Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η επενδυτική κούρσα στην αγορά ηλεκτρισμού και ειδικότερα στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο το φυσικό αέριο. Όλοι οι ενεργοί παίκτες του εγχώριου ενεργειακού κλάδου αναπτύσσουν σε διάφορα στάδια, συνολικά, 8 projects προϋπολογισμού άνω των 2,4 δισ. ευρώ.
Ο αγώνας δρόμου των μεγάλων ομίλων αποκτά ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον καθώς από τα 8 συνολικά projects στην ελληνική αγορά εκτιμάται ότι “χωρούν” 2 έως 3 νέες μονάδες.
Με δεδομένο ότι το πρώτο εργοστάσιο ήδη βρίσκεται σε φάση κατασκευής, απομένει να φανεί ποια θα είναι υπόλοιπα projects που θα συμπληρώσουν το παζλ της νέας αρχιτεκτονικής της αγοράς, χωρίς τις μονάδες λιγνίτη που αναμένεται να αποσυρθούν μέχρι το 2023.
Νέα αρχιτεκτονική
Η διαδικασία της μετάβασης του ηλεκτρικού συστήματος έχει ήδη ξεκινήσει, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια εντελώς νέα αρχιτεκτονική στον κλάδο της παραγωγής ηλεκτρισμού. Σε αυτήν την αρχιτεκτονική κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν το φυσικό αέριο και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ίδια στιγμή που ο ρυπογόνος και ασύμφορος λιγνίτης συνεχίζει να υποχωρεί, έστω και εάν κατά την πρόσφατη κρίση του καύσωνα φάνηκε ότι διατηρεί την αναγκαιότητά του ως καύσιμο εφεδρείας, ιδίως σε ακραίες καιρικές συνθήκες, που δυστυχώς τείνουν να γίνουν ο κανόνας λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Σε κάθε περίπτωση, τα επίσημα στοιχεία του διαχειριστή αναδεικνύουν τον νέο σημαντικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το μεταβατικό καύσιμο προς τις ΑΠΕ, δηλαδή το φυσικό αέριο, αλλά και την ανάγκη για νέες επενδύσεις στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, με δεδομένο ότι από το 2023 αναμένεται να αποσυρθεί εντελώς ο λιγνίτης από το παραγωγικό σύστημα. Την ανάγκη για νέες επενδύσεις έχει επισημάνει και ο ΑΔΜΗΕ στην επικαιροποιημένη μελέτη επάρκειας που έχει εκπονήσει.
Σε ό,τι αφορά την εικόνα στην παραγωγή ηλεκτρισμού τον Ιούλιο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, οι μονάδες φυσικού αερίου παρήγαγαν 2407 GWh καλύπτοντας το 43% της συνολικής παραγωγής, αποτελώντας τον στυλοβάτη της αγοράς. Σημαντική βεβαίως ήταν και η συνεισφορά των ΑΠΕ, τόσο των μονάδων του συστήματος όσο και των μικρών φωτοβολταϊκών που είναι ενταγμένα στο δίκτυο, που κάλυψαν το 27% της παραγωγής (1507 GWh).
Καθώς η διαδικασία της ενοποίησης των περιφερειακών αγορών συνεχίζεται, σημαντικός παραμένει ο ρόλος των εισαγωγών που κάλυψαν το 13% των αναγκών του ηλεκτρικού συστήματος (752 GWh), ενώ λόγω εποχής μειωμένη εμφανίζεται η παραγωγή των υδροηλεκτρικών που έφτασε στο 9% (499 GWh). Σε ό,τι αφορά τον λιγνίτη, αυτός κάλυψε μόλις το 8% της παραγωγής ή αλλιώς μόλις 459GWh όταν πριν λίγα χρόνια το μερίδιό του κυμαινόταν πάνω από το 50%.
