Διαφοροποιήσεις ως προς την αναγκαιότητα εισαγωγής περισσοτέρων μαθημάτων προαγωγής της επιχειρηματικότητας στο πρόγραμμα σπουδών του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης, αλλά απόλυτη συμφωνία για το ρόλο που μπορεί -και διαδραματίζει- το ΤΕΕ/ΤΚΜ στην επιμόρφωση των μηχανικών προς αυτή την κατεύθυνση, προέκυψαν στη διάρκεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Τμήματος, με θέμα “Μηχανικοί και Επιχειρηματικότητα, Εκπαίδευση και Δεξιότητες”.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης ο πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Ανταγωνιστικότητας – Επιχειρηματικότητας – Καινοτομίας του ΤΕΕ/ΤΚΜ, κ. Ιωάννης Τσιτσόπουλος (ΑΤΜ), παρουσίασε τα αποτελέσματα έρευνας που διενεργήθηκε με θέμα “επιχειρηματικότητα και νέοι μηχανικοί”, ενώ ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας, στην οποία αναπτύχθηκε έντονος διάλογος, τόσο μεταξύ των συμμετεχόντων όσο και με το κοινό, στην οποία έλαβαν μέρος οι: κ. Πάρις Μπίλλιας, Πρόεδρος ΤΕΕ/ΤΚΜ, Δρ. Κωνσταντίνος Κατσιφαράκης, Κοσμήτορας Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ, Δρ. Γρηγόρης Πενέλης, Πολιτικός Μηχανικός, Μsc DCI Penelis Consulting Engineers S.A. , κα Γλυκερία Βαρσάμη, Μηχανολόγος Μηχανικός, ΚΑΡΑΝΑΣΙΟΣ – ΒΑΡΣΑΜΗ & Συνεργάτες, Δρ. Κύρος Υάκινθος, Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών και Δρ. Παναγιώτης Κουβράκης, Μηχανολόγος Μηχανικός, ΒΕΤΑ CAΕ Systems.
Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απαντήθηκε από 508 μηχανικούς, από τους οποίους το 26,61% έχουν μεταπτυχιακούς τίτλους ενώ το 2,11% είναι και διδάκτορες. Αναφερόμενος στα συμπεράσματα της έρευνας κ. Τσιτσόπουλος, είπε ότι αυτή δείχνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα Πολυτεχνεία και σε μαθήματα των 5Μ , δηλαδή στα measurement models, manufacture, machine, materials, αλλά στο μοντέλο των 8Μ που περιλαμβάνει management, marketing, micro αλλά και macro economics. Στα αποτελέσματά, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
Οι μηχανικοί, στη συντριπτική τους πλειοψηφία (97%) θέλουν σίγουρα ή σκέπτονται να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά σε αντικείμενο συναφές με τις σπουδές τους.
Οι μηχανικοί ακόμη και αν αυταπασχολούνται ή θεωρούν ότι θα εργασθούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες, θεωρούν ότι είναι επιχειρηματίες σε ποσοστό κοντά 76%.
Για τους μηχανικούς η επιχειρηματικότητα αποτελεί αντίδοτο στη μείωση του εισοδήματος των μηχανικών και στο brain drain, σε ποσοστό σχεδόν 84%.
Οι μηχανικοί συνδέουν κυρίως την επιχειρηματικότητα με την καταξίωση (26,40) και την ανάπτυξη δεξιοτήτων (23,60%), ενώ το κέρδος είναι τρίτο στις σχετικές αναφορές, με μόλις 13,20%.
Σε ποσοστό 85,38% πιστεύουν ότι στο Πολυτεχνείο πρέπει να δοθεί περισσότερο βάρος στην εκπαίδευση σε θέματα μάνατζμεντ, καινοτομίας, μάρκετινγκ και άλλων θεμάτων επιχειρηματικής προοπτικής προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της αγοράς.
Η συμπερίληψη αντικειμένων που αφορούν στην επιχειρηματικότητα έχει ιδιαίτερη σημασία αφού το 46,93% θεωρεί ότι δεν έχει τις απαραίτητες δεξιότητες και εκπαίδευση για το επιχειρείν.
