«Ζούμε την κρίση των κρίσεων», είναι η εκτίμηση της τρέχουσας πραγματικότητας για τις πόλεις από την Anna Lisa Boni, την γενική γραμματέα του δικτύου Eurocities.
Παρόλο που ακούγεται θλιβερό, η έναρξη της διάσκεψης Eurocities 2020, που πραγματοποιήθηκε online στις 4 Νοεμβρίου 2020, δεν εξασθενεί την εμπιστοσύνη των πόλεων στον κρίσιμο ρόλο τους για τη διαμόρφωση του μέλλοντός μας.
«Οι πόλεις θα βγουν πιο συνεκτικές», λέει ο Juan Mari Aburto, δήμαρχος του Μπιλμπάο. Το COVID-19 έχει πιέσει για αλλαγές στις πόλεις και οι πόλεις επιλέγουν να δουν αυτή τη φορά μια μοναδική ευκαιρία να φανταστούν ένα καλύτερο μέλλον και να ανακαλύψουν εκ νέου την κοινωνία μας.
Οι πόλεις έχουν μέλλον;
Με την πανδημία που αναγκάζει τις πόλεις να κλείσουν κάθε τι που τους δίνει ζωηράδα και δημιουργεί προκλήσεις σε κάθε πτυχή της αστικής ζωής, πολλές αναλύσεις έθεσαν το ερώτημα:
Φαινομενικά απογυμνωμένες από το DNA τους, στη μέση της διαχείρισης της πανδημίας, φαίνεται δύσκολο να φανταστεί κανείς να επιστρέφουν. Ωστόσο, η ιστορία έχει δείξει ότι οι πόλεις είναι ανθεκτικές, καινοτόμες και μπορούν να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Το ερώτημα μάλλον θα ήταν, όπως το θέτει ο Greg Clark, σύμβουλος για τις πόλεις του μέλλοντος , τι είδους αλλαγή θα προωθήσει το COVID-19; Και τι μπορούν να κάνουν οι πόλεις για να οδηγήσουν την αλλαγή, αντί να την αντέξουν; Το πρώτο πράγμα που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι, όσο κρίσιμη είναι η πανδημία, δεν είναι το μόνο ζήτημα.
«Ένα εμβόλιο δεν θα διορθώσει τα πάντα», λέει η Ada Colau, δήμαρχος της Βαρκελώνης. «Όλες οι άλλες κρίσεις θα παραμείνουν εκεί.» Οι δήμαρχοι συμφωνούν ότι η πανδημία έχει αποκαλύψει αδυναμίες στα συστήματά μας, επιτάχυνε τις παλιές τάσεις και προώθησε νέες, και έδωσε μια νέα έμφαση και επείγουσα ανάγκη για επίλυση προϋπάρχοντων ζητημάτων δημιουργώντας την ανάγκη για μια νέα κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτική σύμβαση.
Ωστόσο, ο Κλαρκ διαπιστώνει ότι οι ευρωπαϊκές πόλεις μπορεί να έχουν το πάνω χέρι σε αυτήν την κρίση. «Οι ευρωπαϊκές πόλεις είναι παγκόσμιοι ηγέτες σε πτυχές που το COVID-19 έχει αποδείξει ότι χρειαζόμαστε περισσότερα», λέει ο Clark. Για παράδειγμα, έχουν ιστορικό δέσμευσης για το βιώσιμο μέλλον των πόλεων. Και οι ευρωπαίοι δήμαρχοι είναι έτοιμοι να παίξουν το ρόλο τους.
«Οι ευρωπαϊκές πόλεις έχουν μια μεγάλη ευκαιρία να δείξουν το δρόμο προς τα εμπρός», λέει ο Jan Vapaavuori, δήμαρχος του Ελσίνκι.
Προχωράμε μαζί
Για να πάνε μπροστά οι πόλεις χρειάζονται η μία την άλλη. Έγινε αναμφισβήτητο καθώς οι πόλεις αντάλλαξαν προκλήσεις και καλές πρακτικές ως μέρος της άμεσης ανταπόκρισής τους στο COVID-19. «Η συνεργασία από πόλη σε πόλη σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η συνεργασία εντός του δικτύου Eurocities δεν ήταν ποτέ πιο σημαντική», αναφέρει η δήλωση του UK Core Cities που μοιράζεται ο δήμαρχος του Μπρίστολ, Marvin Rees κατά τη διάρκεια του συνεδρίου.
Σε αντίθεση με την αντίδραση σε εθνικό επίπεδο στην κρίση στην Πολωνία, ο Aleksandra Dulkiewicz, δήμαρχος του Γκντανσκ, αναφέρει πώς οι πόλεις έχουν κολλήσει μαζί. «Η ευρωπαϊκή συνεργασία και αλληλεγγύη θα είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάκαμψη». Οι πόλεις γνωρίζουν επίσης καλά ότι κάθε μελλοντικό σχέδιο πρέπει να θέσει τους ανθρώπους στο κέντρο.
Η Johanna Rolland, δήμαρχος της Νάντης, υπενθυμίζει στους συναδέλφους ότι πρέπει να περάσει η φωνή των πολιτών, ανεξάρτητα από την πίεση που ασκεί η κρίση στις πόλεις. Και η Klára Dobrev, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αναγνωρίζει ότι οι πόλεις βρίσκονται σε προνομιακή θέση για την ενδυνάμωση των ανθρώπων. Σε περιόδους αυξανόμενης έντασης και απογοήτευσης, οι άνθρωποι αισθάνονται ότι έχουν χάσει τον έλεγχο της ζωής τους και δεν μπορούν να βρουν ικανοποιητικές απαντήσεις από αποδυναμωμένες εθνικές και διεθνείς κυβερνήσεις.
