Μία νέα ιδέα για τις βιομηχανίες που αναζητούν τρόπους για την απόρριψη των εκπομπών άνθρακα επεξεργάζεται ο ναυτιλιακός κλάδος, η οποία μάλιστα έχει και ελληνικό ενδιαφέρον: θάψτε το CO2 βαθιά κάτω από τον πυθμένα του ωκεανού, αλλά πρώτα υπερψύξτε τις εκπομπές άνθρακα σε θερμοκρασίες τόσο χαμηλές ώστε να γίνουν υγρό.
Όπως αποκαλύπτει σε εκτενές της ρεπορτάζ η Wall Street Journal, η HD Hyundai Heavy Industries, το μεγαλύτερο ναυπηγείο στον κόσμο, και η ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία Capital Product Partners LP έχουν σχεδιάσει ένα εξειδικευμένο πλοίο για τη μεταφορά υγροποιημένου CO2 .
Ειδικότερα, η Capital Product Partners υπέγραψε συμφωνία για τέσσερα τέτοια πλοία, τα οποία θα παραδοθούν το 2025 και το 2026, που συνολικά κοστίζουν περισσότερα από 300 εκατομμύρια δολάρια.
«Τα πλοία μεταφέρουν τα πάντα, από λάδι μέχρι έπιπλα, ρούχα και οδοντόκρεμες. Τώρα θα μεταφέρουν και τις εκπομπές μας, που στην πραγματικότητα σημαίνει ότι θα διαχειρίζονται τα απορρίμματά μας», δήλωσε ο Τζέρι Καλογηράτος , διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ Capital Product Partners, η οποία διαχειρίζεται περισσότερα από 100 φορτηγά πλοία.
Αγνωστα στοιχεία
Η στρατηγική εξακολουθεί να αντιμετωπίζει άγνωστα στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπό της, καθώς η αποθήκευση μεγάλων όγκων CΟ2 κάτω από τον βυθό μακροπρόθεσμα δεν έχει δοκιμαστεί και η έρευνα είναι αδιευκρίνιστη για τις επιπτώσεις εάν διαφύγουν.
Το δημοσίευμα επισημαίνει ότι σε ορισμένες χώρες, οι μεγάλες εταιρείες εκπομπών πρέπει να πληρώνουν φόρους για τις εκπομπές CO2 τους, τους οποίους προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν παγιδεύοντάς τους προτού πέσουν στην ατμόσφαιρα. Αυτό αφήνει τις εταιρείες με εκατομμύρια μετρικούς τόνους CO2, τους οποίους πρέπει να αποθηκεύσουν.
Σε ορισμένες περιοχές, οι εσωτερικές εγκαταστάσεις για την αποθήκευση του δεσμευμένου CO2 , όπως οι εξαντλημένες πετρελαιοπηγές, σταδιακά εξαντλούνται και γίνονται ολοένα και πιο ακριβές, ωθώντας τους εκπομπούς και τους ιδιοκτήτες φορτηγών πλοίων να αναζητήσουν μια υπεράκτια λύση.
Τα πρώτα πλοία
Τα πρώτα μεγάλα πλοία που έχουν σχεδιαστεί για τη μεταφορά υγροποιημένου CO₂ αναμένεται να παραδοθούν το 2025 και το 2026. Με μήκος πάνω από 500 πόδια, κάθε πλοίο μπορεί να μεταφέρει περισσότερους από 25.000 μετρικούς τόνους CO₂.
Το CO2 θα μεταφερθεί σε τρεις δεξαμενές φορτίου , οι οποίες βρίσκονται μέσα σε ένα ενισχυμένο κύτος. Οι δεξαμενές είναι κατασκευασμένες από χάλυβα άνθρακα-μαγγανίου ικανό να αντέχει σε θερμοκρασίες τόσο χαμηλές όσο -67º F.
Κάθε ένα από αυτά τα πλοία αναμένεται να μεταφέρει τελικά 1,25 εκατομμύρια μετρικούς τόνους υγροποιημένου CO₂ ετησίως.
Το υγροποιημένο CO2 θα φορτωθεί στο πλοίο μέσω αντλιών στους τερματικούς σταθμούς της ξηράς. Το πλήρωμα θα χρησιμοποιήσει τη δεξαμενή καταστρώματος ως πρόσθετη δεξαμενή, επιτρέποντας ταχύτερη φόρτωση.