Οι νέοι μηχανικοί σε ποσοστό 30,56%, σκέπτονται να απασχοληθούν ως μισθωτοί σε μία εποχή που ο κλάδος έχει δεχθεί βαρύ πλήγμα στα χρόνια της κρίσης. Ενώ μεγάλο είναι το ποσοστό και των μηχανικών που δεν έχουν ακόμη αποφασίσει για το μέλλον τους, ποσοστό 29,96%
Όσον αφορά στην εξεύρεση χρηματοδοτικών πόρων, οι μηχανικοί θεωρούν ως βασική πηγή σε ποσοστό 50,92% τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και,ακολουθούν οι ίδιοι πόροι με ποσοστό 17,63%, το οικογενειακό περιβάλλον με 9,87% και ο τραπεζικός δανεισμός με 9,74%. Πολύ χαμηλά είναι τα ποσοστά εργαλείων όπως οι μικροπιστώσεις, το crowdfunding.
Οι ερωτηθέντες με θετικές απαντήσεις της τάξης του 95,58% επικροτούν την ενασχόληση του ΤΕΕ/ΤΚΜ με την επιμόρφωση – κατάρτιση των μηχανικών σε θέματα που τους βοηθούν να διευρύνουν τις δεξιότητές τους σε νέους τομείς της οικονομίας όπως Πράσινη Οικονομία, Κυκλική Οικονομία, Logistics, Νέα Υλικά κατασκευών, Νεοφυή Επιχειρηματικότητα, κ.α. Επίσης, επιθυμούν τη διοργάνωση σεμιναρίων σε πεδία καινοτομίας , εξωστρέφειας, μάρκετινγκ, μάνατζμεντ, διοίκηση ανθρωπίνου δυναμικού.
Στη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε, ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ κ. Πάρις Μπίλλιας, τόνισε πως μια διάσταση του ζητήματος, είναι το γεγονός ότι η Πολιτεία μέσω των πανεπιστημίων εξακολουθεί να παράγει περισσότερους μηχανικούς από όσους ενδεχομένως μπορεί να απορροφήσει μια αγορά σε ύφεση. Εκτίμησε δε, ότι η κρίση στον κατασκευαστικό κλάδο ενδέχεται να διαρκέσει για κάποια χρόνια ακόμα, κατά τα οποία η αγορά θα κινείται κυρίως με την αναβάθμιση του υφιστάμενου δομημένου δυναμικού και όχι με νέες κατασκευές, με εξαίρεση ίσως τον τομέα των τουριστικών ακινήτων. Υπογράμμισε ακόμα, πως το ΤΕΕ/ΤΚΜ θα συνεχίσει και θα διευρύνει τον επιμορφωτικό του ρόλο, τόσο με τις εκδηλώσεις και τα σεμινάρια που ανά τακτά χρονικά διαστήματα διοργανώνει, όσο και με προγράμματα κατάρτισης όπως αυτό που εντάχθηκε πρόσφατα στο ΕΣΠΑ απευθυνόμενο σε άνεργους μηχανικούς και αφορά την ανάπτυξη δεξιοτήτων επιχειρηματικότητας.
Ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής κ. Γιώργος Κατσιφαράκης, υπογράμμισε μεταξύ άλλων, πως η πληρότητα του πενταετούς προπτυχιακού προγράμματος σπουδών του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ που ήδη αναγνωρίζεται πως είναι επιπέδου master, περιορίζει τις δυνατότητες ένταξης νέων μαθημάτων επιχειρηματικότητας, ενώ τέτοια μαθήματα ήδη υπάρχουν σε ορισμένα από τα τμήματα (όπως π.χ. στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών).
Ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών κ. Κύρος Υάκινθος εξέφρασε την άποψη πως τα πολυτεχνεία και γενικότερα το πανεπιστημιακά ιδρύματα, οφείλουν να ενισχύσουν τη διασύνδεσή τους με την αγορά εργασίας, με τη θεσμοθέτηση των royalties από εταιρείες που θα μπορούν να υποστηρίξουν την έρευνα και παράλληλα με την προαγωγή της φιλοξενίας spin off εταιρειών εντός των “τειχών” των πανεπιστημίων. Ο ίδιος ανέφερε ότι το ΑΠΘ έχει στη διάθεσή του ένα σημαντικό αναξιοποίητο κτιριακό δυναμικό που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Κάλεσε δε τους νέους μηχανικούς να μη φοβούνται την επιχειρηματικότητα, αλλά να την τολμήσουν, ως μέσο πραγμάτωσης των οραματικών τους στόχων.
