«Κλείδωσαν» τελικά σύμφωνα με τις πληροφορίες του euro2day.gr στις 102.000, οι ανακαινίσεις κατοικιών μέσω των «Εξοικονομώ» που θα συμπεριληφθούν στο αναθεωρημένο σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο και θα υποβάλει η Ελλάδα στη Κομισιόν μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου.
Το «ψαλίδισμα» του αρχικού στόχου των 120.000 κρίθηκε απαραίτητο, καθώς τα δομικά προβλήματα των προγραμμάτων, η γραφειοκρατία τους και οι καθυστερήσεις (ακόμη δεν έχουν βγει οι πίνακες δικαιούχων για το «Εξοικονομώ 2025»), καθιστούν ανέφικτη την επίτευξη του αρχικού στόχου των 120.000 ανακαινίσεων μέχρι το ερχόμενο καλοκαίρι.
Το Ταμείο Ανάκαμψης λήγει τον Αύγουστο του 2026 και οι μέχρι τώρα ανακαινίσεις από τα δύο παλαιότερα «Εξοικονομώ» 2021 και 2023 υπολογίζονται σε περίπου 60.000. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι μέχρι το καλοκαίρι θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί κοντά στις επιπλέον 40.000 ανακαινίσεις.
Τα πάμπολλα προβλήματα των «Εξοικονομώ», των οποίων η δομή πρόκειται να αλλάξει, όπως έχει προαναγγείλει ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, είχαν ως αποτέλεσμα τον προηγούμενο μήνα το υπουργείο να ανακοινώσει την παράταση 13 προγραμμάτων εξοικονόμησης, συνολικού προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ. Το μεν «Εξοικονομώ 2021» πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως τις 28 Φεβρουαρίου 2026, το δε «Εξοικονομώ 2023» έως τις 30 Απριλίου 2026.
Στη δε, περίπτωση του «Εξοικονομώ 2025», παρ’ ότι η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων έχει εκπνεύσει από τον Απρίλιο, οι προσωρινοί πίνακες των δικαιούχων δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, αυτό αναμένεται να γίνει μέσα στις επόμενες ημέρες. Στο πρόγραμμα, ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων είχε φτάσει στις 54.112, με τα διαθέσιμα κονδύλια ύψους 434 εκατ ευρώ να μην αρκούν για πάνω από 15.000 ανακαινίσεις, στόχος που τελικά χαμηλώνει κι άλλο.
Συνοψίζοντας, οι συνολικοί στόχοι σε όλα τα «Εξοικονομώ» (από το 2021 μέχρι και σήμερα) που θα συμπεριλάβει το αναθεωρημένο σχέδιο του RRF, το οποίο πρέπει να εγκρίνει το Ecofin ως τα τέλη Δεκεμβρίου, έχουν σύμφωνα με τις πληροφορίες, ως εξής:
- Από το αρχικό νούμερο των 120.000 ανακαινίσεων (105.000 από τα «Εξοικονομώ» 2021 & 2023, 15.000 από το «Εξοικονομώ 2025), το νούμερο πέφτει στις 102.000.
- Εξ αυτών, οι 90.000 αφορούν τα δύο παλαιότερα προγράμματα και οι 12.000 το «Εξοικονομώ 2025».
Στο ερώτημα, τι θα απογίνουν οι πολλές δεκάδες χιλιάδες επιπλέον αιτήσεις συμπολιτών μας που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από τους υφιστάμενους πόρους, η απάντηση είναι ότι το ΥΠΕΝ φαίνεται να αναζητά πόρους (από ευρωπαϊκά ταμεία) για επιπλέον 40.000 υπαγωγές, με τη προυπόθεση ωστόσο τα έργα να έχουν ολοκληρωθεί πάντα μέχρι το καλοκαίρι.
Τα δομικά προβλήματα των «Εξοικονομώ» έχουν κάνει το ΥΠΕΝ να έχει προαναγγείλει ριζικές αλλαγές στη φιλοσοφία των νέων προγραμμάτων και την είσοδο στο παιχνίδι των παρόχων ενέργειας, μέσω του μοντέλου της χρηματοδότησης των εργασιών από τους ίδιους και αποπληρωμής τους μέσω των λογαριασμών των ωφελούμενων. Τόσο μέσω του ποσού της ετήσιας εξοικονόμησης που θα επιτυγχάνουν όσο και μέσω της καταβολής μηνιαίων δόσεων, όπως ακριβώς συμβαίνει με ένα τραπεζικό δάνειο, ακολουθώντας τις διεθνείς πρακτικές που έρχονται και στην ελληνική αγορά (παραλλαγές του μοντέλου των ESCOS).
Στο σενάριο ωστόσο που τα παραπάνω δεν μελετηθούν προσεκτικά, ο σχεδιασμός τους είναι επικοινωνιακού χαρακτήρα όπως στη περίπτωση κάποιων από τα «Εξοικονομώ» και επαναληφθούν τα ίδια λάθη με το παρελθόν, το νέο μοντέλο συγκεντρώνει πολύ μικρές πιθανότητες επιτυχίας.
Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα
Εξελίξεις θα έχουμε σύμφωνα με τις πληροφορίες και γύρω από ένα άλλο πολύ «λαϊκό» πρόγραμμα εξοικονόμησης, που επίσης έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και που επίσης «γράφει» μεγάλες καθυστερήσεις, το «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα».
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, σύντομα θα αναρτηθούν και εδώ οι πίνακες με τους δικαιούχους. Στο πρόγραμμα που έχει λήξει από την άνοιξη, έχουν υποβληθεί πάνω από 190.000 αιτήσεις, ωστόσο ακόμη και σήμερα οι σχετικοί πίνακες αγνοούνται.
Ενδεικτικό της ασυνέπειας ανάμεσα σε αυτά που προβλέπει το πρόγραμμα και της πραγματικότητας (ένα ευρύτερο πρόβλημα για τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται τα προγράμματα εξοικονόμησης) είναι ότι στον Οδηγό του αναφέρονταν ως καταληκτική ημερομηνία εξαργύρωσης των vouchers η 23η Σεπτεμβρίου 2025. Αλλά για να αποσταλούν τα vouchers θα πρέπει πρώτα να είναι γνωστοί οι… δικαιούχοι, τους οποίους σήμερα ουδείς γνωρίζει ποιοι είναι, καθώς οι σχετικοί πίνακες δεν έχουν ακόμη αναρτηθεί…
Το ζήτημα έχει αναδείξει ο κλάδος των ηλιακών θερμοσιφώνων, δηλαδή η Ενωση Βιομηχανιών ηλιακής Ενέργειας (ΕΒΗΕ), θυμίζοντας ότι το μέτρο είχε εξαγγείλει το Σεπτέμβριο του 2024 ο Πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ. Στον ένα και πλέον χρόνο που μεσολάβησε, οι εταιρείες του χώρου «στόκαραν» μηχανήματα, ακριβώς για να ικανοποιήσουν τη πολύ μεγάλη ζήτηση, ακριβώς όμως επειδή το πρόγραμμα έχει πάει πίσω και οι ενδιαφερόμενοι αναμένουν να μάθουν αν είναι δικαιούχοι, οι παραγγελίες έχουν μειωθεί περίπου κατά 50% και η συγκεκριμένη αγορά παραμένει καθηλωμένη.