Μετά τη φόρτωση, το πλοίο θα μεταφέρει στη συνέχεια το CO2 και θα το αποθέσει σε εξαντλημένες υπεράκτιες πετρελαιοπηγές, χρησιμοποιώντας μηχανοκίνητες αντλίες που είναι τοποθετημένες σε κάθε δεξαμενή.
Το ταξίδι του CO2
Ένα τυπικό ταξίδι του πλοίου που μεταφέρει CO2 , το οποίο θα έχει ενισχυμένο κύτος και ειδικές δεξαμενές, θα ξεκινά από έναν τερματικό σταθμό με εγκαταστάσεις υγροποίησης αερίου. Με ψύξη στους μείον 50 βαθμούς Κελσίου (μείον 58 Φαρενάιτ), το διοξείδιο του άνθρακα γίνεται υγρό περισσότερο από 600 φορές πιο πυκνό από το αέριο, επιτρέποντας τη μεταφορά μεγάλων όγκων. Τα πλοία είναι κατασκευασμένα για να μεταφέρουν το καθένα έως και 25.400 μετρικούς τόνους CO 2 ανά ταξίδι, σύμφωνα με την Capital Product Partners.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο μεταφέρεται εδώ και καιρό με πλοία, αλλά το υγροποιημένο διοξείδιο του άνθρακα είναι βαρύτερο από το LNG και κινείται υπό υψηλότερες πιέσεις και θερμοκρασίες, απαιτώντας διαφορετικές δεξαμενές αποθήκευσης και γενικό σχεδιασμό του πλοίου.
Τα πλοία θα μεταφέρουν το φορτίο τους με υγροποιημένο CO 2 σε τερματικούς σταθμούς στη Βόρεια Ευρώπη όπου θα μπορούσε να αντληθεί σε πετρελαιοπηγές της ενδοχώρας μέσω μιας σειράς αγωγών. Ή, θα κατευθυνόται προς τη θάλασσα, όπου θα χρησιμοποιούν τις αντλίες σε υπεράκτιες εξέδρες για να μεταφέρουν το CO2 σε αχρησιμοποίητα υπεράκτια πηγάδια πετρελαίου και φυσικού αερίου και σε καθορισμένα σπήλαια κάτω από τον βυθό της θάλασσας.
Τα πλοία θα είναι εξοπλισμένα με πρυμναίο και πρωραίο ωστήριο για να τα κάνουν πιο ευέλικτα και να τα κρατούν σταθερά στην ανοιχτή θάλασσα.
Αμμωνία
Παράλληλα, θα συλλαμβάνουν και τις δικές τους εκπομπές ή θα καίνε αμμωνία που δεν εκπέμπει άνθρακα. Κατά τη φόρτωση ή την εκφόρτωση, θα συνδεθούν σε πηγές ρεύματος στην ξηρά για να ελαχιστοποιήσουν την κατανάλωση καυσίμου. Η Capital Product Partners είπε ότι οι συνολικοί όγκοι των εκπομπών άνθρακα που προορίζονται να ταφούν θα είναι πολλαπλάσιες από τις εκπομπές που παράγονται κατά την υγροποίηση και τη μεταφορά του CO 2 δια θαλάσσης.
Επενδύσεις
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Capital Product Partners δήλωσε ότι επένδυσε στα πλοία μετά από συνομιλίες με ορισμένους από τους μεγαλύτερους πελάτες της, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων εταιρειών ενέργειας, εταιρειών κοινής ωφέλειας και traders εμπορευμάτων. Ο κ Καλογηράτος είπε ότι είναι πεπεισμένος ότι η θαλάσσια μεταφορά CO2 θα απογειωθεί τα επόμενα χρόνια καθώς πολλές περιοχές δεν διαθέτουν πηγάδια στην ενδοχώρα για να αποθηκεύσουν τις εκπομπές.
