Με αφορμή δημοσιεύματα που αφορούν καθυστερήσεις στην έκδοση διοικητικών πράξεων πάσης φύσεως από τις εκάστοτε πολεοδομικές αρχές (οικοδομικές άδειες, εγκρίσεις, υπαγωγές κλπ.), πολύς λόγος γίνεται στη δημόσια σφαίρα (ανέκαθεν!) για τους τρόπους νομικής αντίδρασης στην παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας από το Κράτος.
του Παναγιώτη Γαλάνη
Σημειώνεται ότι το άρθρο έχει γενικό χαρακτήρα, για τη θεωρητική κατατόπιση του αναγνώστη.
Η νομική άμυνα, εφόσον υπήρχε σαφής παράλειψη εκ μέρους της αρμόδιας κατά νόμο αρχής, εστιάζεται αφενός στην ακύρωση της παράλειψης δικαστικώς, ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου, αφετέρου στην αξίωση ανόρθωσης τυχόν ζημίας (υλικής, ηθικής, διαφυγόντων κερδών) από την παράλειψη και τη διοικητική καθυστέρηση.
Σε κάθε περίπτωση, η εξατομίκευση της λύσης για τον κάθε ιδιώτη/επιχείρηση απαιτεί επισταμένη μελέτη του φακέλου της υπόθεσης και πρότερη συμβουλευτική καθοδήγηση από τον εξειδικευμένο νομικό σύμβουλο/δικηγόρο. Και τούτο διότι είναι πιθανό να μη στοιχειοθετείται κατά περίπτωση υποχρέωση δράσης της Αρχής και να μην είναι δικαστικώς προσβλητή η παράλειψή της.
Ας εξετάσουμε εγγύτερα τις δύο νομικές δυνατότητες σε δικαστικό επίπεδο:
Α) Ακύρωση της παράλειψης στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο
Εφόσον το διοικητικό όργανο είχε υποχρέωση να δράσει και υπεβλήθη αίτηση συνοδευμένη με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τότε η πάροδος άπρακτου μεγάλου χρονικού διαστήματος (του νόμου μη ορίζοντος, η πάροδος 3μήνου από την αίτηση), ισοδυναμεί με δικαστικώς προσβλητή παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας.
Ειδικά για την παράλειψη έκδοσης οικοδομικών αδειών και συναφών εγκρίσεων, όπως και για τα περί της νομοθεσίας των αυθαιρέτων, ασκείται αίτηση ακύρωσης δικαστικώς στο κατά τόπον Διοικητικό Εφετείο.
Αν ακυρωθεί δικαστικώς η παράλειψη, η αρχή υποχρεούται να εφαρμόσει τη δικαστική απόφαση και να εκδώσει αμελλητί την πράξη που δεν εξέδιδε.
Β) Αγωγή αποζημίωσης στο Κράτος για τη ζημία από την καθυστέρηση
Αν το ζητούμενο είναι η ανόρθωση της προκληθείσας στον ιδιώτη/επιχείρηση ζημίας από τις παραλείψεις της Πολεοδομίας, τότε δύναται αυτός να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης στα διοικητικά δικαστήρια, λόγω αστικής ευθύνης του Δημοσίου. H αστική ευθύνη του Δημοσίου αποτελεί έναν από τους βασικούς επανορθωτικούς θεσμούς που διαθέτει το δίκαιο και ερείδεται στις αρχές της ευθύνης του Δημοσίου και της νομιμότητας της διοικητικής δράσης. Προβλέπεται στις διατάξεις του Εισαγωγικού νόμου του Αστικού μας Κώδικα, αλλά έχει και συνταγματικό θεμέλιο, στη βάση της αρχής της ισότητας και της δικαστικής προστασίας.
Με την αγωγή αυτή ζητείται βασικά η υλική ζημία που υπέστη ο ενδιαφερόμενος να εκδώσει σχετική οικοδομική άδεια/έγκριση και η Διοίκηση αρνείται ή παραλείπει.
Το σημαντικότερο είναι να αποδειχθεί η αιτιώδης συνάφεια της διοικητικής συμπεριφοράς με τη ζημία του διοικούμενου, η οποία θα πρέπει να αποδεικνύεται λεπτομερώς.
Παναγιώτης Γαλάνης
Δικηγόρος/Νομικός Σύμβουλος Περιβαλλοντικού-Πολεοδομικού Δικαίου, PhD, LLM Νομικής ΕΚΠΑ
Για περισσότερα, βλέπετε: https://www.pgalanislaw.gr/blog/
Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε στην παραπάνω
ηλεκτρονική διεύθυνση: panagiotisgln@gmail.com