Εισαγωγή
Στο σύγχρονο ενεργειακό τοπίο το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλή μεταβλητότητα, ρηξικέλευθη καινοτομία και πολυσχιδή επιχειρηματική δραστηριότητα, ο ρόλος του Διαχειριστή ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης είναι κομβικός. Ο ΔΑΠΕΕΠ καλείται να εφαρμόσει περιβαλλοντικά αποδοτικές πολιτικές για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας σε μία οικονομία μειωμένων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ταυτόχρονα να διαμορφώσει και να εξασφαλίσει ένα ασφαλές επενδυτικό κλίμα για τους δυνητικούς επενδυτές μέσα στο οποίο θα υλοποιηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις για το σκοπό αυτό. Παράλληλα προς το σκοπό αυτό, οφείλει να επιτύχει την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή για τις ΑΠΕ, την περιβαλλοντική πολιτική και την ενεργειακή μετάβαση.
Με γνώμονα την εναρμόνιση του ρόλου του Διαχειριστή των ΑΠΕ & Ε.Π. προς τις προβλέψεις του επικαιροποιημένου ΕΣΕΚ για την πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας μέχρι το 2030, απαιτείται επανακαθορισμός των προτεραιοτήτων της εταιρείας.
Από τον Αύγουστο του 2019, η νέα διοίκηση του ΔΑΠΕΕΠ, έθεσε από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων της, νέους στόχους και προοπτικές προκειμένου ο Διαχειριστής να καταστεί πρωταγωνιστής στο τρίπτυχο “Πράσινη Ενέργεια, Περιβάλλον, Βιώσιμη Ανάπτυξη” και να συνεπικουρήσει την Πολιτεία στο στόχο της απανθρακοποίησης της ελληνικής οικονομίας. Στην πορεία αυτή ήδη καταγράφονται αξιοσημείωτες επιτυχίες με βασικότερη την ομαλοποίηση της αποζημίωσης των παραγωγών ΑΠΕ και την “just in time” και χωρίς καμιά καθυστέρηση αποπληρωμή των υποχρεώσεων του Διαχειριστή προς τους παραγωγούς.
Πράσινη Ενέργεια
Αξιοποιώντας την ιδιότητά του ως
-
Αντισυμβαλλόμενος με Επενδυτές / Παραγωγούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με τους οποίους έχει συνάψει στο παρελθόν συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα προβλεπόμενα στο ν.3468/2006 ή συνάπτει στο παρόν συμβάσεις λειτουργικής ενίσχυσης τύπου ΣΕΣΤ και ΣΕΔΠ κατά τα προβλεπόμενα στο ν.4414/2016,
-
Αποκλειστικός Διαχειριστής του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ σύμφωνα με το άρθρο 40 του ν.2773/1999 για το Διασυνδεδεμένο και μη Διασυνδεδεμένο Σύστημα για την οικονομική και λογιστική διαχείριση του λογαριασμού και την αποζημίωση σε μηνιαία βάση των παραγωγών ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ στην ελληνική επικράτεια.
-
Φορέας Συλλογικής Εκπροσώπησης (Aggregator ) των σταθμών ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΗΕΠ/ Target Model) και την υποβολή προσφορών έγχυσης ανά τεχνολογία/ ζώνη απωλειών και λειτουργική ζώνη συστήματος (Βορράς – Νότος),
ο ΔΑΠΕΕΠ διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην διασφάλιση της διείσδυσης της πράσινης ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα της χώρας.
