Δασικοί χάρτες: Ολα όσα πρέπει να γνωρίζετε – Οι τίτλοι ιδιοκτησίας, τι ισχύει για δασωμένους αγρούς και αυθαίρετα

Η ρύθμιση αφορά περίπου 2.300.000 στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων, που εκχερσώθηκαν για γεωργική εκμετάλλευση χωρίς άδεια της οικείας δασικής Αρχής και στους αναρτημένους δασικούς χάρτες χαρακτηρίζονται «ΔΑ» ή «ΧΑ». Οπως προκύπτει, οι περισσότερες εκχερσωμένες εκτάσεις καταγράφονται στους Νομούς Χαλκιδικής (156.127 στρέμματα), Ηλείας (148.761 στρέμματα), Φθιώτιδας (141.426), Αιτωλοακαρνανίας (133.041), Αττικής (112.356) και Λάρισας (106.711).

Καμία μεταβολή

Επί της ουσίας, οι εκτάσεις αυτές θα μπορέσουν να διατηρήσουν τη γεωργική χρήση τους χωρίς να μεταβάλλεται ο δασικός χαρακτήρας των εκτάσεων ούτε μεταβάλλεται ο χαρακτηρισμός που οι εκτάσεις αυτές φέρουν στους δασικούς χάρτες, αλλά επιτρέπεται η διατήρηση της αγροτικής χρήσης για όσο χρόνο οι εκτάσεις αυτές τελούν υπό το καθεστώς ενωσιακών ενισχύσεων.

Προϋπόθεση είναι η χρήση αυτή να συνεχίζεται έως σήμερα ή να τελούν σε καθεστώς αγρανάπαυσης και να είναι ενταγμένες στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων (ΟΣΔΕ), δηλαδή να λαμβάνουν επιδοτήσεις. Στην περίπτωση αυτή η γεωργική χρήση θα διατηρείται για όσο χρόνο λαμβάνουν ενιαία ενίσχυση. Οι εκτάσεις αυτές θα εξακολουθούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό «ΔΑ» ή «ΧΑ» στον δασικό χάρτη, ο οποίος δεν μεταβάλλεται.

Για την αποτύπωση των εκτάσεων αυτών, ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων, Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) αποστέλλει στη γενική διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της γενικής γραμματείας Δασών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στον φορέα Ελληνικό Κτηματολόγιο το γεωχωρικό περίγραμμα του συνόλου των εκτάσεων που έχουν δηλωθεί με ενιαία αίτηση ενίσχυσης στο ΟΣΔΕ. Τα περιγράμματα αυτά προσαρμόζονται στα χαρτογραφικά υπόβαθρα των δασικών χαρτών και οι εκτάσεις που τελούν σε καθεστώς ενίσχυσης επισημαίνονται, καταχωριζόμενης της σχετικής πληροφορίας με την αντίστοιχη ένδειξη της νόμιμης αλλαγής χρήσης.

Παράλληλα, στις εκτάσεις αυτές για όσο χρόνο τελούν υπό καθεστώς ενίσχυσης δεν επιβάλλονται διοικητικά μέτρα και κυρώσεις κατ’ εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας, ενώ η εκτέλεση σχετικών διοικητικών πράξεων που έχουν εκδοθεί αναστέλλεται. Εως την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών του άρθρου 7 του ν. 2664/1998 (Α’ 275) το ιδιοκτησιακό καθεστώς έναντι του Ελληνικού Δημοσίου των ανωτέρω εκτάσεων δεν εξετάζεται, προκειμένης της υπαγωγής σε καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η τελευταία «καυτή πατάτα» που αναδείχθηκε από την ανάρτηση των δασικών χαρτών είχε δημιουργηθεί όταν άλλοτε δασικές εκτάσεις, όπως αποτυπώνονται στις αεροφωτογραφίες του ’45 (ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, στις αντίστοιχες του 1960), μετέπειτα εκχερσώθηκαν παρανόμως, μετατράπηκαν σε καλλιεργήσιμες και ξεκίνησαν οι αγρότες που τις εκμεταλλεύονται για να λαμβάνουν επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων).

 ΔΑΣΩΜΕΝΟΙ ΑΓΡΟΙ: Εξπρές τίτλοι σε 500.000 πολίτες

Λύση έχει δοθεί και για τους δασωμένους αγρούς, καθώς το Δημόσιο μπορεί να προβάλλει ιδιοκτησιακά δικαιώματα μόνο αν κατέχει τίτλους όπως μίσθωσης, παραχώρησης ή άλλης εκμετάλλευσης.

Επειτα από τις νομοθετικές ρυθμίσεις που έφερε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Αμυράς, το Κτηματολόγιο «τρέχει» την απόδοση των δασωθέντων αγρών σε περισσότερους από 500.000 πολίτες, δίνοντάς τους με αυτόν τον τρόπο εξπρές τίτλους ιδιοκτησίας για τα χωράφια.

Ο αποχαρακτηρισμός όλων των εκτάσεων που είχαν αποτυπωθεί ως δασωμένοι αγροί άνοιξε τον δρόμο για να κτηματογραφηθούν οι εν λόγω εκτάσεις, να απλοποιηθεί η διαδικασία και εν τέλει να περάσει στους ιδιοκτήτες.

Ειδικότερα, με παλαιότερη τροπολογία του ΥΠΕΝ, απορρίπτονται οι δηλώσεις του Δημοσίου επί των δασωμένων αγρών, για τις οποίες δεν θεμελιώνεται το δικαίωμα του Δημοσίου και ανακαλούνται αυτοδικαίως αποφάσεις που εκδόθηκαν από τις επιτροπές ενστάσεων με τις οποίες αναγνωρίστηκαν δικαιώματα του Δημοσίου επί των εκτάσεων αυτών, ενώ παράλληλα καταργούνται εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον των συγκεκριμένων επιτροπών.

