Το έργο – μαμούθ των 1.314 μεγαβάτ (MW) της ιταλικής Eni ρίχνει… άγκυρα στα βαθιά νερά του Ιονίου. Η περιβαλλοντική και η τεχνικοοικονομική μελέτη σκοπιμότητας ολοκληρώθηκαν και καθώς το πλωτό αιολικό χωροθετείται κοντά στο Στενό του Οτράντο, κοντά στα θαλάσσια σύνορα Ελλάδας – Ιταλίας, ετέθη σε δημόσια διαβούλευση και από το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Μπορεί όμως ο άνεμος της «πράσινης» μετάβασης να φυσά δυνατά στο Ιόνιο, ωστόσο το ελληνικό πρόγραμμα υπεράκτιων αιολικών πάρκων αναζητά ρότα μέσα σε μια… τρικυμία καθυστερήσεων και γεωπολιτικών κινδύνων. Δεν είναι τυχαίο ότι χθες, η επικεφαλής του προγράμματος ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) κυρία Φλώρα Καραθανάση, μιλώντας στο 7ο Renewable Storage Forum, ανέφερε ότι υπάρχει προβληματισμός για την πορεία του προγράμματος, συνυπολογίζοντας τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και τις πιέσεις που δέχεται ο κλάδος διεθνώς. «Βλέπουμε ότι όντως η αγορά έχει παγώσει αλλά είμαστε εδώ για να στηρίξουμε την προσπάθεια», επεσήμανε.
Καθυστερήσεις και πάγος στις επενδύσεις
Το Εθνικό Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων έχει περάσει από όλα τα θεσμικά στάδια – δημόσια διαβούλευση, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων – και επικαιροποιήθηκε.
Ωστόσο, η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που περιλαμβάνει τον χάρτη με τα θαλάσσια οικόπεδα βρίσκεται από τις αρχές του έτους στα συρτάρια των υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών και ακόμη δεν έχει πάρει το «πράσινο φως» ώστε να εκκινήσει το σχέδιο ανάπτυξης των θαλάσσιων πάρκων στην Ελλάδα. Η καθυστέρηση κρατά «παγωμένο» ένα επενδυτικό πλάνο πολλών δισεκατομμυρίων και αφήνει αναξιοποίητο το πλούσιο αιολικό δυναμικό των ελληνικών θαλασσών.
Προετοιμασία έργων και μελετών
Παράλληλα, η κυρία Καραθανάση υπογράμμισε ότι έχουν γίνει οι διεργασίες για την ενεργοποίηση του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) ώστε να ξεκινήσουν οι απαιτούμενες μελέτες (ανεμολογικές κλπ.) προκειμένου να ακολουθήσουν οι διαγωνισμοί για τα έργα. Παράλληλα, επεσήμανε ότι έχουν υλοποιηθεί διάφορες μελέτες για τη χαρτογράφηση κάθε περιοχής, ολοκληρώθηκε μια γεωλογική βάση δεδομένων και θα ακολουθήσει η αντίστοιχη στρατηγική μελέτη για τις γεωφυσικές έρευνες. Ταυτόχρονα, γίνεται προετοιμασία και για τις περιβαλλοντικές μελέτες.
Όσο για το πιλοτικό αιολικό σταθερής έδρασης των 600 MW στην Αλεξανδρούπολη που αναπτύσσει η κοινοπραξία των ΔΕΗ, Motor Oil και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, το σχήμα στήριξης έχει κοινοποιηθεί από το ΥΠΕΝ στην Κομισιόν. Σύμφωνα με την επικεφαλής του προγράμματος ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών, το συγκεκριμένο project, λόγω της αυτονομίας του, προχωρά με την κοινοπραξία να έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες των προκαταρκτικών ερευνών και να δρομολογεί τις πιο εξειδικευμένες και επιτόπιες τεχνικές μελέτες.
Προκλήσεις στην Ευρώπη και διεθνείς τάσεις
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με στοιχεία της WindEurope, η έλλειψη επενδύσεων στην κατασκευή πλοίων και σε λιμενικές υποδομές, αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τον κλάδο των offshore αιολικών. Στις επενδύσεις ύψους 6,7 δισ. ευρώ που υλοποιούνται σε λιμάνια και πλοία στην Ευρώπη κατά την τελευταία τριετία πρέπει να προστεθούν άλλα 6,4 δισ. ευρώ. Επιπλέον, πρέπει να κινητοποιηθούν πρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία και απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας προκειμένου η ΕΕ να πετύχει τους στόχους του 2030.
