Γιώργος Παλαιτσάκης
Αναβολή της ημερομηνίας έναρξης λειτουργίας του Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) για το 2026 αποφάσισαν η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και η διοίκηση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Η δημιουργία αυτής της νέας ψηφιακής πλατφόρμας, μέσω της οποίας θα συγκεντρωθούν όλα τα δεδομένα για την ιδιοκτησία και τη χρήση κάθε ακινήτου, αποδεικνύεται, εν τέλει, ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, καθώς περιλαμβάνει τη διασύνδεση των δύο μεγάλων βάσεων δεδομένων για την ακίνητη περιουσία των Ελλήνων φορολογουμένων: του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου της ΑΑΔΕ (το οποίο έχει δημιουργηθεί με βάση τις δηλώσεις Ε9, Ε2 και Ε1 των φυσικών προσώπων καθώς και με βάση τις πληροφοριακές δηλώσεις μίσθωσης ακινήτων) και του Ειδικού Μητρώου Ακινήτων, το οποίο περιλαμβάνει τα δεδομένα του Εθνικού Κτηματολογίου για όλα τα ακίνητα της χώρας.
Το χρονοδιάγραμμα δημιουργίας και ολοκλήρωσης αυτού του φιλόδοξου σχεδίου έχει τροποποιηθεί και η απόφαση για την έναρξη λειτουργίας του νέου αυτού Μητρώου έχει αναθεωρηθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το αρχικό σχέδιο που είχε εκπονηθεί προέβλεπε ότι η νέα αυτή πλατφόρμα θα λειτουργού σε τον Δεκέμβριο του 2023. Στη συνέχεια η έναρξη λειτουργίας της αναβλήθηκε για τον Σεπτέμβριο του 2024, κατόπιν εξαγγέλθηκε από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ότι θα λειτουργούσε από τον Ιούλιο του 2025, όμως -εν τέλει- τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους απλώς νομοθετήθηκε η δημιουργία του ΜΙΔΑ. Ταυτόχρονα, δε, η έναρξη λειτουργίας του εν λόγω Μητρώου μετατέθηκε για το τέλος του 2025.
Πρόσφατα, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, αποφασίστηκε νέα αναβολή για το 2026, πιθανότατα μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου του επομένου έτους. Ο βασικός λόγος για τον οποίο η υλοποίηση αυτού του σχεδίου αναβάλλεται συνεχώς είναι η διαπίστωση ότι οι ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ, που έχουν δημιουργηθεί με βάση τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στα φορολογικά έντυπα Ε9, Ε2 και Ε1 καθώς και με βάση τις δηλώσεις πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης, έχουν χαώδεις διαφορές και δεν μπορούν να ταυτιστούν εύκολα με τα δεδομένα που έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι η διασύνδεση των δύο αυτών βάσεων δεδομένων ενέχει τον κίνδυνο να εμφανιστούν εκατομμύρια ακίνητα με πολύ μεγάλες διαφορές στα δηλωθέντα στοιχεία τους και κυρίως στα τετραγωνικά μέτρα των επιφανειών των κύριων και των βοηθητικών χώρων των κτισμάτων, στα τετραγωνικά μέτρα των οικοπέδων, αλλά και στα τετραγωνικά μέτρα των αγροτεμαχίων και των λοιπών εδαφικών εκτάσεων εκτός σχεδίων πόλεων.
Διαφορές
Ειδικά στις περιπτώσεις των κτισμάτων διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των δεδομένων της ΑΑΔΕ και των δεδομένων του Κτηματολογίου όσον αφορά τα τ.μ. των κύριων και βοηθητικών χώρων των κατοικιών και των λοιπών κτισμάτων: στις μεν δηλώσεις Ε9 της ΑΑΔΕ οι επιφάνειες των κτισμάτων δηλώνονται με βάση τις τροποποιήσεις που έχουν γίνει κατόπιν μετατροπών ημιυπαίθριων και άλλων βοηθητικών χώρων σε χώρους κύριας χρήσης σε εφαρμογή σχετικών ρυθμίσεων νομιμοποίησης, ενώ στις δηλώσεις του Κτηματολογίου πάρα πολλά κτίσματα έχουν δηλωθεί με τις επιφάνειες κύριων, ημιυπαίθριων και άλλων βοηθητικών χώρων που είχαν πριν γίνουν οι νομιμοποιήσεις, όπως ήταν δηλαδή αποτυπωμένες από την αρχή στα μεταβιβαστικά συμβόλαια.
Αλλά και στα αγροτεμάχια υπάρχει πληθώρα περιπτώσεων στις οποίες τα στοιχεία για τις επιφάνειες που έχουν δηλωθεί στο Ε9 προέρχονται από τα συμβόλαια, ενώ τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο διαφέρουν σημαντικά από τα αναγραφέντα στα συμβόλαια λόγω νέων εμβαδομετρήσεων που έχουν γίνει εκ των υστέρων από μηχανικούς στο πλαίσιο της διαδικασίας κτηματογράφησης και έχουν παραμείνει αδιόρθωτα στο Ε9. Ήδη το εγχείρημα διασύνδεσης των βάσεων δεδομένων της ΑΑΔΕ και του Κτηματολογίου έχει φέρει στην επιφάνεια τεράστιες διαφορές στα τετραγωνικά μέτρα κύριων και βοηθητικών χώρων για εκατομμύρια ακίνητα και τυχόν απόπειρα οριστικής αποτύπωσης των διαφορών αυτών στο υπό σύσταση ΜΙΔΑ θα έχει ως συνέπεια εκατομμύρια ιδιοκτήτες να κληθούν να δικαιολογήσουν με τα κατάλληλα έγγραφα και λοιπά αποδεικτικά στοιχεία αυτές τις διαφορές.
