Για πολλά χρόνια, κυρίως κατά την ταραγμένη δεκαετία των μνημονίων, η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, στη συμβολή των οδών Πατησίων 61 και Σκαραμαγκά στην Αθήνα, βρισκόταν υπό κατάληψη με μικρά… διαλείμματα σε συνέχεια αστυνομικών επιχειρήσεων.
Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου δεν είναι ένα τυχαίο οικοδόμημα. Από το 1937 έως το 1945 αποτελούσε το σπίτι που έζησε η Μαρία Κάλλας όσο η βάση της ήταν η Αθήνα. Το 1936 μετά το διαζύγιο των γονέων της, η υψίφωνος ηρθε στην Αθήνα και έμεινε με τη μητέρα της και τη μεγαλύτερη αδελφή της Υακίνθη στο σπίτι της οδού Πατησίων μέχρι το 1945, οπότε και επέστρεψε ξανά στη Νέα Υόρκη.
Το διατηρητέο αυτό κτήριο, ύστερα από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, φαίνεται να έχει αφήσει πίσω του τα χειρότερα. Τον Φεβρουάριο του 2018 ο ΕΦΚΑ-το κτήριο ανήκε στην κυριότητα του ΝΑΤ- μίσθωσε μακροχρόνια το ακίνητο στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία για την «Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Maria Callas», η οποία δρομολογεί σειρά παρεμβάσεων. Τα σχέδια περιλαμβάνουν την μετατροπή του κτηρίου σε χώρο παιδείας της λυρικής τέχνης, με τον δρόμο να είναι ανοιχτός, καθώς η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία έχει εξασφαλίσει την προέγκριση άδειας δόμησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Moneyrereview.gr, οι εργασίες ανάπλασης είναι της τάξεως των 6 εκατ. ευρώ, θα χρηματοδοτηθούν με περίπου 6 εκατ. ευρώ μέσω ειδικού προγράμματος του ΕΣΠΑ 2014-2020 και υπολογίζεται ότι θα διαρκέσουν περίπου δύο χρόνια. Όπως εξηγεί ο αρχιτέκτονας Νίκος Π. Λαζαρίδης, που έχει εκπονήσει μαζί με την Ισμήνη Δημοπούλου την αρχιτεκτονική μελέτη του έργου οι παρεμβάσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με χειρουργική ακρίβεια.
«Η αλλαγή χρήσης και η λειτουργία του κτηρίου ως Ακαδημίας αποτελεί εγχείρημα με μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Δεν πρέπει να υπάρξουν έντονες παρεμβάσεις στην τοιχοποιία επειδή το κτήριο είναι μνημείο, ενώ δεν πρέπει να καταστραφούν στοιχεία του κτηρίου» εξηγεί ο κ. Λαζαρίδης.
Για παράδειγμα, ο γύψινος διάκοσμος του κτηρίου θα πρέπει να αφαιρεθεί και να επανατοποθετηθεί με χειρουργικούς χειρισμούς. Για την αφαίρεση ενός μέτρου διάκοσμου ίσως χρειαστεί ακόμη και μία εβδομάδα.
Η όψη που θα αποκτήσει το κτήριο μετά τις εργασίες αποκατάστασης
Οι εργασίες περιλαμβάνουν εσωτερικές διαρρυθμίσεις συμβατές με τον υφιστάμενο χαρακτήρα του ακινήτου, αλλά και την ενίσχυση του σκελετού της πολυκατοικίας Παπαλεονάρδου, που υπήρξε από τα πρώτα μπετονένια κτήρια των Αθηνών.
Το κτίριο έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και από τον σεισμό της Αθήνας το 1999, ενώ μέχρι να μισθωθεί από την «Ακαδημία Λυρικής Τέχνης Maria Callas», ήταν εκτός συζήτησης η αποκατάστασή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2013, η τότε ηγεσία του υπουργείου Εργασίας -το ακίνητο άνηκε στο ΝΑΤ μέχρι να περιέλθει στον ΕΦΚΑ- λόγω της υποβάθμισης της περιοχής του Μουσείου και του Πεδίου του Άρεως, αλλά και της καθίζησης των τιμών των ακινήτων, είχε κρίνει ασύμφορη οποιαδήποτε διαδικασία ανακαίνισης.
Το κτήριο οικοδομήθηκε το 1925, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη (1892-1969) με μορφολογικές επιρροές από το γερμανικό καλλιτεχνικό κίνημα Jugendstil. Από το 1989 είναι κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
