Οδό διαφυγής από τους «αεριτζήδες» επενδυτές, που κρατούν δεσμευμένο τον ηλεκτρικό χώρο στο δίκτυο μπλοκάροντας ώριμα έργα ΑΠΕ, αναζητούν οι αρμόδιες αρχές.
Το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, με το οποίο συνδέονται μικρά έργα ΑΠΕ, έχει ήδη «μπλοκάρει» και η έκδοση όρων σύνδεσης «παγώνει» με το νέο νομοσχέδιο, προκειμένου να επαναπροσδιορισθούν νέα περιθώρια ισχύος στους υποσταθμούς και να ανοίξει ηλεκτρικός χώρος για νέα έργα.
Το δίκτυο υψηλής τάσης του ΑΔΜΗΕ, με το οποίο συνδέονται τα μεγάλα έργα και ομαδοποιημένα μικρά, έχει φτάσει επίσης στα όριά του και ο Διαχειριστής αναμένει την ψήφιση του νομοσχεδίου για να κάνει χρήση της δυνατότητας αναστολής υποβολής αιτήσεων για οριστική προσφορά σύνδεσης για διάστημα έξι μηνών.
Στην πράξη, δηλαδή, η αγορά των ΑΠΕ «παγώνει» από τον Αύγουστο για να δρομολογηθούν μέτρα διαχείρισης της απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας από τα δίκτυα, τα οποία έχουν μπλοκάρει για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι η ανάπτυξή τους, αν και έχει επιταχυνθεί, υπολείπεται του ρυθμού που «τρέχουν» οι ΑΠΕ. Η αποκεντρωμένη παραγωγή των ΑΠΕ απαιτεί συνεχώς πέρα από την εγκατάσταση νέων υποσταθμών υψηλής τάσης, τους οποίους κατασκευάζουν οι ίδιοι οι επενδυτές, και εναέριες γραμμές υψηλής τάσης. Στο πρώτο στάδιο ανάπτυξης της αγοράς οι επενδυτές επέλεξαν περιοχές για τα έργα τους κοντά στις υφιστάμενες γραμμές του συστήματος. Καθώς η αγορά αναπτύσσεται, τα φωτοβολταϊκά πάρκα απομακρύνονται όλο και περισσότερο από το δίκτυο, με αποτέλεσμα να απαιτούνται και επενδύσεις για νέες γραμμές είτε από τον ΑΔΜΗΕ είτε από τους ίδιους τους επενδυτές. Αυτήν τη στιγμή υπό κατασκευή βρίσκονται 80 υποσταθμοί υψηλής τάσης από επενδυτές, αλλά και έργα κατασκευής εναέριων γραμμών από ιδιώτες σε μεγάλη κλίμακα. Η κατασκευή ωστόσο νέων γραμμών περνάει μέσω της γραφειοκρατικής διαδικασίας αδειοδοτήσεων και μιας χρονοβόρας διαδικασίας απαλλοτριώσεων που οδηγεί σε τεράστιες καθυστερήσεις. Ενώ για παράδειγμα ο νόμος προβλέπει απαλλοτριώσεις για την κατασκευή εναέριων γραμμών, θα πρέπει για να προχωρήσουν τα έργα να βγει δικαστική απόφαση που θα καθορίζει την τιμή, η οποία συνήθως χρειάζεται δύο χρόνια. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει δεχτεί εισηγήσεις για ορισμό της τιμής απαλλοτρίωσης από ανεξάρτητο εκτιμητή ώστε να ξεκινούν άμεσα τα έργα και η εκκαθάριση τελικής τιμής με την έκδοση της δικαστικής απόφασης.
Ο δεύτερος λόγος είναι το «τσουνάμι» αιτήσεων από επενδυτές που έσπευσαν να πάρουν άδειες και όρους σύνδεσης με στόχο τη μεταπώλησή τους, αφού με μεγάλη καθυστέρηση θεσμοθετήθηκαν κάποια «φίλτρα» ως προς την οικονομική φερεγγυότητα και τον χρόνο διατήρησης των αδειών. Ετσι, πολύτιμος ηλεκτρικός χώρος έχει δεσμευθεί από έργα που λιμνάζουν εδώ και χρόνια, αναζητώντας αγοραστή, ενώ στην «ουρά» βρίσκονται ώριμα μεγάλα έργα.
Η αγορά των ΑΠΕ «παγώνει» για να δρομολογηθούν μέτρα διαχείρισης απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων, περίπου το ένα τρίτο των έργων που έχουν πάρει όρους σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ, έχουν δεσμεύσει δηλαδή ηλεκτρικό χώρο στο δίκτυο, αφορά τέτοια λιμνάζοντα έργα. Ο ΑΔΜΗΕ έχει δώσει όρους σύνδεσης για έργα συνολικής ισχύος 10 GW, τα οποία θα έπρεπε να έχουν αρχίσει να κατασκευάζονται. Αξιοποιώντας το μέχρι τώρα πλαίσιο, οι «αεριτζήδες» επενδυτές συνήθως ανανέωναν την άδεια εγκατάστασης και με τον τρόπο αυτό ανανεώνονταν αυτομάτως και οι όροι σύνδεσης.
Το νέο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ υποχρεώνει τους επενδυτές να αιτηθούν την έκδοση άδειας εγκατάστασης μέσα σε 12 μήνες από την αποδοχή της οριστικής απόφασης προσφοράς σύνδεσης, προθεσμία που μπορεί να παραταθεί έως και 12 μήνες ύστερα από αίτημα του επενδυτή και υπό την προϋπόθεση ότι θα καταβάλει τέλος ύψους 300 ευρώ ανά μεγαβάτ.
Η συνολική εγκατεστημένη ισχύ των ΑΠΕ αυτή τη στιγμή ανέρχεται σε 9 GW, τα οποία με βάση τους στόχους του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που συζητείται αυτή την περίοδο, θα φτάσουν το 2030 τα 25 GW.
O AΔΜΗΕ έχει προγραμματίσει επενδύσεις για την αύξηση του ηλεκτρικού χώρου κατά 29 GW έως το 2030, ο οποίος εξυπηρετεί πλήρως τους στόχους του ΕΣΕΚ. Ωστόσο στον Διαχειριστή εκκρεμούν επενδυτικά αιτήματα όρων σύνδεσης για επιπλέον 23 GW, ενώ οι νέες βεβαιώσεις παραγωγού που έχει εκδώσει η ΡΑΕ αθροίζουν νέα ισχύ 100 GW. Από το σύνολο αυτών των έργων, στο τέλος της ημέρας σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΡΑΕ που στηρίζονται σε ιστορικά στοιχεία, θα υλοποιηθεί ένα 10%.
Για να υλοποιηθεί όμως ακόμη και αυτό το 10%, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει άμεσα το τοπίο σε σχέση με τις πραγματικές και εικονικές επενδύσεις, και σε αυτή την κατεύθυνση το ΥΠΕΝ αναμένεται να θέσει κριτήρια προτεραιότητας για τη σύνδεση στο δίκτυο.
Οπως επιβεβαιώνουν αρμόδιες πηγές, προτεραιότητα θα δοθεί με υπουργική απόφαση που αναμένεται μέσα στο επόμενο διάστημα σε επενδύσεις άνω των 100 MW, που η παραγόμενη ενέργεια θα κατευθύνεται στη βιομηχανία. Σκοπός είναι να επιτευχθεί και ο εθνικός στόχος για τη διείσδυση των ΑΠΕ με την επιτάχυνση μεγάλης κλίμακας έργων και ο στόχος μείωσης του ενεργειακού κόστους.