Σε ό,τι αφορά την εικόνα του 7μήνου, το φυσικό αέριο κάλυψε το 36% της παραγωγής, οι ΑΠΕ (συστήματος και παραγωγή στο δίκτυο) το 32%, τα υδροηλεκτρικά το 11%, οι λιγνιτικές μονάδες το 11% και οι εισαγωγές το 10%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος τον Ιούλιο καταγράφηκε σημαντική αύξηση στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, της τάξης του 14,1%, γεγονός που αποτυπώνει μεταξύ άλλων και την επιστροφή της ελληνικής αγοράς σε κανονικούς ρυθμούς μετά την πανδημία. Η αύξηση της ζήτησης προέρχεται σε ποσοστό 14,5% από το δίκτυο και σε ποσοστό 9,2% από τους πελάτες υψηλής τάσης (ενεργοβόρες βιομηχανίες). Σε ορίζοντα 7μήνου, ωστόσο, η αύξηση στη ζήτηση είναι μικρότερη και φτάνει το 2,9%.
Μονάδες
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε εξέλιξη σημαντικά επενδυτικά σχέδια για την κατασκευή νέων μονάδων φυσικού αερίου από όλους τους μεγάλους παίκτες της εγχώριας ενεργειακής αγοράς. Μάλιστα, η πρώτη νέα μονάδα που αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί στις αρχές του νέου έτους είναι εκείνη που ήδη κατασκευάζεται από τη Mytilineos στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας.
Την περασμένη εβδομάδα η Επιτροπή Ανταγωνισμού άναψε πράσινο φως και για τη δεύτερη -όπως όλα δείχνουν- μονάδα, από τις ΓΕΚ Τέρνα και Motor Oil Hellas στην Κομοτηνή. Κοντά στην επενδυτική απόφαση βρίσκονται επίσης η Elpedison για τη νέα μονάδα στη Θεσσαλονίκη, ενώ και ο όμιλος Κοπελούζου προχωρά τα δικά του σχέδια για κατασκευή μονάδας στην Αλεξανδρούπολη.
Άδειες παραγωγής έχουν εξασφαλίσει, επίσης, η Elvalhalcor για τη Βοιωτία και ο όμιλος Καράτζη για τη Λάρισα. Αλλά και η ΔΕΗ έχει λάβει την απόφαση για μετατροπή της μονάδας Πτολεμαΐδα 5 από λιγνιτική σε φυσικού αερίου, ενώ έχει λάβει και έχει στη διάθεσή της ακόμη μια άδεια για νέα μονάδα στην Κομοτηνή.
Συνολικά, δηλαδή, κατασκευάζονται ή δρομολογούνται 8 projects συνολικής ισχύος άνω των 6 GW, αρκετά πάνω από τις προβλεπόμενες νέες ανάγκες του συστήματος
Μυτιληναίος
Ο νέος επενδυτικός κύκλος στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, μετά από περίπου 10 χρόνια, εγκαινιάστηκε από τη Mytilineos, η οποία πρώτη αποφάσισε και ξεκίνησε να κατασκευάζει μονάδα ισχύος 826 MW στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας. Η κατασκευή του νέου εργοστασίου αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του έτους και η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας τοποθετείται χρονικά για τις αρχές του 2022. Στη μονάδα έχει ήδη εγκατασταθεί ο πιο σύγχρονος και πιο αποδοτικός αεριοστρόβιλος σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο 9HA.02 της General Electric με απόδοση 63,5%.
Η νέα μονάδα προβλέπεται να λειτουργεί ως μονάδα βάσης και θα αντικαταστήσει μεγάλο μέρος από τη λιγνιτική ισχύ που θα αποσυρθεί στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης. Θα παράγει περίπου το 10% σε σημερινές τιμές της ενεργειακής ζήτησης, ενώ με δεδομένο ότι το 2020 η λιγνιτική παραγωγή ανήλθε στο 25%, θα καλύψει σχεδόν το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας που παραγόταν από λιγνιτικά εργοστάσια.
