Το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας θα φέρει βαθύτερη ενοποίηση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, ώστε να καταστεί δυνατή η κοινή χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλο το μπλοκ – και μαζί με αυτό, μια εκ νέου ισχυρή ώθηση για το ενεργειακό παρατηρητήριο της ΕΕ ACER, με έδρα τη Λιουμπλιάνα.
Από τη δεκαετία του 1990, οι ευρωπαϊκές χώρες εργάζονται σκληρά για την ενοποίηση των εθνικών τους δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Παρά την αργή πρόοδο, οι ροές μεταξύ των χωρών της ΕΕ έχουν καταστεί σημαντική πηγή σταθερότητας του δικτύου και χαμηλότερων τιμών για τους καταναλωτές.
Η δεκαετία του 2020 θα αποδειχθεί άλλη μια κρίσιμη δεκαετία.
Πρώτον, η Ουκρανία συνδέθηκε με το ευρωπαϊκό δίκτυο, συνδέοντας την πολιορκημένη χώρα με «πάνω από 400 εκατομμύρια Ευρωπαίους σε 24 χώρες», όπως εξήγησε η υπουργός Ενέργειας του Βελγίου, Tinne Van der Straeten, στις Βρυξέλλες την Τετάρτη (28 Φεβρουαρίου).
Όταν η ενεργειακή κρίση που υποκινήθηκε από το Κρεμλίνο συγκλόνισε την Ευρώπη, οι διασυνοριακές ροές ήρθαν να σώσουν την Ευρώπη. Η Γαλλία στηρίχθηκε στις εισαγωγές γερμανικής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε μια περίοδο που τερματιζόταν η λειτουργία του πυρηνικού στόλου, ενώ σε αντάλλαγμα παρείχε λίγο φυσικό αέριο.
«Οι διασυνοριακές ενεργειακές υποδομές βελτιώνουν τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια», τόνισε η Van der Straeten, νυν πρόεδρος των συνεδριάσεων των υπουργών ενέργειας της ΕΕ.
Το επόμενο που θα ακολουθήσει είναι να συνδεθεί ο βορράς της Ευρώπης – όπου οι δυνατότητες για αιολική ενέργεια είναι μεγαλύτερες – με τον νότο, που είναι πλούσιος σε ήλιο.
«Τα διασυνδεδεμένα δίκτυα διευκολύνουν τον διαμοιρασμό των ενεργειακών πόρων πέρα από τα σύνορα», εξήγησε η βελγίδα υπουργός, δηλώνοντας παράλληλα ότι θα προσθέσει το θέμα στην ημερήσια διάταξη μιας από τις προσεχείς συναντήσεις των υπουργών ενέργειας της ΕΕ.
Τι διακυβεύεται; Η δεξαμενή σκέψης Bruegel υποστηρίζει ότι η βαθύτερη ενοποίηση των ευρωπαϊκών δικτύων υπόσχεται σημαντική εξοικονόμηση κόστους για τους καταναλωτές, αυξάνοντας παράλληλα τη σταθερότητα των δικτύων.
Όταν ο ήλιος λάμπει στην Ιταλία, αυτή η ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να κατευθύνεται προς τη συννεφιασμένη Γερμανία – και το αντίστροφο. Οι ορεινές χώρες προσφέρουν τεράστιες φυσικές μπαταρίες με τη μορφή αντλησιοταμίευσης – ο υδροηλεκτρικός τομέας της Νορβηγίας καθιστά τη χώρα μια τεράστια δεξαμενή για τη Βόρεια Ευρώπη.
Το 2030, η ολοκλήρωση των δικτύων θα μπορούσε να μειώσει τη χρήση καυσίμων κατά 21%, υποστηρίζει το Bruegel. Η μεταβλητότητα των τιμών εντός μιας ημέρας, που κυμαίνεται από τα αρνητικά έως εκατοντάδες ευρώ ανά μονάδα ενέργειας, θα μπορούσε να μειωθεί περισσότερο από τα δύο τρίτα, προσθέτουν.
Η ανάγκη για βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε να μειωθεί τουλάχιστον κατά 25%.
