Στην Αθανασία Ακρίβου,
Δεν μπορεί να προχωρήσει η ανάπτυξη των ΑΠΕ χωρίς να συνοδεύεται και από έργα αποθήκευσης τονίζει ο πρόεδρος του ΣΠΕΦ (Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά), Στέλιος Λουμάκης μιλώντας στο Energymag.gr.
Ο κύριος Λουμάκης αναφέρει πως η κύρια πρόκληση από εδώ και πέρα για τον κλάδο των φωτοβολταικών είναι η ενίσχυση των έργων αποθήκευσης τονίζοντας πως εάν δεν αναπτυχθούν αυτά τα έργα θα ανακοπεί και η πορεία των ΑΠΕ.
Ο κύριος Λουμάκης επίσης τονίζει πως το πρόβλημα της μη ύπαρξης διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα ακόμη και στα συστήματα αυτοπαραγωγής. Μάλιστα ο πρόεδρος του ΣΠΕΦ προτείνει ως λύση αποθήκευσης την αντλησιοταμίευση για τα έργα ΑΠΕ
Ολόκληρη η συνέντευξη
Ερ.: Όσο αναφορά τα φωτοβολταϊκά, νομίζω ότι διανύετε την καλύτερη περίοδο τα τελευταία χρόνια. Παρόλα αυτά, ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο κλάδος σας;
Απ.: Αν κοιτάξει κανείς σε όρους παρούσας στιγμής, έτσι όπως το λέτε είναι. Βέβαια, η πρόκληση είναι μπροστά και οι προκλήσεις είναι μεγάλες συνολικά για τις ΑΠΕ.
Με την έννοια, ότι αυτή τη στιγμή νομίζω ότι έχουμε εξαντλήσει την εύκολη ανάπτυξη των ΑΠΕ και τι εννοώ; Από δω και πέρα οι ΑΠΕ δεν μπορούν να αναπτύσσονται μόνες τους χωρίς να υπάρχει η αποθήκευση από δίπλα, να στηρίζει την ασφάλεια εφοδιασμού και να κρατάει τις περικοπές σε μηδενικά ή πολύ μικρά επίπεδα. Ως προς αυτό, ήδη με το νόμο 4951 το καλοκαίρι που μας πέρασε εισήχθη διάταξη όπου οι διαχειριστές μπορούν να περικόψουν την έγκριση των νέων ΑΠΕ ,πρακτικά των έργων που θα συνδεθούν στο δίκτυο μετά την πρώτη πρώτου του 2023, δηλαδή από φέτος και σε επίπεδο απώλειας σε ετήσια βάση έως 5%. Οι διαχειριστές επειδή δεν έχουν εκσυγχρονιστεί τεχνολογικά να μπορούν να το κάνουν αυτό όταν απαιτείται, δηλαδή τα μεσημέρια όταν έχουμε λιακάδα στη χώρα και φυσάει παράλληλα και δεν μπορεί να απορροφηθεί η παραγωγή των ΑΠΕ, θα το εφαρμόσουν, εισηγούνται να το εφαρμόσουν οριζόντια, δηλαδή όλα τα νέα έργα που είναι επιλέξιμα σε αυτή την περικοπή να ρυθμιστούν ώστε να εγχέουν πρακτικά όχι το 100% της ενέργειας που θα μπορούσαν άλλα 5% λιγότερο σε όρους ενέργειας και σε όρους ισχύος, να ρυθμιστούν στο 72% της δυναμικότητάς τους αντί στο 100%. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό είναι μια κατάσταση η οποία αν οι ΑΠΕ συνεχίσουν να αναπτύσσονται με τον ρυθμό που αναπτύσσονται, ενάμισι γιγαβάτ το χρόνο, χωρίς οι υποδομές αποθήκευσης να ακολουθήσουν, στα επόμενα έργα θα είναι ακόμα χειρότερο το ποσοστό περικοπών που μπορεί να φθάσουν ακόμη και στο σημείο έως και να καταστήσουν τις επενδύσεις αυτές μη συμφέρουσες άρα να σταματήσει η ανάπτυξη των ΑΠΕ.
Είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση. Κανείς δεν μπορεί να διατάξει τις επενδύσεις αποθήκευσης να γίνουν. Χρειάζεται σίγουρα ένα ελκυστικό πλαίσιο για να γίνουν. Βεβαίως σε επίπεδο αδειοδοτήσεων, το πράγμα πάει πάρα πολύ καλά. Έχουμε ήδη 19 γιγαβάτ αδειών αποθήκευσης, όταν ο στόχος για το 2030 είναι στα 8 και τώρα άμεσα το υπουργείο θα προχωρήσει σε ένα διαγωνισμό για κάτι λιγότερο από ένα γιγαβάτ.
Επενδύσεις αποθήκευσης
Ερ.: Υπάρχει δηλαδή ενδιαφέρον για επενδύσεις σε έργα αποθήκευσης;
Απ.: Ενδιαφέρον φαίνεται να υπάρχει, πλην όμως όλο αυτό το ενδιαφέρον είναι προεξοφλητικό. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κάποιος μηχανισμός λειτουργικής ενίσχυσης που να ξέρει επενδυτής, τι ακριβώς θα εισπράξει για την υπηρεσία που θα παρέχει στο σύστημα, άρα να μπορεί να κάνει τον υπολογισμό του και να υλοποιήσει την επένδυση αυτή. Αυτή είναι η πρώτη πρόκληση η οποία υπάρχει και η οποία βέβαια δεν απειλεί τις υφιστάμενες ΑΠΕ γιατί αυτές που έχουμε λειτουργούν και χωρίς αποθήκευση, απειλεί όμως όλες τις μελλούμενες. Να πω κάτι άλλο σε νούμερα για να γίνει πιο σαφές. Στη χώρα μας η ζήτηση δεν υπερβαίνει σε όρους ισχύος στον πραγματικό χρόνο , τα 6-9 γιγαβάτ κάθε στιγμή. Αυτή τη στιγμή αιολικά- φωτοβολταϊκά μαζί έχουμε εγκατεστημένη ισχύ της τάξης των 11 γιγαβάτ. Βεβαίως δεν έχουμε ήλιο πάντοτε λαμπρό μαζί με ισχυρούς ανέμους στη χώρα. Συμβαίνει όμως και αυτό, το οποίο και σημαίνει ότι με τα δεδομένα που έχουμε τώρα, φτάνουμε στα όρια απορρόφησης, άρα θα πρέπει να αποθηκεύουμε πλέον για κάθε αύξηση ισχύος ΑΠΕ που έχουμε στο σύστημα. Τη χρονιά που μας πέρασε είχαμε τον περασμένο Απρίλιο και τον Οκτώβριο φτάσει σε σημεία ανάγκης περικοπών. Τον Απρίλιο του 2022 έγιναν πράγματι περικοπές γιατί είχαμε διεισδύσεις των ΑΠΕ που έφταναν το 85%. Ξέρετε δεν μπορούν να σβήσουν εντελώς οι θερμικές μονάδες, γιατί οι θερμικές μονάδες, παρέχουν και υπηρεσίες εφεδρείας. Έτσι το σύστημα δεν μπορεί να είναι ποτέ στο 100% ΑΠΕ.