Λόγω αυξημένων επιτοκίων και πιέσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα υπεράκτια αιολικά υποχωρεί διεθνώς, όπως καταδεικνύουν στοιχεία της Wood Mackenzie. Από το 2023 έχουν ακυρωθεί έργα συνολικής ισχύος 24,1 GW. Σύμφωνα με τα όσα εκτιμούν οι αναλυτές της, η παγκόσμια εγκατεστημένη ισχύς (εκτός Κίνας) θα φτάσει το πολύ τα 100 GW έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, έναντι στόχου 240 GW.
Αξιολόγηση του θαλάσσιου πάρκου στο Ιόνιο
Σε κάθε περίπτωση το έργο της Eni στο Ιόνιο προχωρά και εντάσσεται στη διαδικασία διασυνοριακής περιβαλλοντικής αξιολόγησης, δεδομένου ότι μπορεί να επηρεάσει και το ελληνικό θαλάσσιο περιβάλλον. Γι΄ αυτό η αρμόδια αρχή της Ιταλίας απέστειλε τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τη Μη Τεχνική Περίληψη, οι οποίες ετέθησαν χθες από το ΥΠΕΝ σε διαβούλευση, προκειμένου το κοινό, οι αρμόδιες αρχές και τα περιφερειακά συμβούλια να διατυπώσουν παρατηρήσεις εντός τριάντα εργάσιμων ημερών.
Επί των διασυνοριακών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του Πλωτού Υπεράκτιου Αιολικού Πάρκου “Messapia” ισχύος 1.314 MW στα ανοιχτά των ακτών της Απουλίας στο Ιόνιο Πέλαγος, η μελέτη των Ιταλών επισημαίνει ότι εξετάστηκαν τυχόν παρεμβολές με υφιστάμενες ή προγραμματισμένες ενεργειακές και ναυτιλιακές υποδομές στην περιοχή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, στην ευρύτερη θαλάσσια ζώνη εντοπίζονται τρία βασικά έργα: ο αγωγός φυσικού αερίου IGI Poseidon που αναπτύσσει η κοινοπραξία ΔΕΠΑ – Edison, η υφιστάμενη ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Ιταλίας (GritA) ισχύος 400 kV, καθώς και το υπό σχεδιασμό έργο GritA 2 που θα αναπτύξουν ο ΑΔΜΗΕ και η ιταλική TERNA και θα διπλασιάσει τη δυνατότητα μεταφοράς ρεύματος μεταξύ των δύο χωρών έως το 2030. Και οι τρεις υποδομές βρίσκονται βορειότερα και βορειοδυτικά του πεδίου ανάπτυξης, επομένως δεν αναμένονται άμεσες αλληλεπιδράσεις ή τεχνικές συγκρούσεις με το υπεράκτιο αιολικό πάρκο. Ειδικά για τον αγωγό αερίου IGI Poseidon στη μελέτη επισημαίνεται ότι διέρχεται βορειοανατολικά της περιοχής του έργου, επηρεάζοντας μόνο ένα μικρό τμήμα της προβλεπόμενης εγκατάστασης.
Όσον αφορά στη ναυσιπλοΐα, δεν καταγράφονται δρομολόγια επιβατηγών πλοίων που να διασταυρώνονται με το πάρκο. Τα περισσότερα εντοπίζονται στο βορειοανατολικό άκρο του έργου και αφορούν κυρίως τη γραμμή Ανκόνα – Πάτρα, ενώ άλλες συνδέσεις στην περιοχή ενώνουν το Μπρίντιζι με την Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο, την Πάτρα και την Ηγουμενίτσα. Παράλληλα, διαπιστώνεται έντονη δραστηριότητα εκατοντάδων σκαφών αναψυχής στην ευρύτερη περιοχή, τα οποία κινούνται κυρίως κοντά στις ακτές στο βόρειο τμήμα. Πρόκειται πιθανώς για διαδρομές που χρησιμοποιούνται από σκάφη που κινούνται μεταξύ ιταλικών λιμανιών/μαρινών ή άλλων περιοχών της Δυτικής Μεσογείου και της Ελλάδας.
Ως προς τα καθαρά περιβαλλοντικά ζητήματα εντοπίζονται μέτριας σοβαρότητας επιπτώσεις, κατά το στάδιο λειτουργίας, για ενδιαιτήματα και χερσαία βλάστηση, θαλάσσια ερπετά και αποδημητικά πτηνά, για θαλάσσια θηλαστικά ενώ, μεταξύ άλλων, διαπιστώνεται θόρυβος και υποθαλάσσιες δονήσεις.