Παράλληλα, σημαντικό θα είναι και το περιβαλλοντικό όφελος καθώς η νέα μονάδα θα παράγει 250 κιλά CO2 ανά παραγόμενη μεγαβατώρα όταν σήμερα οι λιγνιτικές μονάδες παράγουν από 1,2 έως 1,5 τόνους CO2 ανά παραγόμενη μεγαβατώρα, δηλαδή 6 φορές πάνω. Η πλήρης κατασκευή του εργοστασίου θα κοστίσει συνολικά 350 εκατ. ευρώ.
ΓΕΚ Τέρνα – ΜΟΗ
Η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού που ενέκρινε τη συμφωνία μεταξύ ΓΕΚ Τέρνα και Motor Oil Hellas ανοίγει τον δρόμο για την κατασκευή της μονάδας φυσικού αερίου ισχύος 877 MW στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής, ύψους 375 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για τη μονάδα που αναμένεται να κατασκευαστεί δεύτερη στην κούρσα των νέων επενδύσεων στην ελληνική αγορά καλύπτοντας και αυτή σημαντικό μέρος των αναγκών που θα προκύψουν από την απόσυρση λιγνιτικών μονάδων.
Οι δύο όμιλοι θα συμμετέχουν με ίσο ποσοστό 50% στην εταιρεία Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής, που πρόκειται να αναλάβει την κατασκευή και λειτουργία της νέας μονάδας. Οι εργασίες κατασκευής αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του έτους με στόχο η μονάδα να τεθεί σε εμπορική λειτουργία στις αρχές του 2024. Ο σταθμός είναι απολύτως ώριμος αδειοδοτικά καθώς η αίτηση είχε υποβληθεί από τη ΓΕΚ Τέρνα στη ΡΑΕ στις αρχές του 2019.
Με τη νέα αυτή μονάδα το θερμικό χαρτοφυλάκιο της ΓΕΚ Τέρνα αναμένεται να αυξηθεί στο 1,5 GW, ενώ και οι δύο όμιλοι, καθώς διαθέτουν παρουσία και στην αγορά της προμήθειας, θα ενισχύσουν την καθετοποίησή τους. Τέλος, οι αυξημένες ανάγκες σε φυσικό αέριο της νέας μονάδας θα βοηθήσουν στην επίτευξη οικονομιών κλίμακας για την προμήθεια LNG.
Elpedison
Στο στάδιο της ανάπτυξης βρίσκεται και το project δημιουργίας μονάδας φυσικού αερίου ισχύος 826MW της Elpedison για την περιοχή της Θεσσαλονίκης. Η οριστική επενδυτική απόφαση για την κατασκευή του εργοστασίου, όπως έχει διαμηνύσει η διοίκηση της εταιρείας συναρτάται με την ωρίμανση των συνθηκών στο περιβάλλον της αγοράς ηλεκτρισμού και με την άρση των δυσλειτουργιών που επικρατούν κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής του νέου μοντέλου της αγοράς (target model).
Damco Energy S.A.
Τον περασμένο Ιούνιο η ΡΑΕ άναψε το πράσινο φως για την αύξηση της προβλεπόμενης ισχύος από τα 662 στα 840 MW για τη μονάδα της Damco Energy (όμιλος Κοπελούζου) στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης. Η εταιρεία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Εταιρεία Ηλεκτρισμού της Βόρειας Μακεδονίας AD ESM για είσοδο στο project με ποσοστό 25%. Ο σταθμός συνδυασμένου κύκλου θα αποτελείται από μία αεριοστροβιλική μονάδα ισχύος 570 MW και από μία ατμοστροβιλική ισχύος 270 MW. Σύμφωνα με την απόφαση της ΡΑΕ, ο καθαρός βαθμός απόδοσης σε πλήρες φορτίο είναι στο 62,5%, ενώ η καθαρή ισχύς του σταθμού είναι στα 820 MW.