Στα πλαίσια των καινοτόμων αλλαγών που προωθούνται στον τομέα των ΑΠΕ από τις νέες νομοθετικές και ρυθμιστικές πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ, ο Διαχειριστής, αξιοποιώντας τις υφιστάμενες αρμοδιότητές και την εξειδίκευσή του, φιλοδοξεί να καταστεί one-stop shop όχι μόνο για την απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας των νέων σταθμών ΑΠΕ αλλά με στόχο την εν γένη προώθηση των επενδύσεων στην Πράσινη Ενέργεια. Στη βάση αυτή και προκειμένου να ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στις απαιτήσεις του ρόλου του, ο Διαχειριστής υιοθετεί και δρομολογεί σταδιακά την εφαρμογή της μεθοδολογίας του προτύπου ESSA στην οργάνωση των εσωτερικών του λειτουργιών:
-
Κατάργηση περιττών και διπλών ενεργειών (Eliminating unnecessary actions)
-
Προτυποποίηση (Standardization)
-
Απλοποίηση (Simplification)
-
Αυτοματοποίηση (Automation)
Σε επίπεδο υποδομών, ο Διαχειριστής προχωράει στην αναβάθμιση του ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑΘΜΩΝ ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ στο οποίο διενεργείται σήμερα η ενεργειακή και λογιστική εκκαθάριση των μονάδων ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ και ουσιαστικά «συνοδεύει την ύπαρξη των παραγωγών ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ υπό καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης». Είναι το σύστημα που περιλαμβάνει, σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο, το πλέον ενημερωμένο στιγμιότυπο του Μητρώου Μονάδων ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ, διατηρεί καταχωρημένη την βασική ταυτότητα και τα λειτουργικά χαρακτηριστικά κάθε σταθμού ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ, υποδέχεται από τους αρμόδιους διαχειριστές τις μετρήσεις της παραγόμενης από το σταθμό ηλεκτρικής ενέργειας και τελικά τιμολογεί και αποζημιώνει τους παραγωγούς ΑΠΕ. Σε αυτό το υφιστάμενο Πληροφοριακό Σύστημα θα γίνουν οι απαραίτητες επεμβάσεις και επεκτάσεις προκειμένου στο μέλλον να υποδέχεται, υπό την ιδιότητα του μοναδικού σημείου διεπαφής αδειοδοτήσεων, τους νέους δυνητικούς παραγωγούς ΑΠΕ.
Σε αυτό το πληροφοριακό σύστημα θα μπορεί να υλοποιηθεί μία ενιαία πλατφόρμα στην οποία ο οικονομικός φορέας, δηλ. το φυσικό η νομικό πρόσωπο, που επιθυμεί να εντάξει νέο σταθμό ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ στο Μητρώο Μονάδων ΑΠΕ & ΣΗΘΥΑ, θα εισέρχεται, θα υποβάλει την αίτησή του και θα μεταφορτώνει τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα τα οποία θα είναι προσβάσιμα από όλους τους φορείς που είναι επιφορτισμένα με τις επιμέρους διαδικασίες αδειοδότησης. Η αυτοματοποίηση του συστήματος θα δώσει μια σαφή εικόνα, με διαφάνεια, προστασία προσωπικών δεδομένων και σε REAL TIME ενημέρωση-πληροφόρηση του επενδυτή για την πορεία της αίτησής του και την διαδρομή που ακολουθείται.