Virtual 100% ΑΠΕ
Ερ.: Παρόλα αυτά τον Οκτώβριο σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία είχαμε 100% ΑΠΕ ισχύει αυτό;
Απ.: Τον Οκτώβριο γράφτηκε ότι είχαμε 100% ΑΠΕ αυτό είναι ορθό, αλλά λίγο virtual. Mε την έννοια ότι είχαμε εξαγωγές μεγάλες εκείνη τη στιγμή, επειδή λόγω της κρίσης του φυσικού αερίου οι τιμές στους γείτονές μας ήταν πολύ υψηλές και έπρεπε και όπως συμβαίνει με τις συγκεκριμένες αγορές που έχουμε αυτή τη στιγμή στην περιοχή μας, η ενέργεια ρέει από τη φθηνότερη στην ακριβότερη, άρα εμείς λόγω ψηλή συμμετοχής των ΑΠΕ ήμασταν φθηνότεροι και έτσι εγχύσαμε ρεύμα και στη Βουλγαρία και στην Ιταλία, οπότε παρά ότι κρατήσαμε και κάποιες μονάδες θερμικές στο σύστημα, ήτανε τέτοιες οι εξαγωγές σε σχέση με την κατανάλωση μας που μπορούμε εικονικά να πούμε ότι το συμβατικό μας ρεύμα το στείλαμε έξω και όλη η παραγωγή μας από ΑΠΕ καταναλώθηκε εδώ.
Στην πραγματικότητα καταναλώσαμε και εδώ και στείλαμε έξω μίγμα και των ΑΠΕ και των εξαγωγών. Το μήνυμα όμως είναι ότι ήταν οι εξαγωγές οι οποίες διοχέτευσαν την περίσσεια παραγωγή έξω και δεν χρειάστηκε να κάνουμε περικοπές, όπως κάναμε τον περασμένο Απρίλιο.
Γιατί έχουμε τόσο υψηλές τιμές
Ερ.: Παρόλο ότι έχουμε όμως τόσο μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ γιατί έχουμε τόσο υψηλές τιμές ενέργειας στην χονδρεμπορική αγορά;
Απ.: Καταρχήν σε όλη την Ευρώπη δεν αγοράζουμε όλοι την ίδια στιγμή στο ίδιο κόστος, το φυσικό αέριο. Εμείς εδώ έχουμε ένα μηχανισμό month ahead δηλαδή τιμολογείται το αέριο μας με τιμή του προηγούμενου μήνα, άρα πρακτικά οι τιμές που αγοράζουν οι ηλεκτροπαραγωγοί το φυσικό αέριο, είναι σε τιμές του προηγούμενου μήνα. Αυτό σημαίνει ότι όταν η τιμή του αερίου είναι ανοδική σε ανοδικό κανάλι, εμείς εμφανιζόμαστε στις διεθνείς αγορές ρεύματος, φθηνότεροι από ότι οι γείτονες, οι οποίοι λειτουργούν με σποτ, δηλαδή τιμές ημέρας. Όταν οι τιμές του φυσικού αερίου διεθνώς σε καθοδικό κανάλι, εμείς εμφανιζόμαστε ακριβότεροι, διότι εμάς οι τιμές που διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή το μήνα Γενάρη στις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου, θα αποτυπωθούν στο κόστος του ρεύματος από φυσικό αέριο το μήνα Φλεβάρη ένα μήνα μετά. Αυτό δημιουργεί στις χονδρεμπορικές αγορές ρεύματος, μια διαφορά φάσης. Η διαφορά φάσης αυτή λοιπόν δημιουργεί διαφορά δυναμικού, ανταλλαγής εισαγωγών και εξαγωγών αντίστοιχα μεταξύ των χωρών.
