Ο Μοναδικός Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου (ΜΑΤΑ) αποτελεί μια νέα μεταρρύθμιση που αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από το 2026. Θεωρείται ο «Προσωπικός Αριθμός» ή το «ΑΜΚΑ» των ακινήτων, καθώς θα λειτουργεί ως ένας σταθερός κωδικός που θα συνοδεύει κάθε ακίνητο σε όλες τις συναλλαγές και τις επαφές του με το κράτος.
Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, baklatsi@yahoo.gr
Με το Ενιαίο Μητρώου Ακινήτων θα δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα το οποίο θα συγκεντρώνει, συστηματοποιεί και ενσωματώνει ψηφιακή πληροφορία που τηρείται από διαφορετικούς φορείς του Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα και αφορά συνολικά στα στοιχεία των ακινήτων της χώρας (κτίρια, οικόπεδα κ.λπ.) καθώς και στοιχεία της εκμετάλλευσής τους (π.χ. ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, ενοικιάσεις, φορολογικές υποχρεώσεις κ.λπ.).
– Τι είναι ο Μ.Α.Τ.Α. και ποιος ο σκοπός του
Ο ΜΑΤΑ στοχεύει στην ενοποίηση των διάσπαρτων πληροφοριών που τηρούνται σήμερα σε διαφορετικά μητρώα, προσφέροντας μια κοινή «γλώσσα» επικοινωνίας μεταξύ των φορέων. Θα διασυνδέει δεδομένα από:
- Το Κτηματολόγιο (ΚΑΕΚ)
- Την ΑΑΔΕ (ΑΤΑΚ, Ε9)
- Τον ΔΕΔΔΗΕ και την ΕΥΔΑΠ/ΔΕΥΑ (Αριθμοί παροχής υδρομέτρου)
- Τους Δήμους (Τέλη ακίνητης περιουσίας, ΤΑΠ)
- Πολεοδομίες ( e- adeies )
- Την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου
- Ασφαλιστικές Εταιρείες
– Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες;
Οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να ελέγξουν τα στοιχεία των ακινήτων τους να είναι ορθά. Ειδικότερα:
- Όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να έχουν υποβάλει δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο.
- Την ίδια υποχρέωση έχουν και για την υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9).
- Θα πρέπει να διορθώσουν το Ε9 σε περίπτωση που έχει μεταβληθεί η περιουσιακή τους κατάσταση, όπως επίσης και όσοι προέβησαν σε νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων και ημιυπαίθριων χώρων.
- Θα πρέπει να διαγραφούν από το Ε9, όσα ακίνητα δεν έχουν εντοπιστεί στο κτηματολόγιο ή είναι δασικές εκτάσεις και διεκδικούνται από το δημόσιο ή εγκαταλείφτηκαν και δεν ενδιαφέρονται οι ιδιοκτήτες.
- Όσοι ιδιοκτήτες είναι κάτοχοι αυθαιρέτων θα πρέπει να τα τακτοποιήσουν άμεσα.
– Τι αλλάζει για τους ιδιοκτήτες
- Απλοποίηση Συναλλαγών: Θα απαιτείται μόνο ένας αριθμός για μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, αγοραπωλησίες και επιδοτήσεις, μειώνοντας τη γραφειοκρατία.
- Κατάργηση Πολλαπλών Εγγράφων: Δεν θα χρειάζεται η προσκόμιση πλήθους πιστοποιητικών από διαφορετικές υπηρεσίες, καθώς όλα θα ανασύρονται αυτόματα μέσω του ΜΑΤΑ.
- Διαφάνεια και Έλεγχος: Το κράτος θα μπορεί να εντοπίζει ευκολότερα αυθαίρετα, αδήλωτα τετραγωνικά ή οφειλές, καθώς τα στοιχεία της εφορίας θα ταυτίζονται με αυτά του Κτηματολογίου και των παρόχων ενέργειας.
- Θα περιορίσει λάθη σε δηλώσεις, τετραγωνικά και στοιχεία ακινήτων.