Περιβάλλον
Αξιοποιώντας την ιδιότητά του ως
-
Εκπλειστηριαστής (Auctioneer) του Ελληνικού Κράτους για τα Δικαιώματα Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου όπου στα πλαίσια εφαρμογής της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ για τη θέσπιση ενός κοινοτικού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, εκπροσωπεί το Ελληνικό Κράτος στις δημοπρασίες που πραγματοποιούνται στη μεταβατική κοινή πλατφόρμα πλειστηριασμών του EEX και διαχειρίζεται λογιστικά τα έσοδα από τις αντίστοιχες δημοπρασίες,
-
Αρμόδιος Φορέας για την αντιστάθμιση του εμμέσου κόστους εκπομπών, όπου έχει αναλάβει την εφαρμογή του εθνικού μηχανισμού αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους εκπομπών για επιχειρήσεις τομέων και υποτομέων που εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα (Carbon Leakage),
-
Φορέας Αρμόδιος για τη διαδικασία υπαγωγής δυνητικών δικαιούχων σε μειωμένες χρεώσεις ΕΤΜΕΑΡ, όπου μέσω υλοποίησης και διαχείρισης κατάλληλου πληροφοριακού συστήματος έχει αναλάβει την ευθύνη της υπαγωγής δυνητικών δικαιούχων στις κατηγορίες μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ του άρθρου 4 της ΥΑ υπ’ Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/76979/4917 ΦΕΚ Β’3373/31.08.2019,
ο ΔΑΠΕΕΠ φιλοδοξεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση πολιτικών για την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που άπτονται του τομέα διαχείρισης της ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε αυτή τη βάση και στα πλαίσια των Κατευθυντηρίων Γραμμών της ΕΕ για το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, έχει διακριτό ρόλο στην υλοποίηση της εθνικής πολιτικής για τη μείωση της διαρροής άνθρακα (CARBON LEAKAGE) το διάστημα 2013-2020 και ταυτόχρονα συμμετέχει ενεργά στο υπό διαμόρφωση νέο κοινοτικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της διαρροής του άνθρακα το διάστημα 2021-2030 συνδράμοντας την Ελληνική Πολιτεία στην διαβούλευση της ΕΕ.
Ανταποκρινόμενος στις επιταγές του νέου κανονιστικού πλαισίου του ΥΠΕΝ για τον εξορθολογισμό των μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ σε ενεργοβόρες βιομηχανίες οι οποίες υφίστανται μεγάλο κίνδυνο διαρροής άνθρακα, ο Διαχειριστής βρίσκεται στα τελικά στάδια υλοποίησης πλατφόρμας πληροφοριακού συστήματος για την διαχείριση του Μητρώου Δικαιούχων Μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ (e-Registry). Η πλατφόρμα αυτή, η οποία βασίζεται σε τεχνολογίες υπολογιστικού νέφους και αξιοποιεί διαδικτυακές υπηρεσίες της ΓΓΠΣ, θα διαχειριστεί το υπολογιστικό φορτίο της υποβολής και αξιολόγησης των αιτήσεων υπαγωγής σε μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ των περίπου 250.000 δυνητικών δικαιούχων το διάστημα 2019-2028, σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Οδηγίες της ΕΕ για την Ενέργεια και το Περιβάλλον. Το ψηφιοποιημένο Μητρώο ΕΤΜΕΑΡ θα επικαιροποιεί κάθε χρόνο , θα τεκμηριώνει και θα πιστοποιεί την επιλεξιμότητα των δυνητικών δικαιούχων μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ. Ταυτόχρονα θα προσδιορίζεται διακριτά η Μοναδιαία Χρέωσή τους ΕΤΜΕΑΡ, με βάση ποσοτικούς δείκτες που υπολογίζονται από τα ιστορικά ενεργειακά και οικονομικά μεγέθη τους την προηγούμενη τριετία. Σύμφωνα με το προωθούμενο από το ΥΠΕΝ νέο ρυθμιστικό πλαίσιο και σε εφαρμογή των Κατευθυντηρίων Οδηγιών της ΕΕ, με βάση τα επικαιροποιημένα ανά έτος στοιχεία του Ηλεκτρονικού Μητρώου, η Ρυθμιστική Αρχή θα υπολογίζει με διαφάνεια και αμεροληψία τη Χρέωση Βάσης ΕΤΜΕΑΡ όλων των υπόλοιπων καταναλωτών στην ελληνική επικράτεια.