Οι διασυνδέσεις
Ερ.: Είπατε πριν πόσο σημαντική είναι η αποθήκευση για να αναπτυχθούν περαιτέρω οι ΑΠΕ .Πόσο σημαντικές όμως είναι και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις με άλλο με άλλες χώρες. Θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα αυτές οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις;
Απ.: Κατ αρχήν να πούμε ότι εμείς δεν λειτουργούμε σε ένα παγκόσμιο κενό που κάνουμε μόνο εμείς ΑΠΕ και οι άλλοι δεν κάνουν. Άρα αυτό δεν σημαίνει πως εάν εμείς διασυνδεθούμε ηλεκτρικά, πολύ περισσότερο ότι δυναμικότητα ΑΠΕ και να βάλουμε θα την αγοράσουν οι γείτονές μας. Εάν οι γείτονές μας δεν έκαναν ΑΠΕ, δεν έκαναν ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και είχαμε μόνο εμείς, πράγματι εμείς θα είχαμε τις φθηνότερες
άρα θα ήμασταν μονίμως εξαγωγικοί ως προς αυτούς. Επειδή όμως κάνουν και αυτοί δεν μπορούμε να προεξοφλήσουμε ότι αν κάναμε πολύ περισσότερες διασυνδέσεις θα τις είχαμε σε μόνιμη εξαγωγική εκμετάλλευση για να στέλνουμε ρεύμα έξω .Δεν λέω βέβαια ότι δεν πρέπει να κάνουμε , αλλά δεν είναι τα πράγματα τόσο μονόδρομος και σε κάθε περίπτωση δεν είναι αυτές οι οποίες θα μπορέσουν να λύσουν την άσκηση του ΕΣΕΚ για το 2030.
Θυμίζω με αριθμούς ότι το εθνικό σχέδιο δεν είναι και το κλίμα του 2030 προβλέπει να έχουμε ΑΠΕ
Μακράς χωρητικότητας
Ερ.: Ποια θα πρέπει να είναι όμως τα χαρακτηριστικά των υποδομών αποθήκευσης;
Απ.: Οι υποδομές αποθήκευσης πρέπει να είναι μακράς χωρητικότητας, ώστε να μπορούμε να κάνουμε το λεγόμενο, energy fitting.
Δηλαδή να πάρω την ενέργεια από το μεσημέρι που έχει ήλιο και φυσάει και να την πάω 3 τα μεσάνυχτα που δεν θα φυσάει ενδεχομένως ή ακόμα ακόμα να την πάω την επόμενη μέρα. Η αποθήκευση έχει 2 κρίσιμες διαστάσεις, την ισχύ απορρόφησης και τη χωρητικότητα, για πόση ώρα, δηλαδή μπορεί να απορροφάται η ενέργεια. Δεύτερον πολύ σημαντικό είναι αυτές τις ώρες που θα απορροφήσει να μου τις δώσει, οπότε τις θέλω εγώ και όχι να μου τις δώσει ντε και καλά μέσα στην ημέρα, μπορεί την υπόλοιπη ενέργεια για παράδειγμα να την θέλω αύριο.
Οπότε λοιπόν, η χωρητικότητα της αποθήκευσης των υποδομών αποθήκευσης είναι κρίσιμο χαρακτηριστικό. Δυστυχώς οι μπαταρίες δεν το προσφέρουν ακόμα αυτό.Αν δείτε το μητρώο αδειών που έχουν εκδοθεί αυτή τη στιγμή από την ΡΑΕ, τα 19 αυτά γίγα για μονάδες αποθήκευσης, οι περισσότερες κινούνται σε χωρητικότητα 2-3 ώρες.
Ερ.: Άρα ποια είναι η λύση σε αυτή τη περίπτωση ;
Απ.: Η αντλησιοταμίευση, η οποία είναι το υδραυλικό σύστημα με το οποίο ανεβάζουμε νερό από έναν ταμιευτήρα σε έναν υψηλότερο. Έχουμε 2 τέτοια έργα, τα οποία αυτή τη στιγμή δεν τα λειτουργεί η ΔΕΗ, κακώς, θα έπρεπε να μπουν σε λειτουργία. Μιλάω για το έργο στη Σφηκιά και τον Θησαυρό. Υπάρχει και ένα τρίτο έργο το οποίο είναι στην Αμφιλοχία.
Αυτά έχουν δυνατότητα μεγάλης χρονικής αποθήκευσης, είναι ικανά δηλαδή να κάνουν το λεγόμενο energy fitting.
