Η δημόσια συζήτηση γύρω από τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια συχνά μοιάζει τεχνική και απόμακρη.
Στην πράξη όμως, η πλατφόρμα polsxedia.ypen.gov.gr είναι το βασικό εργαλείο μέσα από το οποίο οι πολίτες μπορούν να δουν τι σχεδιάζεται για την περιοχή τους και να καταθέσουν άποψη πριν οι προτάσεις αυτές αποκτήσουν νομική ισχύ. Η διαδικασία δεν απευθύνεται μόνο σε μηχανικούς ή ειδικούς και μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε, αρκεί να ξέρει πού να κοιτάξει.
Η είσοδος στην πλατφόρμα
Το πρώτο βήμα είναι η είσοδος στην ιστοσελίδα polsxedia.ypen.gov.gr, την επίσημη ψηφιακή πλατφόρμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Εκεί συγκεντρώνονται όλα τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια που εκπονούνται σε όλη τη χώρα στο πλαίσιο του προγράμματος της πολεοδομικής μεταρρύθμισης. Η πλατφόρμα λειτουργεί ως κεντρικό σημείο ενημέρωσης, χωρίς να απαιτείται κάποια ειδική εγγραφή για απλή περιήγηση.
Η αναζήτηση της περιοχής που αφορά τον κάθε πολίτη
Μέσα από την αρχική σελίδα, ο χρήστης μπορεί να εντοπίσει την περιοχή του είτε πληκτρολογώντας τον δήμο ή τη δημοτική ενότητα στο πεδίο αναζήτησης είτε πλοηγούμενος απευθείας στον διαδραστικό χάρτη. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται άμεσα εμφανές αν για τη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει πολεοδομικό σχέδιο σε εξέλιξη ή αν η μελέτη έχει ήδη ολοκληρωθεί και βρίσκεται σε μεταγενέστερο στάδιο.
Το στάδιο στο οποίο βρίσκεται κάθε σχέδιο
Κάθε πολεοδομικό σχέδιο περνά από διακριτά στάδια, τα οποία αποτυπώνονται καθαρά στην πλατφόρμα. Στο αρχικό στάδιο οι μελετητές συλλέγουν στοιχεία και αποτυπώνουν την υφιστάμενη κατάσταση. Ακολουθεί το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης, το οποίο είναι και το μοναδικό στο οποίο ο πολίτης μπορεί να παρέμβει ενεργά καταθέτοντας σχόλια και παρατηρήσεις. Όταν η διαβούλευση ολοκληρωθεί και η μελέτη «κλειδώσει», το σχέδιο προχωρά προς θεσμοθέτηση και τότε δεν υπάρχει πλέον δυνατότητα υποβολής σχολίων.
Τι ακριβώς διαβάζει ο πολίτης
Για κάθε περιοχή, η πλατφόρμα παρέχει μια συνοπτική περιγραφή του σχεδίου και τις βασικές κατευθύνσεις που προτείνονται. Εκεί αποτυπώνεται πού επιτρέπεται η δόμηση, ποιες περιοχές προστατεύονται και τι αλλάζει σε σχέση με το σημερινό καθεστώς. Συνοδευτικά υπάρχουν χάρτες και τεχνικά στοιχεία που δείχνουν πώς μεταφράζεται ο σχεδιασμός στον χώρο. Σε αυτό το στάδιο, το πολεοδομικό σχέδιο δεν είναι ακόμη νόμος· αποτελεί πρόταση, η οποία όμως προορίζεται να αποτελέσει το νέο θεσμικό πλαίσιο.
Η υποβολή σχολίων και παρατηρήσεων
Όταν ένα σχέδιο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, ο πολίτης μπορεί να καταθέσει σχόλιο απευθείας μέσα από την πλατφόρμα. Η διαδικασία είναι απλή και δεν απαιτεί ειδικές γνώσεις ή ιδιότητα μηχανικού. Μπορεί να επισημανθεί ένα πρόβλημα, μια διαφωνία ή μια πρόταση που αφορά συγκεκριμένη περιοχή ή ρύθμιση. Το ΥΠΕΝ έχει ξεκαθαρίσει ότι η συμμετοχή των πολιτών αποτελεί βασικό στοιχείο της διαδικασίας και όχι τυπική υποχρέωση.
Τι γίνεται με τα σχόλια που κατατίθενται
Τα σχόλια που υποβάλλονται δεν χάνονται. Εξετάζονται από τους μελετητές και λαμβάνονται υπόψη κατά την τελική διαμόρφωση της μελέτης. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε παρατήρηση θα οδηγήσει αυτομάτως σε αλλαγή, αλλά ότι καταγράφεται επισήμως και εντάσσεται στον φάκελο του σχεδίου, στοιχείο που αποκτά σημασία και σε επόμενα στάδια της διαδικασίας.
Γιατί η συμμετοχή αφορά άμεσα τους πολίτες
Τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια καθορίζουν αν και πού μπορεί να χτιστεί, επηρεάζουν άμεσα την αξία των ακινήτων και ορίζουν τις χρήσεις γης, από την κατοικία και τον τουρισμό έως τη βιοτεχνία και την αγροτική δραστηριότητα. Πρόκειται για ρυθμίσεις που ισχύουν για πολλά χρόνια και δύσκολα ανατρέπονται εκ των υστέρων. Ό,τι δεν ειπωθεί στο στάδιο της διαβούλευσης, συνήθως γίνεται πολύ πιο δύσκολο να αλλάξει όταν το σχέδιο αποκτήσει νομική ισχύ.
