Πριν από τρία χρόνια η παρανομία ξενοδοχείου στην Ελούντα –την οποία κατέγραψε η πολεοδομία– ήταν τα τσιμεντένια δάπεδα μπροστά στη θάλασσα, όπου τοποθετούσε τραπέζια. Σήμερα, στη θέση των δαπέδων βρίσκονται κανονικές σουίτες, οι οποίες, φυσικά, είναι παράνομες.
Αυτό είναι η επόμενη ημέρα της διετούς αναστολής κατεδαφίσεων στους αιγιαλούς και στις παραλίες, που έρχεται σταδιακά στο φως, καθώς οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις προσπαθούν να ξεκινήσουν και πάλι τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων. Ανάμεσα στις περιοχές στις οποίες η παρανομία αυτή τη διετία αποθρασύνθηκε είναι και η Κρήτη.
Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης ξεκίνησε πριν από ένα δεκαπενθήμερο και πάλι τις κατεδαφίσεις σε αιγιαλούς και παραλίες.
Χθες ολοκληρώθηκε η κατεδάφιση ενός διώροφου αυθαιρέτου στην παραλία Τομπρούκ στο Ηράκλειο. «Παλιά ήταν καφετέρια και εστιατόριο, είχε πάψει από χρόνια να λειτουργεί. Πρέπει να ήταν εκεί τουλάχιστον 25 χρόνια», λέει η γενική γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, Μαρία Κοζυράκη.
Σήμερα θα αποφασιστεί σε σύσκεψη ο τρόπος συνέχισης των κατεδαφίσεων. «Βρισκόμαστε ήδη μέσα στην τουριστική σεζόν και αυτό μας υποχρεώνει σε επαναπρογραμματισμό. Πρέπει να επιλέξουμε αυθαίρετα που είναι “μεμονωμένα”. Δεν μπορούμε να κατεδαφίσουμε τώρα αυθαιρεσίες σε ξενοδοχεία που είναι γεμάτα κόσμο ή μέσα σε τουριστικούς οικισμούς».
Το κύριο πρόβλημα όμως δεν είναι ο προγραμματισμός, αλλά το πώς «αυγάτισαν» οι παρανομίες κατά τη διάρκεια της διετούς αναστολής. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ασυδοσία που προκάλεσε η αναστολή», εκτιμά η κ. Κοζυράκη. «Πηγαίνουμε να εκτελέσουμε μια απόφαση κατεδάφισης για ένα αυθαίρετο 50 τ.μ. και βλέπουμε ότι έχει γίνει 150 τ.μ. Σχεδόν όλα τα αυθαίρετα έχουν διπλασιαστεί ή τριπλασιαστεί».
Επίσης πολλαπλασιάστηκε ο αριθμός των αυθαιρέτων: μέσα στην τελευταία διετία εκτιμάται ότι εκδόθηκαν 135 νέα πρωτόκολλα κατεδάφισης, με αποτέλεσμα όσα εκκρεμούν να ανέρχονται πλέον σε 370. «Αποδεικνύεται ότι η αναστολή προκάλεσε πολύ μεγάλη ζημιά», λέει η κ. Κοζυράκη.
154 πρωτόκολλα κατεδάφισης εκκρεμούν στο Ηράκλειο, 130 στο Λασίθι, 80 στα Χανιά και 6 στο Ρέθυμνο.
«Το ίδιο το κράτος όχι μόνο δεν εκπλήρωσε τη συνταγματική του υποχρέωση να προστατεύσει τους αιγιαλούς και τις παραλίες, αλλά ουσιαστικά έβαλε τρικλοποδιά στον εαυτό του. Στην Κρήτη τα τελευταία χρόνια πριν από την αναστολή υπήρχε μια δυναμική, είχαμε βρει πόρους (1,2 εκατ. ευρώ από το Πράσινο Ταμείο), κάναμε διαγωνισμό και είχαμε ανάδοχο εργολάβο από το τέλος του 2020. Και μόλις ξεκινήσαμε, στις αρχές του 2021, ανετράπησαν όλα», συμπληρώνει.