«Χρειαζόμαστε ένα νέο ευρωπαϊκό όνειρο», προσθέτει ο Emil Boc, δήμαρχος της Cluj-Napoca, «για να εμπνεύσουμε και να κινητοποιήσουμε τους ανθρώπους. Να συνεργαστούμε για την ιεράρχηση της φροντίδας, τη μείωση των ανισοτήτων και τη θετική επίδραση στην κλιματική αλλαγή. ”
«Οι πραγματικές λύσεις που επηρεάζουν τους πολίτες προέρχονται από το τοπικό επίπεδο», λέει ο Ντόμπρεφ, και ο ρόλος της ΕΕ είναι να παρέχει τα εργαλεία και τα κεφάλαια για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες μας. Ο Ντόμπρεφ προτείνει να δώσει μια νέα λάμψη στην αρχή της επικουρικότητας – την αρχή ότι μια κεντρική αρχή θα πρέπει να έχει επικουρική λειτουργία, εκτελώντας μόνο εκείνα τα καθήκοντα που δεν μπορούν να εκτελεστούν σε πιο τοπικό επίπεδο. Αναγνωρίζοντας ότι το τοπικό επίπεδο και η αστική προοπτική είναι απαραίτητα για την ανάκαμψη και πρέπει να γίνουν πιο σαφή στα μελλοντικά σχέδια πολιτικής και χρηματοδότησης. Συνδυάζοντας μια εργαλειοθήκη για το μέλλον. Οι πόλεις με χαρά ακούνε ότι ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο τους, επισημαίνοντας πώς πρέπει να ενσωματωθούν καλύτερα οι προσπάθειές τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι δήμαρχοι Ada Colau, Zdeněk Hřib, από την Πράγα και Emil Boc, από το Cluj-Napoca, σταμάτησαν στην ανάγκη για πιο ολοκληρωμένη χρηματοδότηση και τον ρόλο της ΕΕ να σηματοδοτεί τις προτεραιότητές της από το πώς αποφασίζει να διαθέσει τα κεφάλαιά της.
Οι πόλεις πιστεύουν ότι η μεγαλύτερη άμεση χρηματοδότηση για τις τοπικές αρχές και τα νέα χρηματοοικονομικά μέσα θα τους επιτρέψουν να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντός τους .
Η Νάντη κάλεσε επίσης την Ευρώπη να βοηθήσει στη ρύθμιση της αγοράς, σε μια εποχή που η ψηφιοποίηση του εμπορίου εκρήγνυται, οι ευρωπαϊκές πολιτικές μπορούν να βοηθήσουν τις πόλεις να στηρίξουν τις προσπάθειές τους για την προώθηση της τοπικής και κυκλικής παραγωγής. «Η νομοθεσία πρέπει να εξελιχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο», λέει η Johanna Rolland.
Το μέλλον των πόλεων
Στην ανάλυσή του, ο Κλαρκ περιέγραψε τη μελλοντική πόλη ως «μικτή πόλη», κάπου ανάμεσα σε μια φυσική πόλη και μια εικονική πόλη, όπου οι άνθρωποι θα έχουν αυξανόμενη επιλογή και ευελιξία ως προς το πού να ζουν, πώς να εργάζονται και να ταξιδεύουν.
Ο Ρικάρντο Ρίο, δήμαρχος της Μπράγκα, σημείωσε πόσες πόλεις έχουν επανεξετάσει τον δημόσιο χώρο τους υπό το φως της πανδημίας. Και αυτό δεν είναι το μόνο πρώτο βήμα που έχουν ήδη κάνει οι πόλεις προς το μέλλον τους.
«Η ανάκαμψη πρέπει να είναι πράσινη και δίκαιη», προτρέπει η Anna König Jerlmyr, δήμαρχος της Στοκχόλμης «χωρίς να ξεχνάμε τον σημαντικό ρόλο του πολιτισμού»
Επομένως, εάν επρόκειτο να διασαφηνίσουμε αυτό το νέο μέλλον, τι θα μας έδινε;
Η Άννα Λίζα Μπόνι, γενική γραμματέας της Eurocities προτείνει να εξετάσει μια πληθώρα ιδεών που κρατούν τις λέξεις-κλειδιά για την εποχή των Ευρω-πόλεων.
«F» »για «ευέλικτο, συνεχίζοντας να είναι ανθεκτικό και να προσαρμόζεται ως δίκτυο πόλεων.
«U» ως «μοναδική» ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τις στρατηγικές και να ενδυναμώσουμε τις πόλεις.
«T» για «εγκάρσιο», αφού όλα είναι συνδεδεμένα.
«U» ως «ενωμένη», επειδή οι πόλεις είναι πιο δυνατές μαζί.
«R» για «ανάκαμψη», το επίκεντρο για τα Eurocities στο μέλλον.
Το «E» σημαίνει «Ευρωπαίους πολίτες» καθώς βρίσκονται στο επίκεντρο της εργασίας των πόλεων.
Και «S» για «αλληλεγγύη», τον πυρήνα του δικτύου μας.
