Η ενεργειακή κρίση που σαρώνει στο διάβα της οικονομίες, αγορές και καταναλωτές, όπως ακριβώς και εκείνες που προηγήθηκαν στη διάρκεια του 20ου αιώνα έχουν ως γενεσιουργό αιτία το πετρέλαιο, χθες και το φυσικό αέριο, σήμερα, καθώς και την εξάρτησή μας από αυτά τα ορυκτά καύσιμα.
Στο τέλος της ημέρας, είναι πλέον σαφές και στον πιο αδαή, ότι η αύξηση του ενεργειακού κόστους δεν αντιμετωπίζεται με πρόσκαιρα επιδόματα, αλλά κυρίως με μείωση των έμμεσων φόρων που βαρύνουν την κατανάλωση υγρών καυσίμων, καθώς και την ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών που θα απέτρεπαν σε μεγάλο βαθμό τις νέες κρίσεις που θα βρούμε μπροστά μας στο μέλλον.
Και καθώς η ενεργειακή πενία τέχνας κατεργάζεται, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ποιώντας την ανάγκη φιλοτιμία ανακοίνωσε πως θα προτείνει ένα σύστημα βάσει του οποίου οι χώρες-μέλη της Ε.Ε. θα προμηθεύονται από κοινού αέριο με στόχο να διαμορφώσουν στρατηγικά αποθέματα που θα αποτρέπουν τις απότομες διακυμάνσεις των τιμών στην ενέργεια.
«Οι προτάσεις θα περιλαμβάνουν τη θέσπιση ενός πλαισίου για την κοινή προμήθεια στρατηγικών αποθεμάτων αερίου από οντότητες εντός ρυθμιστικού πλαισίου, σε εθελοντική βάση», ανέφερε λακωνικά το έγγραφο της Κομισιόν που διανεμήθηκε στις εθνικές κυβερνήσεις ενόψει της συνόδου κορυφής των ηγετών της Ε.Ε, αύριο Πέμπτη. Στο έγγραφο δεν αναφέρεται με ποιο τρόπο το σύστημα της από κοινού προμήθειας αερίου θα λειτουργεί στην πράξη, αλλά απλώς ότι εντάσσεται στις προσπάθειες που καταβάλλονται προκειμένου να ενισχυθούν τα ευρωπαϊκά συστήματα αποθήκευσης αερίου.
Το energia.gr έκανε μια ιστορική αναδρομή στο θέμα και «θυμήθηκε» ότι τον Αύγουστο του 2014, ήτοι, περισσότερο από επτά χρόνια πριν , ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος, Γιάννης Μανιάτης είχε προτείνει, με επιστολή του προς τον Επίτροπο αρμόδιο για θέματα Ενέργειας, Γκίντερ Έτιγκερ, τη δημιουργία ενός μηχανισμού αλληλεγγύης που θα αφορά στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί μια ενδεχόμενη ενεργειακή κρίση εξαιτίας της τεταμένης κατάστασης στην Κριμαία και της αντιπαράθεσης Ρωσίας-Ουκρανίας στο ζήτημα της προσάρτησης της περιοχής από το Κρεμλίνο. Πιο συγκεκριμένα, ο τέως υπουργός είχε προτείνει τη δημιουργία Συντονιστικού Μηχανισμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) έκτακτης ανάγκης, που θα τελούσε υπό την εποπτεία της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο (Gas Coordination Group), με σκοπό την κατά προτεραιότητα παράδοση πλεοναζουσών ποσοτήτων LNG στις πλέον πληττόμενες αγορές της Ευρώπης, αντί για άλλους προορισμούς.
Σε συνομιλία που είχαμε με τον κ. Μανιάτη μας εξήγησε το πώς βλέπει τη νέα πρωτοβουλία της Κομισιόν, την οποία είχε προαναγγείλει, κατά κάποιο τρόπο, με εκείνη την παρέμβασή του τον Αύγουστο του 2014. Ο τέως υπουργός υποστήριξε πως αυτό που επιχειρούν να πράξουν είναι, μεθοδολογικά, το πιο σωστό ώστε να υπάρξει αποτέλεσμα. Τόνισε όμως ότι χρειάζεται «σύνθετη και συνθετική» προσπάθεια για να συντονιστούν τα συστήματα των αποθηκών, όμως, σε κάθε περίπτωση, η δημιουργία ενός μηχανισμού αλληλοενημέρωσης και αλληλεγγύης σε αυτό το επίπεδο είναι απαραίτητη, ακόμη και αν χρειάζεται χρόνος για να οργανωθεί πλήρως και να λειτουργήσει.
