Του Γιάννη Κολλάτου
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός περί τα ενεργειακά για να κατανοήσει πως όταν έχουμε παρατεταμένο καύσωνα είναι ορατός ο κίνδυνος μπλακάουτ στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας. Τα ηλεκτρικά φορτία αυξάνονται κατακόρυφα λόγω κλιματισμού και αρδεύσεων. Ο τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα με δεδομένο ότι η χώρα περνά στην άμεση απεξάρτηση από το λιγνίτη, είναι τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, που αφενός μεν λειτουργούν ως φορτία αιχμής, αφετέρου μετριάζουν τις ανάγκες για κατανάλωση ρεύματος από την άρδευση μέσω των υπόγειων υδάτων (γεωτρήσεων) αφού αυτές καλύπτονται από τα επιφανειακά νερά. Έτσι κάνουν όλες οι προηγμένες χώρες της Ευρώπης ( η Γερμανία, η Νορβηγία, η Αυστρία, η Ελβετία, η Ιταλία κ.α.) . Στη χώρα μας η κατασκευή υδροηλεκτρικών έργων έχει σταματήσει από τις αρχές του 2000. Ο λόγος το μεγάλο κόστος κατασκευής των λεγόμενων έργων πολιτικού μηχανικού και η τάση που υπάρχει στην πολιτική ελίτ της χώρας (ανεξαρτήτως πολιτικής ιδεολογίας) για ιδιωτικοποίηση του ηλεκτρικού ρεύματος.
Κανένας ιδιώτης δεν αναλαμβάνει π.χ. το κόστος κατασκευής έργων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, όπως εν προκειμένω συνέβη με τα δύο φράγματα στον Αχελώο, της Μεσοχώρας και της Συκιάς. Τα έργα αυτά ωστόσο είναι σχεδόν μισοτελειωμένα. Ιδιαίτερα το φράγμα της Μεσοχώρας θα έπρεπε να λειτουργεί από το 2002, ωστόσο δεν έχει ακόμη λειτουργήσει για τους γνωστούς λόγους των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών, τις απανωτές προσφυγές στο ΣτΕ και την αδιαφορία των κυβερνήσεων να προωθήσουν έργα που μόνο πολιτικό κόστος θα έχουν (βάλτε και τις αντιδράσεις των Αιτωλοακαρνάνων) ενώ δύσκολα ολοκληρώνονται σε βάθος μίας τετραετίας, ώστε ν προσκομίσουν τα όποια πολιτικά οφέλη.
Αν λειτουργούσαν σήμερα αυτά τα δύο φράγματα (και τα αντίστοιχα υδροηλεκτρικά έργα) θα πρόσφεραν από 160 MW ισχύ στο διασυνδεμένο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας και καθώς ιδιαίτερα το έργο της Συκιάς θα είχε και αρδευτικούς σκοπούς, θα βρίσκονταν αυτή την περίοδο του παρατεταμένου καύσωνα σε πλήρη λειτουργία, ομαλοποιώντας το σύστημα μεταφοράς ενέργειας της χώρας, απομακρύνοντας τον όποιο κίνδυνο αποσταθεροποίησης και μπλακάουτ…
Η συμβολή των υδροηλεκτρικών έργων στην ευστάθεια του συστήματος μεταφοράς ενέργειας, είναι καθοριστική.
Οι αυξημένες ανάγκες όμως για ορθολογική διαχείριση των υδατικών μας πόρων και για καθαρή, ανανεώσιμη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που προκύπτουν (και θα προκύψουν ακόμη περισσότερο στο μέλλον) στα πλαίσια της προσπάθειας για βιώσιμη ανάπτυξη και υπό την απειλή της κλιματικής αλλαγής, ενισχύουν το ρόλο και τη συνεισφορά των φραγμάτων στο παρόν και το μέλλον. Νέες ιδέες, νέες τεχνικές, με αυξημένο (σε σχέση με το παρελθόν) σεβασμό στο περιβάλλον και στις έννοιες τις βιωσιμότητας, θα καθορίσουν το μέλλον και το ρόλο των φραγμάτων. Όσο περνάει ο καιρός, γίνεται επίσης εμφανής η ανάγκη κατασκευής φραγμάτων (και λιμνοδεξαμενών) προκειμένου να καταστεί εφικτή η αύξηση του ποσοστού των αιολικών έργων στο ενεργειακό μίγμα, μέσω της δημιουργίας Υβριδικών Έργων (συνδυασμός αιολικών και υδροηλεκτρικών έργων, για τη ρύθμιση της παραγόμενης ενέργειας μέσω της αποθήκευσής της) με τη μορφή Έργων Αντλησοταμίευσης.
Είναι σκόπιμο να τονιστεί εδώ ότι τα υδροηλεκτρικά έργα δίνουν με την κατασκευή τους και μόνο την μεγαλύτερη εγχώρια προστιθέμενη αξία (περί το 80%) σε σχέση με τις λοιπές ΑΠΕ και επιπλέον συμβάλλουν στην μεγιστοποίηση της διείσδυσης των λοιπών ΑΠΕ (Αιολικά Πάρκα και Φωτοβολταϊκά), καθιστώντας τη χώρα μας εν δυνάμει εξαγωγέα πράσινης ενέργειας και όχι εξαρτώμενο εισαγωγέα μη « καθαρών» καυσίμων. Πώς θα ισοσκελιστεί το έλλειμμα ισοζυγίου αν συνεχίσουμε με την αντίληψη του αρχοντοχωριάτη;