Μια τέτοια εξέλιξη όμως δεν είναι καθόλου επιθυμητή από την κυβέρνηση, διότι θα σημάνει την εμπλοκή εκατομμυρίων ιδιοκτητών με γραφειοκρατικές διαδικασίες και με απίστευτη ταλαιπωρία. Υπάρχει δηλαδή το ενδεχόμενο εκατομμύρια ιδιοκτήτες να κληθούν να αποδείξουν ότι οι διαφορές στα τετραγωνικά μέτρα που εμφανίζονται μεταξύ δηλώσεων Ε9 και Κτηματολογίου είναι απόλυτα δικαιολογημένες προσκομίζοντας αποδεικτικά στοιχεία για τις εκ των υστέρων μεταβολές που έγιναν στις επιφάνειες των ακινήτων τους, όπως αποτυπώνονται στο Ε9.
Για το πρόβλημα αυτό και για πολλά άλλα παρόμοια, όπως π.χ. με τα αγροτεμάχια, έχουν ενημερωθεί όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως είναι τα συναρμόδια υπουργεία Εθνικής Οικονομίας-Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς και οι εκπρόσωποι των ιδιοκτητών ακινήτων και έχουν συμφωνήσει να μην προχωρήσει η λειτουργία της πλατφόρμας εάν προηγουμένως δεν διασφαλιστεί ότι για τις διαφορές που θα αποτυπωθούν μεταξύ των δεδομένων του Ε9 και του Κτηματολογίου δεν θα ταλαιπωρηθούν άδικα ούτε θα απειληθούν με πρόστιμα αναδρομικής ισχύος οι ιδιοκτήτες, αλλά θα δοθεί εύλογος χρόνος και θα καθιερωθεί ευέλικτη και μη γραφειοκρατική διαδικασία διευκρινίσεων και διορθώσεων που δεν προκαλεί ταλαιπωρία στους ιδιοκτήτες. Μέχρις ότου ωστόσο διευθετηθούν αυτά τα ζητήματα, κυρίως από τεχνικής άποψης, η πλατφόρμα του ΜΙΔΑ δεν θα τεθεί σε παραγωγική λειτουργία. Εκτιμάται δε ότι η λειτουργία της πλατφόρμας δεν θα ξεκινήσει νωρίτερα από τον Μάρτιο του 2026.
Διασταυρώσεις
Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση έχει προβάλει το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) ως μία σημαντική ψηφιακή μεταρρύθμιση που θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο δήλωσης των στοιχείων των ακινήτων στην εφορία, αλλά και στον τρόπο διενέργειας των φορολογικών ελέγχων για τον εντοπισμό αδήλωτων τετραγωνικών μέτρων και αδήλωτων ενοικίων. Από τη διατύπωση της σχετικής διάταξης, που έχει ψηφιστεί ήδη από τη Βουλή τον περασμένο Ιούλιο, προκύπτει ότι βασικός στόχος είναι τα στοιχεία από το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο της ΑΑΔΕ και από το Ειδικό Μητρώο Ακινήτων του Κτηματολογίου να μπορούν να διασταυρωθούν άμεσα μέσα από το νέο αυτό Μητρώο, που θα λειτουργεί σε ψηφιακή πλατφόρμα της ΑΑΔΕ. Επιπλέον, στόχος είναι τα δεδομένα του ΜΙΔΑ να μπορούν να εμπλουτιστούν και με στοιχεία του αρχείου του ΔΕΔΔΗΕ για όλα τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα.
Έτσι, θα καταστεί δυνατή η μαζική διενέργεια διασταυρώσεων και ελέγχων για τον εντοπισμό αδήλωτων ακινήτων, αδήλωτων τετραγωνικών μέτρων και αδήλωτων ενοικίων. Η ΑΑΔΕ θα μπορεί δηλαδή πλέον να εντοπίζει πιο εύκολα τις περιπτώσεις ακινήτων που έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο αλλά όχι στο Ε9, τις περιπτώσεις ακινήτων τα οποία εμφανίζονται στο Ε9 με επιφάνειες σε τετραγωνικά μέτρα αδικαιολόγητα μικρότερες από αυτές που εμφανίζονται στο Κτηματολόγιο και τις περιπτώσεις κτισμάτων που ηλεκτροδοτούνται κανονικά και εμφανίζουν καταναλώσεις ρεύματος αλλά έχουν δηλωθεί ως «κενά» στο έντυπο Ε9 και στο έντυπο Ε2 ή δεν έχουν δηλωθεί καθόλου.