Ο κ. Μανιάτης υποστήριξε επίσης, πως η πρότασή του είχε γίνει μεσούσης της μεγάλης κρίσης που πυροδότησε η προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία και είχε σαν αποτέλεσμα να διακοπεί η τροφοδοσία της Δυτικής Ευρώπης με φυσικό αέριο. Τα πράγματα ησύχασαν λίγο αργότερα, συνέχισε και οι ροές αερίου ομαλοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα οι αρμόδιοι της Κομισιόν να επαναπαναυθούν και να εφησυχάσουν, όπως είπε χαρακτηριστικά.
Στο σημείο αυτό ο κ. Μανιάτης εξέφρασε τη μεγάλη απορία του για το γεγονός ότι οι υπεύθυνοι στις Βρυξέλλες «πιάστηκαν κυριολεκτικά αδιάβαστοι» και άφησαν τα πράγματα να εξελιχθούν με τον τρόπο που γνωρίζουμε, τους τελευταίους μήνες. Εξήγησε δε, πως οι αποθήκες φυσικού αερίου στην Ευρώπη ανήκουν πλέον σε ιδιώτες και ελάχιστα παρεμβαίνουν οι εθνικές κυβερνήσεις στη διαχείρισή τους, καθώς δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι μηχανισμοί, αφού έχει απελευθερωθεί ο κλάδος και οι διακυμάνσεις των τιμών του φυσικού αερίου καθορίζονται πλέον από την ίδια την αγορά.
Εάν υπήρχε ένας σοβαρός πανευρωπαϊκός μηχανισμός που να μπορεί να προβαίνει σε προεκτιμήσεις της ζήτησης ή πιθανών κινδύνων στην ασφάλεια του εφοδιασμού, θα είχε μπορέσει η Ε.Ε. και κατά συνέπεια, οι εθνικές κυβερνήσεις και οι Διαχειριστές Συστημάτων, να αντιδράσουν ταχύτερα και με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα για να αποσοβήσουν την τρέχουσα κρίση, τόνισε.
«Θα μπορούσαν, φερ’ ειπείν να προειδοποιηθούν οι ιδιώτες ιδιοκτήτες εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου ότι επίκειται έλλειψη LNG, καθώς οι παραγωγοί επιλέγουν να πωλήσουν σε άλλες αγορές σε υψηλότερες τιμές (Κίνα). Για αυτό φροντίστε – θα τους έλεγε η Επιτροπή – να προμηθευτείτε έγκαιρα αέριο», είπε. Αυτό όμως για να γίνει θέλει, κατά τον ίδιο, ένα πιο οργανωμένο, ενημερωμένο και συγκροτημένο πλαίσιο λειτουργίας των θεσμών που «δυστυχώς» δεν υπάρχει.
«Επομένως, το σύστημα που προτείνει σήμερα η Επιτροπή, πρέπει να συνδυαστεί και με ένα μηχανισμό σχεδιασμού, έγκαιρης προειδοποίησης και αποτροπής κρίσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο», υποστήριξε. Ταυτόχρονα, συνέχισε ο τέως υπουργός, θα πρέπει να δημιουργηθεί και ένα ταμείο που θα συγκεντρώνει πόρους για το ενδεχόμενο τυχόν νέων κρίσεων στο μέλλον. Οι κρίσεις του μέλλοντος θα αφορούν στην αγορά spot LNG και θα προκληθούν, κατά κύριο λόγο, από την έλλειψή του και όχι εξαιτίας γεωπολιτικών γεγονότων που θα οδηγούν σε κλείσιμο των στροφιγγών.
Κατά τη γνώμη του, θα πρέπει να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων, ένα σύστημα πληροφοριών, που να προβλέπει, μεταξύ άλλων, την εκπόνηση σχεδιασμού σε βάθος εξαμήνου, στου οποίου το πλαίσιο, κάθε χώρα-μέλος να ενημερώνει για τις ποσότητες αερίου που θα χρειαστεί σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Παράλληλα, αυτή η βάση θα πρέπει να ενημερώνεται αυτόματα για τυχόν φορτία αερίου που έχουν συμβολαιοποιηθεί από τρίτες χώρες, αλλά στη διαδρομή καθίστανται περιττά λόγω κάλυψης των αναγκών τους σε ηλεκτρισμό-θέρμανση από άλλες διαθέσιμες πηγές. «Αυτά τα φορτία θα πρέπει τότε να ανακατευθύνονται, στο πλαίσιο ακριβώς αυτής της «αλληλεγγύης», σε ευρωπαϊκούς προορισμούς» κατέληξε.