Η Μηχανολόγος Μηχανικός κα Γλυκερία Βαρσάμη, τόνισε πως υπάρχει έλλειμμα στην απόκτηση επιχειρηματικών εφοδίων των μηχανικών από τα προγράμματα σπουδών, υπογραμμίζοντας ότι και η ίδια όπως οι περισσότεροι μηχανικοί που βρέθηκαν να διοικούν επιχειρήσεις, χρειάστηκε να μάθει το “επιχειρείν” επί τω έργω. Υποστήριξε ωστόσο, πως η ενασχόληση με την επιχειρηματικότητα απαιτεί στοχοπροσήλωση και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συνοδεύεται από σκέψεις παραίτησης με τις πρώτες δυσκολίες.
Ο Πολιτικός Μηχανικός κ. Γρηγόρης Πενέλης, επισήμανε πως ο πολιτικός μηχανικός οφείλει πρώτα να είναι καλός μηχανικός και έπειτα να επικεντρώνεται στις όποιες επιχειρηματικές δεξιότητες. Και υπογράμμισε ότι αυτό το έχουν πετύχει τα ελληνικά Πολυτεχνεία, γεγονός που αποδεικνύεται από το ίδιο το πρόβλημα του ….brain drain, αφού η χώρα “εξάγει” πλέον ποιοτικό επιστημονικό δυναμικό που πετυχαίνει στο εξωτερικό, αντί για φθηνό εργατικό δυναμικό, όπως συνέβαινε σε άλλες δεκαετίες στο παρελθόν. Ο ίδιος ανέφερε ως σημαντική διαφορά σε σχέση με τη διεθνή πρακτική, το γεγονός ότι στο εξωτερικό, οι μηχανικοί στρέφονται σε μεταπτυχιακές σπουδές σε επιχειρηματικά ή άλλα πεδία, αφού μεσολαβήσει ένα διάστημα εργασιακής εμπειρίας μετά το πτυχίο τους. Έτσι, ώστε να έχουν και οι ίδιοι αντιληφθεί τι θέλουν, ενώ στην Ελλάδα, αυτή η υπομονή δεν υπάρχει τόσο στο DNA των μηχανικών, που συνηθίζουν να προχωρούν σε μεταπτυχιακά αμέσως μετά την απόκτηση του πτυχίου τους.
Τέλος, ο Μηχανολόγος Μηχανικός κ. Παναγιώτης Κουβράκης, υπογράμμισε πως η επιχειρηματικότητα “δεν μαθαίνεται”, αλλά εξασκείται στο πεδίο και επιτυγχάνεται μέσα από την εμπειρία και τη σωστή διαχείριση του ρίσκου που εμπεριέχει. Σημείωσε ακόμα πως η ποιότητα της επιστημονικής κατάρτισης των μηχανικών σε συνδυασμό με την προσήλωση στην παρακολούθηση των εξελίξεων της αγοράς, είναι στοιχεία που μπορούν να θεμελιώσουν την επιτυχία και στο επιχειρηματικό πεδίο. Εξέφρασε δε την άποψη, πως οι μηχανικοί θα πρέπει να μειώσουν την μεγάλη εξάρτηση των επιχειρηματικών τους στόχων από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και να εργαστούν πιο σκληρά για να επιτύχουν τους στόχους αυτούς με την αξιοποίηση ιδίων πόρων και την επανεπένδυση στις δικές τους ικανότητες.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν η Υφυπουργός Μακεδονίας-Θράκης κα Κατερίνα Νοτοπούλου, ο υποψήφιος Δήμαρχος Θεσσαλονικης κ. Νίκος Ταχιάος και ο υποψήφιος Δήμαρχος Καλαμαριάς κ. Γιάννης Δαρδαμανέλης.