«Η καλύτερη αποθήκευση που έχουμε, η καλύτερη ευελιξία που έχουμε, είναι στην πραγματικότητα η διασυνοριακή και ολοκληρωμένη αγορά, επειδή μπορείς να επωφεληθείς από τους άλλους», εξήγησε η Ditte Juul Jørgensen, διευθύντρια του τμήματος ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τι ακολουθεί; «Η επιβολή της νομοθεσίας είναι ένα κρίσιμο σημείο όσον αφορά την ολοκλήρωση της αγοράς στην Ευρώπη», δήλωσε η ίδια.
Πρώτον, οι κυβερνήσεις πρέπει να λογοδοτήσουν όσον αφορά τους στόχους σύνδεσης στο δίκτυο της ΕΕ – οι ελεγκτές του μπλοκ έχουν σημειώσει «αργή πρόοδο» το 2023. Αλλά και οι εταιρείες των οποίων ο αγωνιστικός χώρος επεκτείνεται θα υπόκεινται σε μεγαλύτερο έλεγχο.
Μια ώθηση για τα αγόρια στη Λιουμπλιάνα
Ο έλεγχος των εταιρειών ενέργειας γίνεται μέσω των κανόνων ακεραιότητας της αγοράς ενέργειας, γνωστών ως REMIT. Τον Φεβρουάριο, στην ιταλική ENET επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 1 εκατ. ευρώ. Η γαλλική Engie πρέπει να πληρώσει 500.000 ευρώ – λόγω χειραγώγησης της αγοράς προς όφελός της και εις βάρος των καταναλωτών.
Οι αγορές ενέργειας είναι ένα αδιαφανές παζάρι χονδρεμπόρων ηλεκτρικής ενέργειας, παραγωγών και προβλέψεων ζήτησης που προσπαθούν να αντιστοιχίσουν τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την κατανάλωση σε ολόκληρη τη χώρα. Η αδιαφανής φύση τους καθιστά την απάτη ελκυστική και δύσκολα ανιχνεύσιμη.
Τα θεσμικά όργανα που είναι επιφορτισμένα με τον έλεγχο του παζαριού φτάνουν στα όριά τους – γεγονός που οδηγεί σε αναμόρφωση του πλαισίου της ΕΕ που θα ξεκινήσει το 2023.
Η Ευρώπη φιλοξενεί 27 ρυθμιστικές αρχές της αγοράς ενέργειας, οι οποίες μέχρι στιγμής έχουν επιβάλει πρόστιμα μετά από συνολικά περισσότερες από 550 έρευνες. Οι ταχύτερες συναλλαγές και η αύξηση των διασυνοριακών ροών σημαίνουν ότι το σύστημα χρειάζεται στενή παρακολούθηση.
Εν μέσω «νέων τεχνικών διαπραγμάτευσης, όπως η αλγοριθμική ή η διαπραγμάτευση υψηλής συχνότητας», απαιτούνται αλλαγές ώστε «οι αρμόδιες αρχές να έχουν τα μέσα να παρακολουθούν σωστά τι συμβαίνει σε καθημερινή βάση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», λέει η Maria Carvalho, Πορτογαλίδα κεντροδεξιά (ΕΛΚ) Ευρωβουλευτής, η οποία διαπραγματεύτηκε τον επικαιροποιημένο νόμο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι νέοι κανόνες αποτελούν ώθηση για τον οργανισμό ενέργειας ACER του μπλοκ, ο οποίος εδρεύει στη Λιουμπλιάνα, ιδίως «στη διερεύνηση διασυνοριακών υποθέσεων», προσθέτει η ίδια.
«Προετοιμαζόμαστε ήδη για να αναλάβουμε τα νέα καθήκοντα», δηλώνει ο ACER σε ανακοίνωσή του, καθώς ήδη προετοιμάζει «πληροφορικά εργαλεία και εγχειρίδια», και «την οργάνωση του ερευνητικού έργου και την πρόσληψη προσωπικού από το 2025« για το «τότε σταθερά εγκατεστημένο τμήμα ερευνών ACER REMIT».
(euractiv.gr)
