Σαφείς, άμεσες και εφαρμόσιμες νομοθετικές λύσεις που να αποκαθιστούν την ασφάλεια δικαίου, να προστατεύουν την ιδιοκτησία και να επιτρέπουν να χτίζει ο κόσμος νόμιμα, λογικά και με σεβασμό στο περιβάλλον, ζήτησε από το Ηράκλειο Κρήτης ο Πρόεδρος του ΤΕΕ κ. Γιώργος Στασινός, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου και Ενημερωτικής Εκδήλωσης στην έδρα του Περιφερειακού Τμήματος ΤΕΕ/ΤΑΚ, στην οποία συμμετείχαν Βουλευτές, εκπρόσωποι από την Περιφέρεια Κρήτης, Δήμαρχοι και άλλοι Αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι Πρόεδροι και Μέλη ΔΕ του ΤΕΕ/ΤΑΚ και ΤΕΕ/ΤΔΚ, εκπρόσωποι φορέων Μηχανικών, Συμβολαιογράφων και άλλων επιστημονικών φορέων και πολλοί Μηχανικοί.
Σύμφωνα με τον κ. Στασινό, «οι διαδοχικές πρόσφατες και παλαιότερες ακυρωτικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που αφορούν τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), την οριοθέτηση οικισμών και την εκτός σχεδίου δόμηση συνδέονται μεταξύ τους, και συνθέτουν μια νέα πραγματικότητα, με σοβαρές επιπτώσεις για την ασφάλεια του πολεοδομικού δικαίου, τη συνολική οικοδομική δραστηριότητα και την πραγματική ανάπτυξη στη χώρα».
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ υπογράμμισε ότι τα ζητήματα αυτά απασχολούν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στη χώρα και πρότεινε μία σειρά λύσεων «οι οποίες πρέπει να νομοθετηθούν τις επόμενες το πολύ δύο-τρεις εβδομάδες», λόγω της πιεστικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί.
Έστειλε σαφές μήνυμα ότι «δεν μπορούμε να σχεδιάζουμε τον χώρο με δικαστικές αποφάσεις. Πρέπει να σχεδιάζουμε με πολιτική απόφαση και τεχνική τεκμηρίωση. Και αυτό είναι ευθύνη της Πολιτείας». Και τόνισε ότι «στο κομμάτι της δόμησης, οι κανόνες θα πρέπει να είναι ξεκάθαροι. Να είναι και λογικοί, να υπηρετούν τον στόχο της βιωσιμότητας, αλλά ταυτόχρονα να μη σταματάμε οποιαδήποτε οικοδομική δραστηριότητα, η οποία στην πραγματικότητα είναι ένα σημαντικό κομμάτι της συνολικής αναπτυξιακής δραστηριότητας, που στηρίζει την οικονομία της χώρας, όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές».
Για τον λόγο αυτό, όπως συνέχισε, «εμείς θέλουμε σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα, στην ουσία σε 1 με 2 χρόνια, έχοντας ως ΤΕΕ αναλάβει την ευθύνη να ολοκληρώσουμε τις μελέτες του νέου πολεοδομικού σχεδιασμού, μια μεταρρύθμιση που δεν έγινε τα τελευταία εκατό χρόνια και τώρα γίνεται πραγματικότητα σε όλη τη χώρα, να έχουν ξεκαθαριστεί όλα, να υπάρχει ασφάλεια δικαίου, να είναι όλα ρυθμισμένα με ΠΔ, ώστε να μην μπορούν να προσβάλλονται εύκολα, και να ξέρουμε από εδώ και πέρα ποιοι κανόνες υιοθετούνται και θα κρατήσουν πολλά χρόνια».
Για τον ΝΟΚ
Σε ό,τι αφορά τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), ο κ. Στασινός παρατήρησε ότι «επί της ουσίας, η κυβέρνηση νομοθέτησε αυτά που το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικά», σημειώνοντας ότι «πρέπει να εκδοθεί και αντίστοιχο ΠΔ για να έχουμε την ασφάλεια ότι δεν θα “πέσει”».
Παρατήρησε, μάλιστα, την καθυστέρηση που έχει υπάρξει σημειώνοντας ότι «η απόφαση του ΣτΕ υπήρχε από τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο, φτάσαμε Μάιο για να νομοθετήσει. Δεν καταλαβαίνω αφού ξέραμε την απόφαση επί της ουσίας από τον Δεκέμβριο, γιατί δεν έγινε μία προετοιμασία, ώστε να νομοθετηθούν όλα γρήγορα, και να έχουμε κερδίσει χρόνο. Αντίστοιχα, το ΣτΕ πρέπει να έχει χρόνους, δηλαδή σε έναν μήνα πρέπει για αυτές τις αποφάσεις να εγκρίνει το Διάταγμα ή να γίνονται οι διορθώσεις».
