Τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης και των άλλων ευρωπαϊκών εργαλείων που χρηματοδοτούν επενδύσεις μέχρι και 3 δισ. ευρώ στην ελληνική αγορά δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, πιέζουν τη κυβέρνηση που δείχνει να ανεβάζει ταχύτητα για να μη χαθούν πόροι.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αδειοδότηση, ανάπτυξη και λειτουργία των επενδύσεων αυτών που λέγεται ότι είναι έτοιμο στο ΥΠΕΝ και πρόκειται να βγει σύντομα σε διαβούλευση, επιχειρεί σύμφωνα με πληροφορίες μια τριπλή παρέμβαση, για να γίνει το τοπίο λιγότερο γραφειοκρατικό και πιο φιλοεπενδυτικό για όλους τους κρίκους της νέας αυτής αλυσίδας του Carbon Capture and Storage (CCS).
Το πρώτο βασικό μέτρο είναι ότι θα προβλέπει ένα όσο το δυνατόν λιγότερο γραφειοκρατικό σύστημα για όλα τα στάδια, από τη τιμολόγηση και τη κατανομή χωρητικότητας μέχρι τις χρηματικές εγγυήσεις που υποχρεούνται να καταβάλουν οι επενδυτές, με την εμπλοκή λιγότερων Αρχών και με αρκετά λιγότερες από τις 22 κανονιστικές πράξεις που προέβλεπε το αρχικό draft. Τα βήματα από την αδειοδοτήση μέχρι και τη λειτουργία μιας τέτοιας επένδυσης λέγεται ότι θα έχουν αισθητά μικρότερο αριθμό αποφάσεων και εξουσιοδοτήσεων.
Το δεύτερο βασικό μέτρο αφορά σύμφωνα με πληροφορίες την αύξηση του ποσοστού της δυναμικότητας της υπόγειας αποθήκης CO2 του Πρίνου (2,8 εκατ τόνοι ετησίως σε πρώτη φάση), που θα κατανέμεται μέσω διαγωνισμών στους ενδιαφερόμενους χρήστες, δηλαδή τους emitters. Τις τσιμεντοβιομηχανίες Ηρακλής και Τιτάνα, τη Motor Oil και αργότερα την Helleniq Energy, που δρομολογούν εργοστάσια δέσμευσης CO2, συνολικού ύψους 1,5 δισ ευρώ με προορισμό την αποθήκευσή τους στον Πρίνο.
Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι το 50% του capacity της υποδομής που θα δημιουργήσει η EnEarth (θυγατρική της Energean) θα κατανέμεται μέσω διαγωνισμών και το υπόλοιπο 50% θα διατίθεται με απόφαση του υπουργού. Το ποσοστό της χωρητικότητας που θα διανέμεται μέσω διαγωνισμών λέγεται ότι θα αυξηθεί σε μια λογική π.χ. 60% μέσω tenders και 40% μέσω του ΥΠΕΝ.
Το capacity και τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα
Το μείζον φυσικά θέμα αφορά το κατά πόσο τα κριτήρια κατανομής θα είναι οριζόντια για όλους ή η χωρητικότητα του Πρίνου θα διανέμεται αναλογικά με τις εκπομπές που εκπέμπει η κάθε βιομηχανία. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι παίκτες με τους μεγαλύτερους όγκους CO2 θα «καπαρώσουν» από νωρίς τη δυναμικότητα των 2,8 εκατ. τόνων, και κάποιοι άλλοι θα μείνουν έκτος.
Το τρίτο και εξίσου σημαντικό θέμα που λέγεται ότι θα διαπερνά όλη τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ, συνδέεται με τη θέσπιση αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων σε κάθε βήμα και διαδικασία, προκειμένου να μην χαθούν πόροι, καθώς όλες αυτές οι επενδύσεις των 3 δισ. ευρώ, συγχρηματοδοτούνται από κοινοτικά ταμεία. Το «Prinos CO2», προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ, που είναι και η ναυαρχίδα σ’ αυτή την αλυσίδα, ακριβώς επειδή χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει μέχρι τον Ιούνιο του 2026 να έχει πάρει άδεια λειτουργίας.