Τα προβλήματα της αυτοπαραγωγής
Ερ.: Υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα μεγάλο κύμα ενδιαφέροντος για έργα αυτοπαραγωγής, τι γίνεται με αυτά τα έργα;
Απ.: Υπάρχουν τα προβλήματα κορεσμού του ηλεκτρικού χώρου. Για τα συστήματα αυτοπαραγωγής, net metering και για όλα αυτά για τα οποία αυτή τη στιγμή υπάρχει ενδιαφέρον από τον κόσμο, τη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις να κάνουν , στα χαρτιά μέχρι 50 κιλοβάτ αυτή τη στιγμή δεν υπόκεινται στον περιορισμό της περικοπής του 5% που ανέφερα αυτό όμως είναι κάτι το οποίο μπορεί να αλλάξει αύριο το πρωί. Οι εγκατεστημένη ισχύς σήμερα είναι μικρή, ωστόσο το ενδιαφέρον κλιμακώνεται εκθετικά λόγω της ενεργειακής κρίσης . Κατ αρχήν να πούμε κάτι αυτό που λέγεται ότι παράγω το ρεύμα που καταναλώνω είναι λίγο εικονικό, όταν το νοικοκυριό εγκαθιστά ένα φωτοβολταϊκό στη στέγη του, το οποίο παράγει το μεσημέρι, το μεσημέρι είναι και οι 2 εργαζόμενοι, τα παιδιά είναι σχολείο άρα καταναλώνει ελάχιστα άρα το ρεύμα πάει στο δίκτυο για αυτό και λέμε ότι είναι η συμψηφιστική αυτοπαραγωγή. Το ρεύμα πάει στο δίκτυο, καταναλώνεται κάπου αλλού στην οικονομία ,όμως το ρολόι γράφει και το βράδυ που το νοικοκυριό λειτουργεί τραβάει ενέργεια από το δίκτυο και γίνεται ένας ενεργειακός συμψηφισμός στον κύκλο του μήνα. Εδώ υπάρχει το πρόβλημα ηλεκτρικού χώρου καθώς η ύπαρξη του δεν είναι αυτονόητη. Αν δεν υπάρχει ηλεκτρικός χώρος, δηλαδή έχει κορεστεί η γραμμή και δεν υπάρχει ζήτηση, το δίκτυο δεν θα μπορεί να πάρει το ρεύμα που έχεις παράγει Άρα τι θα έχουμε; Θα έχουμε μια υπέρταση, θα ανέβει η τάση του δικτύου στα 260 volt από τα 230 volt που είναι συνήθως και εκεί θα κάνει αυτόματη απόδοση o αντιστροφέας του συστήματός σου, άρα το φωτοβολταϊκό το ίδιο θα κάνει απόσβεση και εκεί που θα νομίζεις ότι έχεις παράγει το σύστημα θα βρίσκεται εκτός και δεν θα παράγεις . Άρα ο κορεσμός του ηλεκτρικού χώρου μας αφορά όλους, είτε αυτοπαραγωγούς, είτε ανεξάρτητους παραγωγούς, τα πάντα δεν υπάρχει κανείς που να μην υπόκεινται σε αυτό, οι μόνοι που δεν υπόκεινται είναι αυτοί οι οποίοι δεν έχουν σύνδεση στο δίκτυο, είναι αυτόνομοι και έχουν μπαταρίες.
Σε αυτή τη περίπτωση όμως πληρώνουν ένα υπερβολικά ψηλότερο κόστος για να μπορούν να έχουν τις μπαταρίες, ειδικά σε κλίματα σπιτιού.
Ερ.: Ποιο είναι το ποσό που έχουν συνεισφέρει οι ΑΠΕ στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης;
Απ.: Περίπου 3,9 δισεκατομμύρια το 2022. Είναι 1,1 δισεκατομμύριο, το οποίο εκταμιεύτηκε απευθείας από τον ειδικό λογαριασμό την περίοδο Ιανουάριος -08/07/2022 και από 08/07/2022 μέχρι 31 Δεκεμβρίου, όπου λειτούργησε ο ελληνικός μηχανισμός επιστροφής εσόδων από παραγωγούς έχουνε δοθεί στο ταμείο επιπλέον 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ.