Η παγκόσμια αγορά αποθήκευσης
Η παγκόσμια αγορά δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευσης άνθρακα αναμένεται να αυξηθεί στα 5,2 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2026 από 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης περίπου 15%, σύμφωνα με την BCC Research με έδρα τη Βοστώνη. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αποθήκευση άνθρακα αναμένεται να αυξηθεί σε 80 εκατομμύρια μετρικούς τόνους CO2 το 2030 και να φτάσει τουλάχιστον τους 300 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2040, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σχέδια αποθήκευσης
Εταιρείες τσιμέντου και οικοδομικών υλικών, όπως οι Heidelberg Materials και Holcim, χημικοί κολοσσοί όπως η BASF, και ενεργειακές εταιρείεςόπως η BP, η Ørsted και η Equinor σχεδιάζουν να κατασκευάσουν τις δικές τους μονάδες δέσμευσης άνθρακα .
Στοχεύουν στη διάθεση των εκπομπών τους στην ενδοχώρα και στην ανοικτή θάλασσα, για παράδειγμα σε υποθαλάσσια σπήλαια ανοιχτά της Νορβηγίας και στη Βόρεια Θάλασσα, ενδεχομένως χρησιμοποιώντας εξειδικευμένα πλοία. Ορισμένες μεγάλες εταιρείες της ΕΕ σχεδιάζουν να κατασκευάσουν τις δικές τους θέσεις ελλιμενισμού για τη φόρτωση αποβλήτων CO2 για μεταφορά. Οι μικρότεροι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ένα δίκτυο αγωγών με πρόσβαση σε τερματικούς σταθμούς.
Άλλοι μεγάλοι ρυπαίνοντες, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, ενδέχεται επίσης να κάνουν σχέδια αποθήκευσης CO2 κάτω από τα νερά ανοιχτά της Αυστραλίας, της Ινδονησίας και της Μαλαισίας, σύμφωνα με στελέχη της βιομηχανίας σε αυτές τις χώρες.
Τα εμπόδια
Η ιδέα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει εμπόδια. Σύμφωνα με τη WSJ, η αποθήκευση CO2 κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας δεν έχει δοκιμαστεί οριστικά και η αποθήκευση στην ενδοχώρα βρίσκεται ακόμη σε σχετικά πρώιμο στάδιο. Οι γεωλόγοι και οι ναυτικοί αρχιτέκτονες υπεράκτιων εξέδρων λένε ότι ένας κίνδυνος που σχετίζεται με την αποθήκευση είναι ότι οι σφραγίδες σε εξαντλημένα πηγάδια μπορεί να διαβρωθούν με την πάροδο του χρόνου και το CO 2 θα μπορούσε να διαφύγει.
«Τα φρεάτια σφραγίζονται με μείγμα σκυροδέματος και άμμου που στεγνώνει γρήγορα. Εάν υπάρξει διαρροή στο εσωτερικό, το αέριο θα μπορούσε να καταλήξει πίσω στην ατμόσφαιρα, αλλά δεν υπάρχει οριστική έρευνα για το τι θα συμβεί αν διαφύγει στο νερό», δήλωσε ο Φώτης Παγουλάτος , ναυτικός μηχανικός στην Αθήνα. «Η συναίνεση προς το παρόν είναι ότι ο κίνδυνος ρύπανσης στη θάλασσα από τη διαρροή CO 2 είναι χαμηλός».
Οι διαρροές CO2 μπορούν να ανεβαίνουν μέσω του νερού στην επιφάνεια, σύμφωνα με τον Γιώργο Δημόπουλο και τον Χρήστο Παπαδόπουλο , δύο καθηγητές ναυτιλιακής μηχανικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. «Αυτά μπορούν να επηρεάσουν τη θαλάσσια ζωή, ανάλογα με τη συγκέντρωση και τη σύνθεσή τους. Οι υψηλές συγκεντρώσεις CO2 μπορούν να εκτοπίσουν το οξυγόνο στο νερό, το οποίο μπορεί να είναι επιβλαβές ή θανατηφόρο για τα ψάρια και άλλους οργανισμούς», ανέφεραν σε ένα email προς τη WSJ.
Ο Καλογηράτος είπε ότι η Capital Product Partners γνωρίζει τις ανησυχίες για την ασφάλεια, αλλά κανένας από τους δυνητικούς πελάτες της δεν έχει εγείρει τέτοια ζητήματα.
Αν και δεν έχουν υπογραφεί συμβόλαια, ο Καλογηράτος είπε ότι η Capital Product Partners βρίσκεται σε συνομιλίες με μια σειρά από ευρωπαϊκούς εκπομπούς καθώς και με μεγάλες εταιρείες ενέργειας στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.