Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου
Δυναμική επέκταση και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού σημειώνει η Actithera, η startup με ελληνικές ρίζες που αναπτύσσει καινοτόμα ραδιοφάρμακα για τη θεραπεία του καρκίνου, στοχεύοντας απευθείας όγκους, με ελάχιστες παρενέργειες στους υγιείς ιστούς. Φέτος το καλοκαίρι, η εταιρεία ολοκλήρωσε έναν γύρο χρηματοδότησης Series A ύψους 75,5 εκατ. δολαρίων, ενισχύοντας σημαντικά τις δυνατότητές της για διεθνή ανάπτυξη και καινοτόμες έρευνες.
Πώς ξεκίνησε
Όταν ο Ανδρέας Γουτόπουλος αποφάσισε να αφήσει πίσω του μια καριέρα 25 ετών στη φαρμακοβιομηχανία για να ιδρύσει τη δική του εταιρεία, όλα έδειχναν ότι οι πιθανότητες δεν ήταν με το μέρος του. Ως φαρμακευτικός χημικός είχε αφιερώσει δεκαετίες στην ανακάλυψη από του στόματος φαρμάκων στη Merck KGaA.
Το 2021, όμως, εμπνευσμένος από την πρώιμη επιτυχία των πρώτων ραδιοφαρμάκων στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, στράφηκε σε ένα ανερχόμενο πεδίο που του ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστο.
Τα ραδιοφάρμακα, ή αλλιώς theragnostics, θεωρούνται από τις πιο υποσχόμενες πρόσφατες καινοτομίες στην ογκολογία, καθώς συνδυάζουν διάγνωση και θεραπεία. Όπως εξηγεί στο Capital.gr ο κ. Γουτόπουλος, μόλις τα ραδιοφάρμακα εισαχθούν στον οργανισμό, εντοπίζουν πρωτεΐνες ειδικές για τον καρκίνο στα καρκινικά κύτταρα και κατευθύνουν τη ραδιενέργεια απευθείας στον όγκο, μειώνοντας τις επιπτώσεις στους υγιείς ιστούς. Οι διαγνωστικές δόσεις επιτρέπουν στους γιατρούς να χαρτογραφήσουν το φορτίο του όγκου και να προβλέψουν την ανταπόκριση, ενώ οι θεραπευτικές δόσεις μπορούν να εξαλείψουν την ασθένεια με λιγότερες παρενέργειες σε σχέση με την παραδοσιακή χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
Ο κ. Γουτόπουλος αντιλήφθηκε τόσο τις δυνατότητες όσο και τους περιορισμούς του πεδίου: Πολλά ραδιοφάρμακα απομακρύνονται πολύ γρήγορα από τους όγκους, κάτι που περιορίζει την αποτελεσματικότητά τους. Βασιζόμενος στην εμπειρία του στη χημεία, πρότεινε μια τολμηρή ιδέα: να σχεδιαστούν φάρμακα που δεσμεύονται μόνιμα στους στόχους τους. “Κλειδωμένα στους όγκους, τα μόρια αυτά παρέχουν υψηλότερες δόσεις ραδιενέργειας για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, μεγιστοποιώντας την αποτελεσματικότητα ενώ προστατεύουν τους φυσιολογικούς ιστούς”, τονίζει.
Η “γέννηση” της Actithera
Η Actithera έκανε τα πρώτα της βήματα τον Ιούλιο του 2021 στο Cambridge της Μασαχουσέτης, εξασφαλίζοντας seed χρηματοδότηση 5,3 εκατ. δολαρίων από τις M Ventures και Arkin Bio. Για δύο χρόνια ο Ανδρέας Γούτοπουλος κράτησε τα ηνία μόνος του, δουλεύοντας εντατικά ώστε να αποδείξει σε προκλινικά μοντέλα ότι οι συζευγμένες ενώσεις της Actithera υπερέβαιναν σε αποτελεσματικότητα τον ανταγωνισμό. Το πραγματικό στοίχημα, ωστόσο, ήρθε στη φάση της Series A. Σε μια περίοδο ιδιαίτερα απαιτητική για τη χρηματοδότηση στη βιοτεχνολογία, χρειάστηκαν περισσότερες από 250 παρουσιάσεις σε επενδυτές μέχρι να καταφέρει να εξασφαλίσει ένα term sheet.
Τον Ιούλιο του 2025, η Actithera ολοκλήρωσε έναν υπερκαλυμμένο γύρο Series A, αντλώντας 75,5 εκατ. δολάρια. Του γύρου χρηματοδότησης ηγήθηκαν οι Sofinnova Partners, Hadean Ventures και 4Bio, ενώ συμμετείχαν οι Bioqube, Surveyor Capital, Innovestor, Investinor καθώς και οι υφιστάμενοι επενδυτές.
Με τη νέα ενίσχυση, η εταιρεία επεκτείνει δυναμικά την παρουσία της και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, δημιουργώντας ομάδες στο Cambridge της Μασαχουσέτης και στο Όσλο της Νορβηγίας, αξιοποιώντας ένα από τα ισχυρότερα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα στη ραδιοχημεία και την ιατρική απεικόνιση.
Κλινικές δοκιμές το 2026
Κύριος στόχος της εταιρείας είναι η πρωτεΐνη ενεργοποίησης ινοβλαστών (FAP), η οποία εκφράζεται σε πάνω από το 90% των στερεών όγκων, ενώ απουσιάζει σχεδόν πλήρως από τους υγιείς ιστούς. Σε αντίθεση με άλλες ενώσεις που στοχεύουν τη FAP και απομακρύνονται γρήγορα, οι μόνιμα συζευγμένες ενώσεις της Actithera επιδεικνύουν ανώτερη κατακράτηση στον όγκο και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε προκλινικές μελέτες.
Το μόριο της Actithera προγραμματίζεται για κλινικές δοκιμές το 2026. Παράλληλα, η εταιρεία επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο πρώιμης φάσης, εφαρμόζοντας τις ίδιες αρχές σχεδιασμού και σε άλλους στόχους.
Όπως σημειώνει ο κ. Γουτόπουλος, σημαντικό ρόλο σε αυτή την πορεία θα έχουν οι συνεργασίες με ακαδημαϊκά ιδρύματα και Contract Research Organizations (CROs), συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής Bioemtech, η οποία έχει αναδειχθεί ως διεθνώς αξιόπιστος ερευνητικός συνεργάτης στον τομέα των theranostics.
Σύμφωνα με τον ίδιο, με τη ζήτηση της φαρμακοβιομηχανίας για διαφοροποιημένα ραδιοφάρμακα να αυξάνεται συνεχώς, ο σχεδιασμός της Actithera για υψηλή κατακράτηση στους όγκους την καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικό στόχο για στρατηγικές συνεργασίες ή εξαγορές.
“Η επιμονή είναι το παν. Η επιστήμη έπρεπε να είναι σωστή, αλλά εξίσου σημαντική ήταν και η πεποίθηση να συνεχίσουμε. Αυτό μας έφερε ως εδώ”, καταλήγει ο κ. Γουτόπουλος.