Δεδομένου ότι το κοινοτικό κανονιστικό πλαίσιο για τον περιορισμό της διαρροής άνθρακα (είτε στην περίπτωση της αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους εκπομπών είτε στην περίπτωση των μειωμένων χρεώσεων για την χρηματοδοτική στήριξη των ΑΠΕ), προβλέπει την εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης εκ μέρους των αντίστοιχων δικαιούχων/ επιλέξιμων επιχειρήσεων, ο ΔΑΠΕΕΠ, αξιοποιώντας την εξειδίκευσή του στην αξιολόγηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των σταθμών ΣΗΘΥΑ, αναπτύσσει διαλειτουργικότητες που άπτονται θεμάτων ενεργειακών ελέγχων για την εξοικονόμηση ενέργειας. Σε αυτή τη βάση και ανταποκρινόμενος στο σχεδιασμό του ΥΠΕΝ να χρηματοδοτήσει έργα και δράσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στην τελική κατανάλωση σε εφαρμογή των προβλεπόμενων στο άρθρο 20 της της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ, ο Διαχειριστής συνδιαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο των ανταγωνιστικών διαδικασιών για την ενεργειακή απόδοση. Τα μέτρα αυτά αναμένεται να συμβάλουν στη μόχλευση κεφαλαίων από τα εμπλεκόμενα στην αγορά ενέργειας μέρη, στην ενίσχυση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και στην ελάττωση του κόστους επίτευξης μονάδων εξοικονόμησης.
Βιώσιμη Ανάπτυξη
Αξιοποιώντας την ιδιότητά του ως
Ο ΔΑΠΕΕΠ νομοθετικά ορισμένος Φορέας Έκδοσης Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα (Ν.3468/2006, όπως ισχύει) προχωράει και στη λειτουργία, συντήρηση και αναβάθμιση του ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος ΕΠ (Υ.Α.αρ.Δ6/Φ1/οικ.8786/2010), στο οποίο θα τηρούνται, με τρόπο ασφαλή και απαραβίαστο, τα Ηλεκτρονικά Μητρώα Εγγυήσεων Προέλευσης στην Ελλάδα.
Ο ΔΑΠΕΕΠ, θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση πολιτικών που εξασφαλίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από την προώθηση πιστοποιητικών (Green Certificates) που πιστοποιούν ότι η τελική καταναλισκόμενη ενέργεια είναι πράσινη.
Από τον Σεπτέμβριο του 2019, η νέα διοίκηση του ΔΑΠΕΕΠ , δίνοντας την μέγιστη σημασία στην κομβική δραστηριότητα, αναβάθμισε τον ρόλο των ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ.
Σε αυτή τη βάση, προχώρησε στην ένταξη του ΔΑΠΕΕΠ στο Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο, Association of Issuing Bodies (AIB). Επεξεργάσθηκε και υπέβαλλε τεκμηριωμένο αίτημα προς το ΑΙΒ και από τον Δεκέμβριο του 2019, ο ΔΑΠΕΕΠ, ως Φορέας Έκδοσης Εγγυήσεων Προέλευσης, έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου των διαχειριστών των Εγγυήσεων Προέλευσης.
Οι Ευρωπαίοι διαχειριστές, αναγνώρισαν την υψηλού επιπέδου τεχνογνωσία των στελεχών του ΔΑΠΕΕΠ , με συνέπεια να αναθέσουν εντός του 2020 την προεδρία της Μονάδα EECS Unit του ΑΙΒ. Είναι μια υψηλότατη διάκριση για τον ΔΑΠΕΕΠ, η οποία μάλιστα θα είχε σαν επακόλουθο, την σύγκλιση στην Αθήνα του Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου, όπου θα συνέβαινε η πανηγυρική ανακήρυξη του ΔΑΠΠΕΠ σαν μέλος του ΑΙΒ , αλλά και η ανάληψη της Προεδρίας. Και μπορεί το συνέδριο να αναβληθεί λόγω του COVID-19, αλλά οι τιμητικές αποφάσεις παρέμειναν και αποτελούν πυξίδα για την μελλοντική πορεία της δραστηριότητας των ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Από το 2019 , έτος σημαντικών εξελίξεων για το Σύστημα Εγγυήσεων Προέλευσης στην Ελλάδα και δη τον Σεπτέμβριο , για πρώτη φορά προσδιορίστηκε από τον ΔΑΠΕΕΠ και δημοσιεύθηκε το Ενεργειακό Μίγμα έκαστοι Προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, επιτρέποντας την προσφορά εναλλακτικών προϊόντων ως προς την προέλευση της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές.