Επιμένοντας στο ζήτημα του χρόνου, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ τόνισε ότι «στην εποχή μας αν δεν πετύχεις τον χρόνο είναι σαν να μην έχεις κάνει τίποτα, σε ξεπερνάει η εποχή» και υπενθύμισε ότι «ότι αυτή τη στιγμή συνεχίζει να υπάρχει μία ανασφάλεια δικαίου, διότι το ΣτΕ δεν μπήκε σε ζητήματα, όπως η επέκταση υπογείων, οι σοφίτες και τα υπόσκαφα».
«Υπάρχουν, λοιπόν, τρία σημαντικά ζητήματα, καθοριστικά για τον σχεδιασμό, την οικονομική βιωσιμότητα και τη λειτουργική αποδοτικότητα σε κάθε κτιριακή επένδυση, στα οποία το ΣτΕ δεν έχει βγάλει κάποια απόφαση, παραπέμποντας στις λεγόμενες εκκρεμείς δίκες. Οι οποίες ουδείς ξέρει πότε θα γίνουν και τι αποτέλεσμα θα βγάλουν για οικοδομικές άδειες που έχουν νόμιμα εκδοθεί η πρόκειται να εκδοθούν και έχουν ή πρόκειται να υλοποιηθούν» επισήμανε.
Και σχολίασε ότι «δεν γίνεται σε μία ευρωπαϊκή χώρα, που θεωρούμε ότι υπάρχει ασφάλεια δικαίου, να λέμε ότι κάθε χρόνο θα βγάζει κι ένα θέμα το ΣτΕ και θα πρέπει η κυβέρνηση να αλλάζει τον οικοδομικό κανονισμό για να προσαρμόζει τη νομοθεσία, και να χάνουμε πολλά χρόνια. Από την αρχή του χρόνου έχει σταματήσει η έκδοση οικοδομικών αδειών και μέχρι σήμερα είναι πολύ περιορισμένη, γιατί όλοι περιμένουν να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, καταρχήν της έκδοσης ΠΔ για την αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου».
Κατά τον Πρόεδρο του ΤΕΕ «η μεγαλύτερη ζημιά που έχει συμβεί είναι ότι χάθηκε η έννοια της εμπιστοσύνης του διοικούμενου προς το κράτος» και πρότεινε «να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ του ΣτΕ και του ΥΠΕΝ έτσι ώστε να κριθούν και τα υπόλοιπα ζητήματα που είναι αυτή τη στιγμή σε εκκρεμότητα και να ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί, ώστε τελικά να βγάλει έναν καινούριο οικοδομικό κανονισμό με ΠΔ το ΥΠΕΝ. Και να ξέρουμε ότι τα επόμενα 10-20 χρόνια θα χτίζουμε με αυτούς του κανόνες, οι οποίοι θα είναι ξεκάθαροι και δεν θα μπορεί κανείς να προσφύγει εναντίον τους».
«Ένας καινούργιος ΝΟΚ θα πρέπει να είναι μέχρι 10 σελίδες»
Όσο για το πώς θα πρέπει να είναι ένας καινούριος Οικοδομικός Κανονισμός, ο κ. Στασινός ήταν πολύ συγκεκριμένος, λέγοντας ότι «πρέπει να είναι μέχρι 10 σελίδες, γιατί αν καταφέρουμε και τα βάλουμε όλα σε 10 σελίδες, θα είναι και απλός. Τα κύρια μεγέθη που θα ορίζει θα πρέπει να είναι ύψος, όγκος, πλαϊνές αποστάσεις, φύτευση και να είναι απλός, σαφής και συγκεκριμένος, ώστε να μην επιδέχεται πολλές ερμηνείες ούτε να δυσκολεύει».
Συνεχίζοντας, εξήγησε ότι «δεν πρέπει να ασχολείται με το εσωτερικό του κτιρίου. Πρέπει να ασχολείται μόνο με εξωτερικά μεγέθη γιατί αυτά αφορούν το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο και τους πολίτες και στο εσωτερικό ας κάνει ο καθένας ό, τι θέλει με βάση τον κτιριοδομικό κανονισμό και ας έχει την ευθύνη».
