τον Ιανουάριο και μετά κατά μήκος της διαδρομής, τόσο λόγω της συμφωνίας της ΔΕΠΑ με την ουκρανική Naftogas όσο και ευρύτερα λόγω των αυξημένων ουκρανικών αναγκών.
Σύμφωνα με traders που μιλούν στην εξιδεικευμένη ιστοσελίδα Montelnews, η αιτία για τον διπλασιασμό των όγκων αερίου στη χθεσινή δημοπρασία είναι η αύξηση της ζήτησης από την Ουκρανία, που αναζητά πρόσθετους όγκους για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των ρωσικών χτυπημάτων στο ενεργειακό της σύστημα.
Σύμφωνα με αναλυτή, η χώρα έχει χάσει το 57% της προπολεμικής ηλεκτροπαραγωγικής της ικανότητας -περίπου 30,5 GW- λόγω των συνεχόμενων πληγμάτων στις ενεργειακές της υποδομές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για επιπλέον ποσότητες μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, εφόσον οι τιμές μεταφοράς του αμερικανικού αερίου είναι ανταγωνιστικές.
«… Τα μεγέθη των υφιστάμενων συμφωνιών όχι μόνο είναι ήδη πάρα πολύ μεγάλα, αλλά και πιθανότατα θα διευρυνθούν, τόσο λόγω αύξησης των εισαγόμενων ποσοτήτων όσο και της εισόδου νέων χωρών στον κάθετο ενεργειακό άξονα, όπως πιθανώς η Ουγγαρία», ανέφερε χθες από την πλευρά του, σε εκδήλωση του Fortune Greece, ο Αλέξανδρος Εξάρχου, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου AKTOR αλλά και της Atlantic SEE, η οποία στις αρχές Νοεμβρίου υπέγραψε μαζί με τη ΔΕΠΑ στο Ζάππειο 20ετή συμφωνία προμήθειας αερίου με την αμερικανική Venture Global.
Η Atlantic SEE είναι το σχήμα που θα αναλάβει να υλοποιήσει τη συμφωνία ΔΕΠΑ – Naftogaz για την τροφοδοσία της ουκρανικής εταιρείας από τον Δεκέμβριο μέχρι και τον προσεχή Μάρτιο, μέσω της χωρητικότητας που θα κλείνει για κάθε μήνα από εδώ και πέρα η κρατική ελληνική εταιρεία στον Κάθετο Διάδρομο.
Ο «γρίφος» με το αζέρικο αέριο και η Αλεξανδρούπολη
Στο μεταξύ, εξελίξεις καταγράφονται και στα υπόλοιπα κράτη της περιοχής, όπως στη Βουλγαρία, σύμφωνα με το Montel. Το βράδυ της Παρασκευής, η βουλγαρική ρυθμιστική αρχή ενέργειας EWRC έβγαλε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 5 Δεκεμβρίου πρόταση για την εισαγωγή νέων διαγωνιστικών προϊόντων φυσικού αερίου. Επίσης οι Διαχειριστές των πέντε χωρών έχουν συμφωνήσει στη δημιουργία δύο νέων προϊόντων δυναμικότητας, γνωστών ως «Route 2» και «Route 3», που θα διευκολύνουν τη διοχέτευση φυσικού αερίου προς Ουκρανία έως και τον Απρίλιο και για τα οποία αναμένουν το πράσινο φως των ρυθμιστικών αρχών.
Σημειωτέον ότι η Venture Global έχει δεσμεύσει εδώ και ένα χρόνο το 25% της δυναμικότητας στο τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης, από το οποίο θα έχει αφετηρία το «Route 2», που θα δεσμεύει δυναμικότητα -με μειωμένες ταρίφες διαμετακόμισης- για μεταφορά LNG προς Ουκρανία από το FSRU, με σημείο εισόδου την Αμφιτρίτη (εκεί όπου το FSRU διασυνδέεται με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ).
Οσο για το «Route 3», σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, θα αφορά αζέρικο αέριο που θα εισέρχεται στο σημείο διασύνδεσης του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB με τον ΤΑP, ωστόσο η τύχη του παραμένει αβέβαιη.
Το γεγονός ότι η αμερικανική πλευρά εξέφρασε προ ημερών τη δυσαρέσκειά της στο ενδεχόμενο να πηγαίνει και αζέρικο αέριο, εκτός του LNG, από την Ελλάδα προς την Ουκρανία, ίσως να προκαλέσει δεύτερες σκέψεις για το συγκεκριμένο προϊόν.
Η αμερικανική ενόχληση εκφράστηκε όταν τέθηκε ως εναλλακτική πως σε περίπτωση που καθυστερήσουν οι παραδόσεις φορτίων LNG ή αν για τεχνικούς λόγους το φορτίο δεν προλάβει να αεριοποιηθεί (χρειάζεται 18 ημέρες από τη στιγμή που θα φτάσει το πλοίο στη Ρεβυθούσα), τότε για να ανταποκριθεί η ΔΕΠΑ στις συμβατικές της υποχρεώσεις με τη Νaftogaz, θα πρέπει να αντικαταστήσει αυτές τις ποσότητες από το «καλάθι» αερίου που διαθέτει, το οποίο περιλαμβάνει και αζέρικο.