Ο υπολογισμός του Ενεργειακού Μίγματος Προμηθευτή είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της εγχώριας χρήσης ΕΠ για απόδειξη της προέλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας στην τελική κατανάλωση κατά 64% (2019 ως προς 2018).
Αντίστοιχα, η αναγνώριση των ελληνικών Εγγυήσεων Προέλευσης στην Ευρώπη χάρη στις ενέργειες του ΔΑΠΕΕΠ, είχε ως αποτέλεσμα την εξαγωγή ενός εκατομμυρίου Εγγυήσεων Προέλευσης εντός του 2019. Και η διακίνηση αυξάνεται , αφού μόνο εντός του 2020 στο πρώτο τρίμηνο έχουν ήδη εξαχθεί 700.000 Εγγυήσεις Προέλευσης, παρά τα τεχνικά προβλήματα που εμποδίζουν την εξαγωγή σε χώρες που τα Μητρώα τους δέχονται ΕΠ αποκλειστικά ηλεκτρονικά, μέσω της ευρωπαϊκής πλατφόρμας διασυνοριακού εμπορίου που λειτουργεί ο ΑΙΒ (ΑΙΒ HUB).
Εντός του τρέχοντος έτους σχεδιάζεται η άρση των τεχνικών περιορισμών στο διασυνοριακό εμπόριο Εγγυήσεων Προέλευσης με την υλοποίηση από τον ΔΑΠΕΕΠ Πληροφοριακού Συστήματος που θα καταστήσει δυνατή την διασύνδεση των ελληνικών Μητρώων με το ΑΙΒ HUB.
Μελλοντικά και σε εφαρμογή της Οδηγίας 2018/2001/ΕΕ που θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο έως τον Ιούλιο 2021, ο θεσμός των Εγγυήσεων Προέλευσης επεκτείνεται στο βιοαέριο και το υδρογόνο. Ο ΔΑΠΕΕΠ με την εμπειρία στην διαχείριση του ελληνικού Μητρώου ΕΠ για την ηλεκτρική ενέργεια και ως ενεργό και δραστήριο μέλος του ΑΙΒ, συνδέσμου που πρωτοστατεί στην διαμόρφωση της αναδυόμενης και δυναμικής αγοράς ΕΠ για βιοαέριο και υδρογόνο, δηλώνει έτοιμος να αναλάβει ως εθνικός Φορέας Έκδοσης των αντίστοιχων Εγγυήσεων Προέλευσης.
Επιπρόσθετα και αναφορικά με τις ΕΠ για την ηλεκτρική ενέργεια ο ΔΑΠΕΕΠ φιλοδοξεί να επιτελέσει το ρόλο του Λειτουργού Περιβαλλοντικών Αγορών, έτσι ώστε με τη διαχείριση οργανωμένων αγορών για την αγοραπωλησία Εγγυήσεων Προέλευσης να εξασφαλισθούν πρόσθετοι πόροι για την ενίσχυση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την επακόλουθη προστασία του περιβάλλοντος.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας επισημαίνω ότι ο ΔΑΠΕΕΠ δεν θα σταματήσει εδώ, αφού το όραμα της νέας διοίκησης, στοχεύει να κάνει την εταιρεία κεντρικό πυλώνα των ΑΝΕΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ στην χώρα.
Θα ακολουθήσουν πρωτοβουλίες και προγράμματα που θα ενδυναμώσουν και τον ρόλο της εταιρείας αλλά και την παρέμβασή της στο ενεργειακό τοπίο της Ελλάδος.
————-
*Ο Γιάννης Γιαρέντης είναι πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΑΠΕΕΠ
*Το άρθρο περιλαμβάνεται στην ετήσια έκδοση GREEK ENERGY 2020 του energypress