Οριοθετήσεις οικισμών
Σε ό,τι αφορά το ΠΔ για τις οριοθετήσεις οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, ο κ. Στασινός σημείωσε ότι ήταν αναγκαίο να τεθούν οι κανόνες προς τους μελετητές «από εδώ και πέρα, για τις νέες οριοθετήσεις των οικισμών». «Στο μεταξύ οι πολίτες μπορούν να εκδίδουν οικοδομικές άδειες σε όλες τις ζώνες των οικισμών, με τους όρους δόμησης που ίσχυαν και εξακολουθούν να ισχύουν» διευκρίνισε.
«Η κυβέρνηση πρέπει όμως να νομοθετήσει άμεσα ενδιάμεση λύση, η οποία να κατοχυρώνει ότι δεν θα θίγονται στο μέλλον για τους πολίτες αλλά και για τα παιδιά και τα εγγόνια τους δικαιώματα δόμησης στην αραιοδομημένη ζώνη Γ των οικισμών, όπου υπάρχει και το πρόβλημα» όπως πρόσθεσε.
Ειδικότερα σχετικά με την ενδιάμεση λύση, ο κ. Στασινός πρότεινε «μέχρι την ολοκλήρωση των ΤΠΣ, να μπει ένας κανόνας, νομοθετικά, που να εξαιρεί κάποιους οικισμούς από αυτή την οριζόντια ρύθμιση. Θα μπορούσε αυτός ο κανόνας να είναι πληθυσμιακός, δηλαδή, αυτό που λέει και το ΥΠΕΝ το τελευταίο διάστημα, να μπορέσουμε σε οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων να υπάρχει η λεγόμενη Ζώνη Γ’».
«Μία δεύτερη λύση που δεν είναι προτιμητέα αλλά είναι αποδεκτή από το ΣτΕ είναι να πολεοδομηθούν αυτές οι περιοχές, εφόσον υπάρχει ανάγκη. Αλλά αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνουν και πολεοδομικά και ρυμοτομικά σχέδια για να μπορεί κάποιος να χτίσει. Κάτι, το οποίο είναι και χρονοβόρο και κοστοβόρο για τους πολίτες, ειδικά σε περιοχές που δεν έχει μεγάλη αξία η γη» όπως εξήγησε.
Υπάρχει επίσης στο τραπέζι να οριστούν στις νέες οριοθετήσεις οικισμών, στη ζώνη Γ Περιοχές Ελεγχόμενης Χρήσης (ΠΕΧ) με ευνοϊκότερους όρους αρτιότητας και δόμησης, μία λύση η οποία εξετάζεται από το υπουργείο.
Πάντως, όπως υπογράμμισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ «δεν θα έπρεπε όλη η Ελλάδα να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο γιατί υπάρχει και η σημαντική παράμετρος της αποκέντρωσης και της τοπικής ανάπτυξης».
Θέτοντας για μία ακόμα φορά το ζήτημα του χρόνου, ο κ. Στασινός σημείωσε ότι «κατά την άποψή μου πρέπει η κυβέρνηση μέσα στις επόμενες 15-20 ημέρες να νομοθετήσει τον κανόνα, διότι αλλιώς οι μελετητές δεν θα προλάβουν να λάβουν υπόψη τον νέο κανόνα και θα προχωρούν τις μελέτες σύμφωνα με το ΠΔ που είχε εκδοθεί».
Εκτός σχεδίου δόμηση: «Βρισκόμαστε σε μία τραγική κατάσταση»
Σχετικά με την εκτός σχεδίου δόμηση, ο κ. Στασινός έκανε λόγο για «τραγική κατάσταση» περιγράφοντας ότι «στις “μισές” πολεοδομίες εκδίδονται οικοδομικές άδειες με την αρτιότητα που υπήρχε στις περισσότερες περιοχές των 4 στρεμμάτων ακόμα και αν δεν είχε δρόμο μπροστά του το συγκεκριμένο αγροτεμάχιο, και στις υπόλοιπες “μισές” δεν εκδίδονται οικοδομικές άδειες».
«Αυτό δεν μπορείς να πεις ότι είναι ασφάλεια δικαίου σε μία χώρα ούτε μπορείς να ρωτάς αν η τάδε πολεοδομία βγάζει άδεια ή όχι προκειμένου να αγοράσεις ένα αγροτεμάχιο ή όχι. Υπάρχει μάλιστα το εξής εκπληκτικό, σε μία πολεοδομία ένας υπάλληλος εκδίδει άδειες και ένας δεν εκδίδει» σημείωσε.