- Θα παρέχει μια σαφή εικόνα της ιδιοκτησίας, της εκμετάλλευσης και των υποδομών κάθε ακινήτου.
– Πώς θα λειτουργεί η ψηφιακή πλατφόρμα;
Το έργο έχει προϋπολογισμό 8,29 εκατομμύρια ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι μια ολοκληρωμένη ψηφιακή πλατφόρμα (E-Registries) η οποία θα ολοκληρωθεί το 2026.
Με την ολοκλήρωση του έργου:
- Κάθε αλλαγή ιδιοκτησίας, χρήσης ή στοιχείων του ακινήτου θα ενημερώνει αυτόματα όλους τους αρμόδιους φορείς.
- Θα εξαλειφθούν οι καθυστερήσεις που προκαλούνται από διαφορετικά στοιχεία μεταξύ Κτηματολογίου και Ε9.
- Οι πολίτες δεν θα χρειάζεται να υποβάλλουν εκ νέου στοιχεία που υπάρχουν ήδη στο Δημόσιο.
– Ποιες πληροφορίες θα αντληθούν
Μεταξύ των στοιχείων που θα αντληθούν και θα ενσωματωθούν στην πλατφόρμα είναι:
- Στοιχεία που υπάρχουν στο Κτηματολόγιο και αφορούν τετραγωνικά μέτρα, θέση ακινήτου κλπ.
- Στοιχεία από τα δικαστήρια που αφορούν ακίνητα στα οποία υπάρχει αμφισβήτηση της ιδιοκτησίας, με αγωγές ή άλλα ένδικα μέσα.
- Στοιχεία από τα ασφαλιστήρια συμβόλαια των κτισμάτων.
- Στοιχεία για τους αποδέκτες των αγροτικών επιδοτήσεων.
– Πώς θα καταγράφονται οι αγροτικές επιδοτήσεις και η καλλιέργεια δασικών εκτάσεων;
Το ηλεκτρονικό σύστημα «E-Registries» θα συνδέει τον ψηφιακό χάρτη στον οποίο θα «κουμπώνουν» τα γεωμετρικά στοιχεία των ακινήτων από κτηματολόγιο και δασικούς χάρτες, με την καταγραφή τον δεδομένων των αγροτικών ενισχύσεων, στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό για την πλήρη αποτύπωση της χρήσης κάθε γεωτεμαχίου. Με αυτόν τον τρόπο θα ελέγχεται αν η έκταση πραγματικά καλλιεργείται, αν καταπατά δασικές εκτάσεις, αν είναι επιλέξιμη για επιδοτήσεις ή αν χρησιμοποιείται με διαφορετικό τρόπο. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται για πρώτη φορά ένας ενιαίος ψηφιακός φάκελος ακινήτου που «ακολουθεί» την ιδιοκτησία σε όλη τη διάρκεια ζωής της.
– Πώς θα παρακολουθούνται οι μεταβιβάσεις των ακινήτων;
Με τη δημιουργία του μοναδικού αριθμού ταυτότητας και την ενεργοποίηση της πλατφόρμας κάθε αλλαγή ιδιοκτησίας θα καταγράφεται αυτόματα. Έτσι, όταν υπογράφεται ένα συμβόλαιο και αναρτάται στο myPROPERTY, το μητρώο θα ενημερώνει αυτόματα τις εταιρείες ηλεκτροδότησης, ύδρευσης ή τους Δήμους, χωρίς να απαιτούνται επιπλέον ενέργειες από τον πρώην και τον νέο ιδιοκτήτη.
Με το Ενιαίο Μητρώου Ακινήτων θα δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα το οποίο θα συγκεντρώνει, συστηματοποιεί και ενσωματώνει ψηφιακή πληροφορία που τηρείται από διαφορετικούς φορείς του Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα και αφορά συνολικά στα στοιχεία των ακινήτων της χώρας (κτίρια, οικόπεδα κ.λπ.), καθώς και στοιχεία της εκμετάλλευσής τους (π.χ. ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, ενοικιάσεις, φορολογικές υποχρεώσεις κ.λπ.).
