Οι αναφορές για την ανακάλυψη φυσικών κοιτασμάτων υδρογόνου σε όλο τον κόσμο τροφοδοτούν τη φαντασία. Ορισμένοι αναλυτές αναρωτιούνται σε σχέση με το αν βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας επανάστασης στον ενεργειακό εφοδιασμό. Άλλοι θέτουν το ζήτημα της εξαγωγής υδρογόνου από το υπέδαφος με τον ίδιο τρόπο όπως το φυσικό αέριο ή το αργό πετρέλαιο.
Εξάλλου, μία μερίδα άλλων συζητούν το πώς η παροχή ενέργειας χωρίς CO2 είναι ένα μεγάλο βήμα πιο κοντά χάρη στα φυσικά κοιτάσματα υδρογόνου.
Αν διαβάσει κανείς αναφορές σχετικά με την ανακάλυψη φυσικού υδρογόνου, που συχνά αναφέρεται ως «λευκό υδρογόνο», τείνει να απαντήσει σε όλα τα παραπάνω με θετικό τρόπο. Τον Φεβρουάριο, για παράδειγμα, ερευνητές ανέφεραν ότι κατέγραψαν την υψηλότερη μετρούμενη παραγωγή φυσικού υδρογόνου σε ένα αλβανικό ορυχείο χρωμίου, όπου εκπέμπονται 200 τόνοι υδρογόνου κάθε χρόνο.
Και όταν οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα κοίτασμα υδρογόνου στη Λωρραίνη της Γαλλίας τον περασμένο Μάιο, έγινε λόγος για ένα πιθανό «σημείο καμπής στην ενεργειακή μετάβαση στην Ευρώπη».
Σε κάθε περίπτωση, οι 200 τόνοι από την Αλβανία μπαίνουν στο προσκήνιο: Σχεδόν 100 εκατομμύρια τόνοι υδρογόνου παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Ωστόσο, πρόκειται κυρίως για γκρίζο υδρογόνο, το οποίο έχει ένα αποφασιστικό μειονέκτημα σε σχέση με το λευκό υδρογόνο, καθώς κατά την παραγωγή του απελευθερώνεται CO2. Και η παραγωγή πράσινου υδρογόνου, το οποίο είναι κλιματικά ουδέτερο, μόλις τώρα αρχίζει.
Το πράσινο υδρογόνο είναι ο μεγάλος φάρος ελπίδας στο δρόμο προς την κλιματική ουδετερότητα, σύμφωνα με τη Handelsblatt. Όπου δεν είναι δυνατή η άμεση χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, πρόκειται να γίνει η καθοριστική πηγή ενέργειας, για παράδειγμα σε ορισμένους βιομηχανικούς τομείς ή στις βαριές εμπορευματικές και αεροπορικές μεταφορές.
Ωστόσο, το πράσινο υδρογόνο, το οποίο παράγεται με ηλεκτρόλυση χρησιμοποιώντας ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, είναι ακόμη διαθέσιμο μόνο σε ομοιοπαθητικές δόσεις και η παραγωγή του πρέπει πρώτα να εγκατασταθεί με μεγάλο κόστος.
Το λευκό υδρογόνο θα ήταν χρήσιμο ως συμπλήρωμα
Το λευκό υδρογόνο, το οποίο μπορεί να εξαχθεί με τον ίδιο τρόπο όπως και άλλες πρώτες ύλες, θα ήταν επομένως μια πολύ χρήσιμη προσθήκη. Ορισμένοι ειδικοί ελπίζουν ότι αυτό θα μπορούσε να επιταχύνει την είσοδο στον κόσμο του κλιματικά ουδέτερου υδρογόνου.
Στην Ευρώπη, δεν είναι μόνο η Αλβανία και η Γαλλία που ενδιαφέρονται να αξιοποιήσουν τα κοιτάσματα φυσικού υδρογόνου. Υπάρχουν επίσης κοιτάσματα στην Ισπανία, την Ισλανδία, τη Φινλανδία, την Πολωνία, τη Σερβία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία, την Ουκρανία και το Κόσοβο- καθώς και στη Γερμανία.
Εκτός Ευρώπης, μια γεώτρηση λειτουργεί στο Μάλι από το 2014. Χώρες όπως η Βραζιλία, η Ναμίμπια, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ εργάζονται επίσης για την παραγωγή λευκού υδρογόνου.
Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν κατά της υπερβολικής αισιοδοξίας. «Το αν και σε ποιο βαθμό το υδρογόνο που σχηματίζεται με φυσικό τρόπο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο τον 21ο αιώνα δεν μπορεί ακόμη να εκτιμηθεί οριστικά από γεωεπιστημονική άποψη», λέει ο Πέτερ Κλίτζκε (Peter Klitzke) από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Γεωεπιστημών και Φυσικών Πόρων (BGR). Σύμφωνα με το BGR, δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα αξιόπιστες εκτιμήσεις για τα παγκόσμια κοιτάσματα.
Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας είναι επίσης επιφυλακτικό: «Ακόμη και αν τα κοιτάσματα φυσικού υδρογόνου είναι υποτιμημένα μέχρι στιγμής, τα κοιτάσματα αυτά είναι πιθανό να έχουν τοπική σημασία. Ειδικότερα, η οικονομική βιωσιμότητα αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για την εξόρυξη αυτής της πρώτης ύλης», αναφέρει εκπρόσωπος του υπουργείου. Η απλή παρουσία ενεργειακών πηγών δεν αποτελεί εγγύηση για την οικονομική τους σημασία.
Η απάντηση στο ερώτημα αν ένα κοίτασμα φυσικού υδρογόνου μπορεί να αξιοποιηθεί οικονομικά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις γεωλογικές συνθήκες. Ιδανικά, θα πρέπει να υπάρχει ένα αδιαπέραστο ανώτερο στρώμα κάτω από το οποίο να μπορεί να συγκεντρωθεί το αέριο.
Μια σημαντική συμβολή του φυσικού υδρογόνου σε μια οικονομία υδρογόνου «μπορεί να αναμένεται μόνο εάν συσσωρευτεί σε ένα ταμιευτήρα επί πολλά χρόνια», σύμφωνα με έγγραφο που δημοσιεύθηκε από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Γεωεπιστημών και Φυσικών Πόρων το 2020. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, «δεν έχει αποδειχθεί καμία συσσώρευση υδρογόνου στο γεωλογικό υπέδαφος που να πλησιάζει έστω και στο ελάχιστο τα εμπορικά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα φυσικού αερίου».
Σε ορισμένα κοιτάσματα, σχηματίζεται ξανά και ξανά λευκό υδρογόνο
Επιπλέον, δεν πρέπει να υπάρχουν χημικές διεργασίες που συμβάλλουν στην αποικοδόμηση του υδρογόνου. Αυτό μπορεί να συμβαίνει εάν ορισμένα μικρόβια αποικίζουν τις αποθέσεις.
Βασικά, υπάρχουν κοιτάσματα στα οποία το υδρογόνο σχηματίζεται συνεχώς εκ νέου. Αυτή είναι η περίπτωση του κοιτάσματος στο Μάλι, για παράδειγμα. Οι επιστήμονες επισημαίνουν χημικές αντιδράσεις που μπορούν να εξηγηθούν από την οξείδωση των ορυκτών σιδήρου. Ωστόσο, σύμφωνα με τα τρέχοντα ευρήματα, αυτό είναι απίθανο να συμβαίνει στα περισσότερα κοιτάσματα.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Έρευνας, «στη Γερμανία είναι γνωστά μεμονωμένα κοιτάσματα υδρογόνου, κυρίως από σχηματισμούς άλατος». «Ο βαθμός στον οποίο η εξόρυξη στην Ευρώπη ή στη Γερμανία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί οικονομικά είναι προς το παρόν ασαφής», αναφέρει ο εκπρόσωπος.
Αναφερόμενο σε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων που εξέτασε το θέμα για λογαριασμό του υπουργείου, το υπουργείο αναφέρει επίσης ότι η έρευνα για τα φυσικά κοιτάσματα υδρογόνου βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα και ότι το χρονικό διάστημα μέχρι την πιθανή μελλοντική αξιοποίηση δεν πρέπει να υποτιμάται. Συνεπώς, η συμβολή που μπορεί να έχει το φυσικό υδρογόνο στις ενεργειακές ανάγκες δεν μπορεί να εκτιμηθεί οριστικά.
Το λευκό υδρογόνο έχει γίνει μεγάλο θέμα στη Γαλλία
Ενώ στη Γερμανία επικρατεί επιφυλακτικότητα, το φυσικό υδρογόνο έχει γίνει μεγάλο θέμα στη Γαλλία μετά την ανακάλυψή του στη Λωρραίνη.
Ο Μίκαα Μέρεντ (Mikaa Mered), ειδικός σε θέματα υδρογόνου και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι, είναι πεπεισμένος ότι το φυσικό υδρογόνο θα μπορούσε να εξελιχθεί στο φθηνότερο και χαμηλότερο σε CO2 υδρογόνο στον κόσμο.
Ο Mered είναι μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του συνεδρίου «Forum Hydrogen Business for Climate» στη Γαλλία. Πιστεύει μάλιστα ότι η Γαλλία θα μπορούσε να γίνει εξαγωγέας λευκού υδρογόνου.
Οι Γάλλοι έχουν ήδη βάλει μια τιμή στο λευκό υδρογόνο: Η πρωτοβουλία Earth2, μια γαλλική ένωση βιομηχανίας και έρευνας, δημοσίευσε πρόσφατα ένα έγγραφο στο οποίο υπολογίζει την τιμή του φυσικού υδρογόνου σε ένα ευρώ ανά κιλό, ενώ η τιμή του πράσινου υδρογόνου είναι σήμερα έξι ευρώ.