Κάλεσε την κυβέρνηση «να αποφασίσει ποιος είναι ο κανόνας, ο οποίος θα τηρείται από εδώ και στο εξής σε όλες τις Πολεοδομίες». Επιπλέον, παρατήρησε: «επειδή όμως έχουμε και το επιπλέον πρόβλημα ότι τις Πολεοδομίες δεν τις εποπτεύει το ΥΠΕΝ αλλά οι Δήμοι έχουμε και το εκπληκτικό ότι ο κάθε Δήμαρχος νομίζει ότι νομοθετεί και αποφασίζει εκδίδοντας απόφαση που διατάζει τους υπαλλήλους να κάνουν το Α ή το Β είτε αφορά τον ΝΟΚ ή την εκτός σχεδίου δόμηση».
Εκτός σχεδίου δόμηση
Περιγράφοντας τη λύση που μπορεί να δοθεί στο ζήτημα της εκτός σχεδίου δόμησης, ο κ. Στασινός ανέφερε ότι «το ΤΕΕ με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει αναλάβει τις μελέτες που αφορούν την καταγραφή των δρόμων του 1977 σε όλη την εκτός σχεδίου περιοχή σε όλη την Ελλάδα. Αφού ολοκληρωθούν αυτές οι μελέτες δρόμων, που ελπίζουμε ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2026, τότε θεωρώ ότι θα πρέπει η κυβέρνηση με αυτό το κριτήριο, να δώσει λύση με προεδρικό διάταγμα».
Μοναδικό κριτήριο κατά τον Πρόεδρο του ΤΕΕ θα πρέπει να είναι η ύπαρξη δημόσιου δρόμου που να συνδέει δύο δημόσιους χώρους, «δηλαδή δρόμους που συνδέουν π.χ. οικισμό με οικισμό, οικισμό με παραλία, οικισμό με εκκλησία όχι ιδιωτική, παραλία με χώρο πχ διαχείρισης απορριμμάτων, η οποιαδήποτε άλλη δημόσια χρήση, με αυτό το κριτήριο και όσοι έχουν πρόσωπο σε αυτούς τους δρόμους να μπορούν να εκδίδουν οικοδομική άδεια σε συνδυασμό και με την αρτιότητα, που θα απαιτείται» εξήγησε.
«Ο κανόνας θα πρέπει να είναι απλός που να μπορεί να τον διαπιστώνει ο καθένας από το διαδίκτυο, γιατί εμείς τις μελέτες των δρόμων θα τις έχουμε ανηρτημένες και ο κάθε πολίτης θα μπορεί να βλέπει μόνος του αν ο άλλος δικαιούται ή όχι να χτίσει» πρόσθεσε.
«Έτσι θα καταφέρουμε να ρυθμιστεί κάποια στιγμή η εκτός σχεδίου δόμηση στην Ελλάδα ερχόμενοι σε μία λύση, η οποία δεν είναι ούτε κατάργηση εντελώς της εκτός σχεδίου δόμησης αλλά ούτε και αυτό που συμβαίνει σήμερα, όπου ο καθένας που έχει ένα «τυφλό» αγροτεμάχιο μπορεί να χτίσει σε κάποιες περιοχές» ανέφερε ο κ. Στασινός.
«Κάθε δήμαρχος να κοιτάζει τι θα αφήσει στις επόμενες γενιές»
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημάρχων ο πρόεδρος του ΤΕΕ σημείωσε ότι είναι προς όφελος των Δήμων των πόλεων και των πολιτών τους, να συμμετάσχουν στην υλοποίηση των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων και ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει σημαντικό ρόλο στην επιτυχή εφαρμογή του προεδρικού διατάγματος και στην προστασία της ταυτότητας των οικισμών.
«Ο κάθε δήμαρχος πρέπει να βλέπει το πως θα πρέπει να είναι η πόλη του και τα χωριά του μετά από 30-40 χρόνια, ώστε να μπορεί να αναπτυχθεί και να είναι βιώσιμη η περιοχή του, τα επόμενα χρόνια και τι θα αφήσει στις επόμενες γενιές, όχι ποιοι θα τον ψηφίσουν» είπε ο Γιώργος Στασινός, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «όποιος σκέφτεται πως θα τον ξαναψηφίσουν σε δύο, τρία χρόνια αυτός θα χάσει και δεν θα πετύχει».
Κλείνοντας ο Πρόεδρος του ΤΕΕ τόνισε ότι «ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός έρχεται για να γίνει εργαλείο ανάπτυξης και προστασίας του τόπου, όχι πηγή αδικιών και προβλημάτων». Και ότι: «ΤΕΕ, πολιτεία, αυτοδιοίκηση και κοινωνία πρέπει να συνεργαστούμε για μια ισορροπημένη εφαρμογή του, με ασφάλεια δικαίου, σεβασμό στο περιβάλλον και στην περιουσία των πολιτών».