– Πώς θα εντοπίζονται τα αυθαίρετα;
Το ολοκληρωμένο σύστημα που θα δημιουργηθεί θα κουμπώνει πάνω σε έναν ψηφιακό χάρτη, όπου με την χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών ( G.I.S. ), της Τεχνικής Νοημοσύνης και με συνεχόμενες νέες και επαναληπτικές λήψεις των ακινήτων, θα γίνεται έλεγχος με τα αρχεία της πολεοδομίας και τις δηλώσεις αυθαιρέτων και Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, που έχουν υποβάλει στο ηλεκτρονικό σύστημα οι μηχανικοί. Με αυτόν τον γρήγορο τρόπο θα εντοπίζεται αν κατασκευάστηκε και πότε οποιαδήποτε αυθαίρετη κατασκευή.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο του έργου, θα γίνει:
– Εφαρμογή αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης σε ιστορικό υπόβαθρο αναφοράς 2011 και σε πρόσφατο υπόβαθρο 2024 (ορθοεικόνες), τα οποία έχουν παραχθεί από δορυφορικές εικόνες και θα διατεθούν από το υπουργείο Περιβάλλοντος και το ΤΕΕ, με σκοπό τη σύγκριση και τον εντοπισμό της διαφοράς των κτιρίων από το 2011 έως το 2024 και την εξαγωγή των περιγραμμάτων τους σε έκταση 30.000 km2.
– Γεωαναφορά των τοπογραφικών διαγραμμάτων των οικοδομικών αδειών των Υπηρεσιών Δόμησης (έως το 2019) και μετάπτωση των τοπογραφικών διαγραμμάτων από το e-Αδειες (από το 2019 και μετά) για τον εντοπισμό των κτιρίων μετά το 2011 χωρίς οικοδομική άδεια.
– Παραγωγή ψηφιακού ορθοφωτοχάρτη ακρίβειας έως 20 cm, από αεροφωτογράφηση για την κάλυψη 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της χώρας, επιπλέον των περιοχών που έχουν ήδη καλυφθεί κατά την περίοδο 2022-2024, στο πλαίσιο των έργων Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης.
– Παραγωγή 3D μητρώο κτιρίων που υλοποιεί το ΤΕΕ, κατανεμημένων πανελλαδικά στα αστικά κέντρα της χώρας, με έμφαση σε παράλιες ζώνες και κατά προτεραιότητα σε περιοχές με αυξημένα προβλήματα αυθαίρετης δόμησης.
– Δημιουργία τρισδιάστατης ψηφιοποίησης περίπου ενός εκατομμυρίου κτισμάτων, με υπολογισμό της κάλυψης, της συνολικής δομημένης επιφάνειας, του υψομέτρου βάσης και κορυφής και τη δημιουργία 3D μητρώου κτιρίων.
-Ανάπτυξη εφαρμογών, εργαλείων και ηλεκτρονικών υπηρεσιών στο πληροφοριακό σύστημα «Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης» για την υλοποίηση της διαδικτυακής πλατφόρμας χωρικού εντοπισμού και αξιολόγησης της εν δυνάμει αυθαίρετης δόμησης με συνδυασμό χωρικής ανάλυσης, πολυκριτηριακής επεξεργασίας και χρήση βαθιάς μηχανικής μάθησης και προσαρμοσμένων αλγορίθμων ΑΙ.
– Ανάλυση και επεξεργασία από τις ψηφιοποιημένες και γεωκωδικοποιημένες άδειες οικοδομών, καθώς και κάθε στοιχείο από τις πλατφόρμες για τις οικοδομικές άδειες, της υπαγωγής αυθαιρέτων, της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας και στοιχεία του Κτηματολογίου, των δασικών χαρτών, του αιγιαλού, κ.λπ. για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των «εν δυνάμει» αυθαίρετων κατασκευών, με προτεραιότητα τη δόμηση της περιόδου 2012 – 2019.