Το ίδιο σφιχτούς χρόνους έχουν άλλες τρεις κομβικές επενδύσεις που έχουν όλες ενταχθεί στο Ταμείο Καινοτομίας (Innovation Fund). Το εργοστάσιο «Olympus» του Ηρακλή στο Μηλάκι Αλιβερίου (400 εκατ ευρώ, για δέσμευση 1 εκατ τόνων), το «Ifestos» του Τιτάνα στο Καμάρι Βοιωτίας (584 εκατ ευρώ για 1,5 εκατ τόνους), και το IRIS της Motοr Oil στους Αγ. Θεοδώρους (211 εκατ. ευρώ για 500.000 τόνους), ενώ στη φετινή λίστα των έργων που θα ενταχθούν στο Innovation Fund και αναμένεται να ανακοινωθεί τον Οκτώβριο φιλοδοξεί να είναι και το «Apollo CO2» του ΔΕΣΦΑ, (500 εκατ. ευρώ).
Το σχέδιο μεταφοράς μέσω αγωγών του δεσμευμένου διοξειδίου του άνθρακα από όλους τους emitters σε ειδική μονάδα υγροποίησης στη Ρεβυθούσα, απ’ όπου και θα μεταφορτώνεται σε πλοία με προορισμό τον Πρίνο.
Το σύνολο επομένως των projects της αλυσίδας CCS διέπονται από την αγωνία της επίτευξης των σφιχτών προθεσμιών, με τη πίεση να μεταφέρεται προφανώς στο ΥΠΕΝ που προφανώς δεν θα ήθελε να χαθούν πόροι ή να υπάρξει κάποια τυχόν απένταξη έργου από κοινοτικό πρόγραμμα.
Το στοίχημα του χρονισμού
Στη λογική αυτή, το νέο θεσμικό πλαίσιο θα προβλέπει σύμφωνα με πληροφορίες, συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για κάθε ένα από τα βήματα που αφορούν την αδειοδότηση, ανάπτυξη και λειτουργία των επενδύσεων αυτών, προκειμένου να συμβάλλει και στο κρίσιμο στοίχημα του χρονισμού των παραπάνω επενδύσεων.
Οταν δηλαδή θα είναι για παράδειγμα έτοιμο μέσα στο 2029 το «Olympus», για το οποίο ο όμιλος Ηρακλή αναμένεται να πάρει την τελική επενδυτική απόφαση το γ’ τρίμηνο του 2026, να βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατασκευής η δεύτερη φάση του project της αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο, που θα έχει συνολική χωρητικότητα 3 εκατ. τόνους. Εκεί όπου θα μεταφέρεται και θα αποθηκεύεται η ποσότητα του 1 εκατ. τόνων από την Εύβοια.
Τα καμπανάκια ότι δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο ακούστηκαν από εκπροσώπους του χώρου και στο πρόσφατο 8ο Συνέδριο Υποδομών-Μεταφορών, ωστόσο οι εκκρεμότητες για να πάρει μπροστά η συγκεκριμένη αγορά δεν τελειώνουν στο νέο θεσμικό πλαίσιο.
Στην περίπτωση του «Prinos CO2» αναμένονται η απόφαση έγκρισης από το ΥΠΕΝ των περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) για τη πρώτη φάση του έργου, καθώς και η έκδοση από την ΕΔΕΥΕΠ της άδειας αποθήκευσης της εγκατάστασης, ενώ στη περίπτωση του πιο ώριμου εργοστασίου δέσμευσης CO2, («Olympus»), ο Ηρακλής, για να επιταχύνει τις διαδικασίες ενόψει της λήψης της τελικής επενδυτικής απόφασης (γ’ τρίμηνο 2026), τρέχει τις μελέτες σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Τέτοια είναι η μελέτη για την κατασκευή νέας προβλήτας, ενώ ταυτόχρονα ο όμιλος συντονίζεται με την DNV προκειμένου να προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό για την προμήθεια πλοίου που θα φορτώνει το CCS με προορισμό τους χώρους αποθήκευσης.
