Χωρίς ανοιχτό διαγωνισμό, αλλά με κλειστή διαδικασία μεταξύ των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών της χώρας θα προχωρήσει το καλοκαίρι του 2026 η ανάθεση της μερικής εκτροπής δύο ποταμών στην Ευρυτανία προς το φράγμα του Ευήνου.
Στόχος είναι το έργο, που θα κοστίσει τουλάχιστον μισό δισ. ευρώ, να ολοκληρωθεί έως τα μέσα του 2029. Η κατασκευή μονάδας αφαλάτωσης μετατίθεται σε δεύτερη φάση.
Παράλληλα, το υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοίνωσε ότι η ΕΥΔΑΠ θα αναλάβει την υδροδότηση αλλά και την άρδευση σε Βοιωτία, Φωκίδα και Εύβοια και η ΕΥΑΘ στη Χαλκιδική.
Οι ανακοινώσεις έγιναν χθες σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή, με αφορμή τα 100 χρόνια της ΕΥΔΑΠ, στην οποία συμμετείχε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η εκδήλωση έγινε με αφορμή να επαναληφθούν οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης σχετικά με την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Αττική και να εξειδικευτούν.
Πιο συγκεκριμένα:
Ως πρώτης προτεραιότητας έργο προωθείται η εκτροπή ποσότητας νερού από δύο ποταμούς, τον Κρικελιώτη και τον Καρπενησιώτη, που σήμερα καταλήγουν στη λίμνη των Κρεμαστών.
Οπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης, η σύνδεση των δύο ποταμών με τον ταμιευτήρα νερού στον Εύηνο θα γίνει μέσω δύο διαδοχικών σηράγγων, 14 χλμ. και 6 χλμ. (με διάμετρο 4 μέτρων και παροχετευτικότητα 27 κυβικών το δευτερόλεπτο).
Οι σήραγγες θα κατασκευαστούν σε τέτοιο ύψος ώστε να παίρνουν νερό μόνο όταν ανεβαίνει η στάθμη των δύο ποταμών, λόγω βροχοπτώσεων, διασφαλίζοντας έτσι τη συνεχή οικολογική παροχή των δύο ποταμών.
Οπως ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος Σταύρος Παπασταύρου, με το έργο αυτό θα εξασφαλίζονται περίπου 200 εκατ. κυβικά νερού ετησίως και επομένως, σε συνδυασμό με άλλες προωθούμενες παρεμβάσεις, θα λυθεί το ζήτημα της υδατικής ασφάλειας της Αττικής για τα επόμενα 30 χρόνια. Το έργο θα χρειαστεί μια περίοδο κατασκευής 2,5-3 ετών, με στόχο να είναι έτοιμο το 2029.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το έργο δεν θα δρομολογηθεί με ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό (όπως θα έπρεπε, λόγω εκτιμώμενου προϋπολογισμού 535 εκατ. ευρώ), αλλά με μια κλειστή διαδικασία διαπραγμάτευσης, η οποία προβλέφθηκε νομοθετικά το 2016 (ν. 4412).
Η χρήση αυτής της νομοθεσίας θα γίνει με την επίκληση μιας κατεπείγουσας ανάγκης λόγω απρόβλεπτων γεγονότων, μια διαδικασία που χρησιμοποιήθηκε και για τα αντιπλημμυρικά έργα του «Daniel», τα οποία μοιράστηκαν στις τέσσερις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες της χώρας έπειτα από διαπραγμάτευση.
Επίσης, το έργο της εκτροπής δεν έχει ακόμα ξεκαθαρισμένη πηγή χρηματοδότησης – ο κ. Σαχίνης ανέφερε ότι μια σκέψη είναι να καλυφθεί το κόστος από την ΕΥΔΑΠ και να αποπληρωθεί σταδιακά.