ElvalΗalcor
Ο μεγάλος βιομηχανικός όμιλος έχει δρομολογήσει την επένδυση για την κατασκευή μονάδας συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου, ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ. Η μονάδα που έχει εξασφαλίσει τη σχετική άδεια από τη ΡΑΕ προβλέπεται να εγκατασταθεί στη Θίσβη Βοιωτίας. Σημειώνεται ότι η αρχική άδεια αφορούσε σε ισχύ της τάξης των 566 MW ωστόσο στη συνέχεια έγινε αίτηση για αύξηση στα 651 MW. Η συγκεκριμένη μονάδα μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες των βιομηχανιών του ομίλου καθώς επίσης και άλλων ενεργοβόρων βιομηχανιών. Στην κατεύθυνση αυτή μάλιστα έχουν γίνει κάποιες συζητήσεις, οι οποίες, ωστόσο, δεν έχουν καταλήξει, ενώ ακόμη δεν έχει ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την υλοποίηση της επένδυσης.
Καράτζη
Μια ακόμη επένδυση στον τομέα της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από τον εισηγμένο όμιλο Καράτζη, για τη δημιουργία σταθμού συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου ισχύος 660 MW στη Λάρισα με προβλεπόμενο κόστος άνω των 300 εκατ. ευρώ.
ΔΕΗ
Εκτός από τους ιδιωτικούς ομίλους, φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια για τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο έχει και η ΔΕΗ. Συγκεκριμένα, η εταιρεία προχωρά τη μετατροπή της μονάδας Πτολεμαΐδα 5 που κατασκευάστηκε με καύσιμο τον λιγνίτη, σε μονάδα φυσικού αερίου και έτοιμη για την υποδοχή υδρογόνου. Η λιγνιτική μονάδα έχει αποπερατωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της και σύμφωνα με τον προγραμματισμό της εταιρείας πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το 2022.
Παράλληλα με τη μετατροπή, η ΔΕΗ θα προχωρήσει και σε αύξηση της ισχύος της μονάδας από τα 660 MW στα 1.000 MW. Ο σταθμός θα είναι ευέλικτος με δυνατότητα της αύξησης της ισχύος του από τα 300 στα 1.000 MW σε χρονικό διάστημα μόλις μισής με μία ώρα. Το κόστος της μετατροπής αποτιμάται σε περίπου 250 εκατ. ευρώ. Παράλληλα η επιχείρηση έχει στη διάθεσή της ένα ακόμη project, για τη δημιουργία μονάδας ισχύος 665 ΜW στην ΒΙΠΕ Κομοτηνής, με μέγιστο βαθμό απόδοσης 63% και με προβλεπόμενη έναρξη λειτουργίας τον Δεκέμβριο του 2024.
Μερίδια παραγωγής
Είναι προφανές ότι κάποιες από αυτές τις άδειες δεν πρόκειται να περάσουν στη φάση της κατασκευής. Ωστόσο, ο νέος αυτός επενδυτικός κύκλος εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην κατασκευή τουλάχιστον 2 έως 3 νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίες και θα αναδιατάξουν τα μερίδια αγοράς των παικτών στην ελληνική αγορά. Αξίζει να αναφερθεί ότι σήμερα με βάση τα τελευταία στοιχεία του Ιουλίου, η ΔΕΗ διατηρεί μερίδιο αγοράς στην ηλεκτροπαραγωγή της τάξης του 57,6%, στο οποίο εάν αθροιστούν και οι μονάδες της Μελίτης και της Μεγαλόπολης αυξάνεται στο 66,2%. Ακολουθούν η Elpedison στο 11,7%, η Mytilineos στο 9,4%, ο ΗΡΩΝ στο 6,5% και η Κόρινθος Power (Mytilineos και Motor Oil Hellas) στο 6,1%.