Στο διαδικαστικό κομμάτι, το Γραφείο Κτηματογράφησης προβαίνει σε διορθώσεις των οικείων κτηματολογικών πινάκων, καταχωρίζοντας ως κύριους των παραπάνω ακινήτων τους ιδιώτες που έχουν υποβάλει σχετική δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο παραιτείται από τις ασκηθείσες αγωγές και αιτήσεις που αφορούν στη διόρθωση ανακριβών πρώτων κτηματολογικών εγγραφών σχετικά με τις εκτάσεις αυτές.

ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΩΝ

Πρωτοβουλία για «ξεμπλοκάρισμα» της διαδικασίας

Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται το έργο των δασικών χαρτών, δεδομένου ότι μέχρι σήμερα έχουν αναρτηθεί στο 95% της επικράτειας, με το υπόλοιπο 5% να αφορά σε περιοχές εντός ορίων οικισμών και σχεδίων πόλεων. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, τη διετία 2020 – 2022 από το 51% η ανάρτηση έφτασε στο 95% και η κύρωση από το 50% στο 90%. Το μόνο πρόβλημα, το οποίο παραδέχεται και η ηγεσία του ΥΠΕΝ, είναι η εξέταση των αντιρρήσεων οι οποίες ανέρχονται σε 331.874 και βρίσκονται σε εκκρεμότητα.

Στόχος, όπως επισημαίνουν από το υπουργείο, είναι η ταχεία εξέταση όλων των αντιρρήσεων με την πλήρη ενεργοποίηση των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων, αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία για τις όποιες νομοθετικές και θεσμικές παρεμβάσεις απαιτηθούν προς την κατεύθυνση αυτή, ώστε πολύ γρήγορα να επιλυθούν τυχόν λειτουργικά προβλήματα. Ετσι, τη σκυτάλη παίρνουν τώρα οι 116 Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων, οι οποίες σταδιακά θα φτάσουν τις 200, ώστε μηνιαία να εξετάζονται περί τις 20.000 ενστάσεις.

Ταυτόχρονα, με σχετική ΚΥΑ που υπογράφηκε, υπερδιπλασιάζονται οι αμοιβές για τον πρόεδρο, τα μέλη και τον γραμματέα της Επιτροπής.

ΤΡΙΜΗΝΗ ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΑΣΙΚΑ ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ

Προς τρίμηνη παράταση οδεύουν τα δασικά αυθαίρετα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής. Οπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, η μειωμένη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία προβληματίζει την ηγεσία του ΥΠΕΝ, η οποία εντός των επόμενων ημερών θα πάρει τις τελικές αποφάσεις για το αν θα δοθεί μια ακόμα πίστωση χρόνου. Τα υπό αμφισβήτηση στρέμματα αγγίζουν τις 300.00, εκ των οποίων περί τα 115.000 βρίσκονται σε διάφορες περιοχές της Αττικής.

Η κλεψύδρα, πάντως, μετρά ακόμα αντίστροφα, καθώς η τελευταία πίστωση χρόνου εκπνέει στα τέλη του μήνα και οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες μπορούν να εισέλθουν στην πλατφόρμα του Κτηματολογίου και με την καταβολή παραβόλου αξίας 250 ευρώ να παγώσουν προσωρινά τα πρόστιμα και τις αποφάσεις κατεδάφισης.

Ποια όμως είναι η διαδικασία; Η υποβολή της αίτησης γίνεται στην ψηφιακή πλατφόρμα του Κτηματολογίου και θα παραλαμβάνεται διαδικτυακά ταυτοχρόνως και από το Δασαρχείο. Ο ιδιοκτήτης θα μαθαίνει την έγκριση της αίτησής του, με ηλεκτρονικό μήνυμα, εντός διμήνου από την υποβολή της αίτησης. Η έγκριση ή η απόρριψη της αίτησης θα γίνεται σύμφωνα με τους όρους και προϋποθέσεις που έχει καθορίσει το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο προβλέπει συγκεκριμένες εξαιρέσεις, που αποκλείονται από το καθεστώς προστασίας, ιδίως για δασικά αυθαίρετα που βρίσκονται σε διακεκριμένες περιοχές προστασίας.

Αν, τελικά, επιβεβαιωθεί από την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών πως δεν πρόκειται για κατοικίες που βρίσκονται εντός δασικών εκτάσεων, θα πετύχουν την οριστική νομιμοποίησή τους. Συγκεκριμένα, θα έχουν την ευκαιρία να διατηρήσουν την κατοικία τους για 30 χρόνια και θα καταβάλουν πρόστιμο, το οποίο θα εξαρτηθεί από οικονομοτεχνικές μελέτες, οι οποίες θα καταγράφουν τη δόμηση εντός των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους δασικούς χάρτες και θα περιληφθούν σε Προεδρικό Διάταγμα. Το πρόστιμο νομιμοποίησης θα υπολογίζεται με μαθηματικό τύπο, βάσει της αξίας, της παλαιότητας, της επιφάνειας και της κατηγορίας του ακινήτου.

Σε περίπτωση που προκύπτει, έπειτα από διόρθωση προδήλου σφάλματος, αποδοχή αντιρρήσεων και κύρωση του δασικού χάρτη, ακύρωση του χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωση του δασικού χάρτη, ότι η υπαχθείσα στη διάταξη κατοικία δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, η υπαγωγή αυτή αίρεται και επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και πρόστιμα που έχει τυχόν καταβάλει. Το ίδιο ισχύει και εάν η παραπάνω διαπίστωση γίνει καθ’ οποιοδήποτε προγενέστερο στάδιο της υπαγωγής.