Σύμφωνα με στοιχεία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, από τα 370 πρωτόκολλα κατεδάφισης που εκκρεμούν, τα 206 αφορούν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και 48 παράνομες εγκαταστάσεις ξενοδοχείων (τα υπόλοιπα είναι διάφορες άλλες χρήσεις, όπως κατοικίες, καταστήματα). «Πρωταθλήτριες» είναι οι περιφερειακές ενότητες Ηρακλείου (154 πρωτόκολλα) και Λασιθίου (130 πρωτόκολλα). «Ολοι έχουν νόμιμες άδειες σε παραθαλάσσια οικόπεδα και επεκτείνονται παράνομα στην παραλία: φτιάχνουν δάπεδα, πέργκολες, τοιχία, σκαλοπάτια. Κάποιοι προχωρούν ακόμη περισσότερο και μετατρέπουν τις πρόχειρες κατασκευές σε μόνιμες», καταλήγει η κ. Κοζυράκη.
Οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων στην Κρήτη έχουν… πικρή προϊστορία. Για χρόνια η αυθαιρεσία είχε αφεθεί να «ανθίσει», δημιουργώντας την αίσθηση ατιμωρησίας. Το 2013 επιχειρήθηκε έπειτα από χρόνια να ξεκινήσουν οργανωμένα κατεδαφίσεις από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος: πρόλαβε να κατεδαφιστεί μόλις μία ταβέρνα (συμπτωματικά, επίσης στην παραλία Τομπρούκ, όπως η χθεσινή κατεδάφιση). Μόλις το συνεργείο επρόκειτο να ξεκινήσει να κατεδαφίζει τις παρανομίες μεγάλης ξενοδοχειακής μονάδας στη Χερσόνησο, ξεσηκώθηκαν τουριστικοί φορείς στην Κρήτη, με τους οποίους συντάχθηκαν κυβερνητικά στελέχη, υποστηρίζοντας ότι οι κατεδαφίσεις βλάπτουν την εικόνα του τουρισμού στο νησί. Και οι κατεδαφίσεις έλαβαν άδοξο τέλος (όπως είχε γράψει η «Κ» στις 20.3.2013).
Το 2016 η Αποκεντρωμένη Διοίκηση ξεκίνησε και πάλι πρόγραμμα κατεδαφίσεων σε αιγιαλούς, έχοντας να εκτελέσει περίπου 250 τελεσίδικα πρωτόκολλα. Ομως και πάλι η υπόθεση συνάντησε δυσκολίες. Για παράδειγμα, σε πέντε περιπτώσεις μεγάλων ξενοδοχείων οι ιδιοκτήτες πέτυχαν αναστολή εκτέλεσης της απόφασης (όπως ανέφερε η «Κ» στις 30.3.2016). Οι κατεδαφίσεις ξεκίνησαν και πάλι στις αρχές του 2021. Στην Κρήτη σταμάτησαν μόλις τα συνεργεία πήγαν στο Λασίθι. Επειτα από παρέμβαση τοπικών πολιτευτών, η κυβέρνηση κατέθεσε στις αρχές Μαρτίου νομοθετική ρύθμιση και ανέστειλε τις κατεδαφίσεις σε αιγιαλούς και παραλίες σε όλη τη χώρα. Παρά την αναστολή, σε δύο περιπτώσεις οι κατεδαφίσεις εκτελέστηκαν, με παρέμβαση του υπουργείου Περιβάλλοντος, καθώς επρόκειτο για αυθαίρετα σε προστατευόμενες περιοχές: στη νήσο Χρυσή και στον Καρτερό Ηρακλείου (περίπου 150 πρωτόκολλα κατεδάφισης) τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2022.