Η δεύτερη είδηση της ημέρας, μετά τον τρόπο δρομολόγησης των έργων εκτροπής, αφορούσε την επέκταση της περιοχής αρμοδιότητας και του αντικειμένου της ΕΥΔΑΠ. Οπως ανακοινώθηκε, η ΕΥΔΑΠ θα καλύψει, εκτός από την Αττική, τη Βοιωτία, τη Φωκίδα και την Εύβοια (σήμερα ήδη υδροδοτεί κάποιες περιοχές στη Φωκίδα και στη Βοιωτία).
Και αντιστοίχως η ΕΥΑΘ θα καλύψει, εκτός από τη Θεσσαλονίκη, και τη Χαλκιδική. Παράλληλα θα αναλάβει όχι μόνο την ύδρευση, αλλά και την άρδευση. «Είναι ένα πείραμα», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος, σημειώνοντας ότι η εμπειρία αυτή θα χρησιμοποιηθεί για να καθορίσει τα επόμενα βήματα για τη διαχείριση του νερού στη χώρα μας.
Οσο για τις υπόλοιπες δημοτικές εταιρείες ύδρευσης; Ο κ. Παπασταύρου ανακοίνωσε ότι εξασφαλίστηκε τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε οι 110 ΔΕΥΑ που δεν απορροφούνται, να αξιολογηθούν και να αναβαθμιστούν. «Δεν είναι δυνατόν να έχουμε σήμερα (σ.σ. κατά μέσον όρο) 50% απώλειες νερού», ανέφερε ο υπουργός (στην Αττική οι απώλειες νερού είναι σήμερα στο 15%, με στόχο να μειωθούν στο 11%).
Οσον αφορά το σχέδιο για την αφαλάτωση νερού, αυτό πλέον ξεμακραίνει. Η ΕΥΔΑΠ ανακοίνωσε ότι μελετά σενάρια δημιουργίας μίας έως τριών μονάδων: η πρώτη στη Θίσβη, με δυναμικότητα 87,5 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως και εκτιμώμενο προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ, η δεύτερη στη Νέα Πέραμο, για 40 εκατ. κυβικά ετησίως και με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 110 εκατ. ευρώ, και η τρίτη στο Λαύριο, για 20 εκατ. κυβικά ετησίως και με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 55 εκατ. ευρώ. Οπως εξήγησε ο κ. Σαχίνης, η καθεμία από αυτές έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της – για παράδειγμα, το νερό της Θίσβης θα μπαίνει με την προσθήκη ενός αγωγού στο ανοιχτό υδροδοτικό σύστημα και επομένως δεν θα χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία.
Από την άλλη πλευρά, οι αφαλατώσεις σε Νέα Πέραμο και Λαύριο είναι φθηνότερες και πιο κοντά στον αστικό ιστό. Σε κάθε περίπτωση, οι αφαλατώσεις θα σχεδιαστούν ώστε να είναι μεταφερόμενες, με απώτερο στόχο, αν δεν χρειάζεται άλλο η λειτουργία τους, να μπορούν να μετακινηθούν σε άλλη περιοχή της χώρας όπου είναι αναγκαίες.
Το ενδεχόμενο αυξήσεων
Ο κ. Σαχίνης κράτησε κλειστά τα χαρτιά του όσον αφορά το ενδεχόμενο αυξήσεων. Σε ερώτηση της «Κ», ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ απάντησε ότι δεν επιθυμεί να αποκαλύψει τι αυξήσεις έχει ζητήσει η εταιρεία, μέχρι να υπάρχει η απάντηση της ρυθμιστικής αρχής που είναι υπεύθυνη για να εγκρίνει το νέο τιμολόγιο. Επέμεινε ωστόσο ότι το νερό στην Αττική είναι και θα παραμείνει το φθηνότερο στην Ευρώπη.
Να σημειωθεί ότι, παρά την οξύτητα του προβλήματος, τόσο το υπουργείο Περιβάλλοντος όσο και η ΕΥΔΑΠ απορρίπτουν κατηγορηματικά το ενδεχόμενο λήψης μέτρων περιορισμού της κατανάλωσης στην Αττική. «Προχωρούμε αυτά τα μεγαλόπνοα έργα ώστε να μη χρειαστεί να μπούμε σε κατάσταση περιορισμού νερού», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος.
