Επιστολή προς τον Πρωθυπουργό με την οποία ζητούν να ενεργοποιηθεί άμεσα το πρόγραμμα «Διατηρώ» για να μη χαθούν τα ιστορικά, διατηρητέα κτίσματα της χώρας που κινδυνεύουν με κατάρρευση, απευθύνουν 11 οργανώσεις αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Μόνο στον Δήμο Αθηναίων τα επικινδύνως ετοιμόρροπα κτίρια ξεπερνούν τα 2.500, ενώ στην Ερμούπολη της Σύρου υπολογίζονται σε 300, με την πλειονότητά τους να είναι αρχιτεκτονικά στολίδια που χρήζουν προστασίας. Οι οργανώσεις επισημαίνουν πως παρά τις καλές προθέσεις, οι ιδιοκτήτες των κτιρίων αδυνατούν να τα συντηρήσουν και να τα επισκευάσουν και ζητούν την άμεση ενεργοποίηση του προγράμματος «Διατηρώ» που έχει εξαγγελθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά δεν έχει υλοποιηθεί. Στην επιστολή επισυνάπτεται και σχετικό ψήφισμα που έχουν υπογράψει σχεδόν 2.400 πολίτες που ζητούν την εφαρμογή του προγράμματος.
Σημειώνεται, άλλωστε, πως η Σύμβαση της Γρανάδας, η οποία υπογράφηκε το 1985 από το Συμβούλιο της Ευρώπης και κυρώθηκε από την Ελλάδα το 1992, προβλέπει την οικονομική υποστήριξη για την καταπολέμηση της φθοράς των αξιόλογων κτιρίων, ενώ την τελευταία πενταετία η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει χαράξει μια σειρά πολιτικών για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
Σπάνιος πλούτος
«Oι πόλεις, οι οικισμοί μας, αλλά και η ύπαιθρος διαθέτουν έναν σπάνιο αρχιτεκτονικό πλούτο, ανεκτίμητη μαρτυρία του παρελθόντος και χαρακτηριστική εικόνα της Ελλάδας. Η ανάγκη προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς είναι επιτακτική για πολλούς λόγους: ιστορικούς, αρχιτεκτονικούς, αισθητικούς, διατήρησης της ταυτότητας, της υψηλής ποιότητας ζωής που προσφέρουν, αλλά και οικονομικούς. Είναι αναγνωρισμένη διεθνώς η οικονομική αξία των ιστορικών κτιρίων λόγω της σημαντικής τους συμβολής στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην ανάπτυξη του τουρισμού. Τα ιστορικά κέντρα, τα ιστορικά σύνολα και γενικά όλα τα ιστορικά αξιόλογα κτίρια προσελκύουν επισκέπτες από όλον τον κόσμο, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα υψηλό κόστος ταξιδιού και διαμονής για να τα επισκεφθούν, δημιουργώντας ταυτόχρονα αντίστοιχες οικονομικές ροές, απασχόληση, εισόδημα και οικονομική ανάπτυξη» αναφέρουν μεταξύ άλλων στην επιστολή τους οι οργανώσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, στη Σύρο έχει φτιαχτεί μια δραστήρια ομάδα με σκοπό να διασώσει τα δεκάδες νεοκλασικά κτίρια του νησιού που βρίσκονται υπό κατάρρευση. «Η μοναδική αρχιτεκτονική του νησιού και ιδιαίτερα της Ερμούπολης με 200 χρόνια ιστορίας δεν πρέπει να σβήσει στα χέρια μας. Γιατί τα παιδιά μας πρέπει να συνεχίσουν να παίζουν στα στεναδάκια που παίζαμε μικροί, χωρίς να φοβούνται μην τα πλακώσουν σοβάδες και μαρμάρινα αετώματα των αρχοντικών που κατάντησαν ερείπια. Για να επιλυθούν όλα τα χρονοβόρα προβλήματα αδειοδότησης της επισκευής τους. Για να δημιουργηθούν χρηματοδοτικά προγράμματα επιδότησης των ιδιοκτητών τους. Τα νεοκλασικά μας κινδυνεύουν. Δεν μπορούμε να σφυρίζουμε αδιάφορα» επισημαίνει η ομάδα «Τα νεοκλασικά της Σύρου εκπέμπουν SOS» στη σελίδα της στο Facebook.
500 εκατ. ευρώ
«Πολλά από τα ιστορικά ακίνητα, διατηρητέα και μη, λόγω της φθοράς του χρόνου και της έλλειψης συντήρησης, έχουν περιέλθει σε κακή κατάσταση διατήρησης (…) σε βαθμό που καταλήγουν επικίνδυνα για την ανθρώπινη ζωή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το τραγικό γεγονός απώλειας ζωής δύο νέων παιδιών στη Σάμο το 2021, από κατάρρευση επικίνδυνου κτιρίου. Παράλληλα, η εγκατάλειψη των κτιρίων ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα έχει ως αποτέλεσμα την αλλοίωση της φυσιογνωμίας ολόκληρων περιοχών που γειτνιάζουν με αυτά» τονίζουν οι οργανώσεις ζητώντας την εφαρμογή του προγράμματος «Διατηρώ» με προϋπολογισμό τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ που να καλύπτει και τις στερεωτικές εργασίες καθώς σε αντίθετη περίπτωση τα κηρυγμένα μνημεία και διατηρητέα κτήρια θα κατεδαφιστούν. «Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, δεν υπάρχουν πια περιθώρια μη εφαρμογής ενός τέτοιου προγράμματος, αν στόχος είναι η χώρα μας να διατηρήσει, προστατεύσει και αναδείξει τον αρχιτεκτονικό της πλούτο. Προσδοκούμε στην αποφασιστική σας διαμεσολάβηση για να γίνει άμεσα πράξη το Πρόγραμμα “Διατηρώ”».
Την επιστολή υπογράφουν η Europa Nostra, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η Επιστημονική Εταιρεία Δικαίου Πολεοδομίας & Χωροταξίας, το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, το Ελληνικό Παράρτημα του διεθνούς DOCOMOMO, το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς, το Ινστιτούτο Ερευνας, Βιώσιμης Ανάπτυξης, Πολιτισμού και Παράδοσης Σύρου, η ΜΟΝUMENTA για την Προστασία της Φυσικής και Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς Ελλάδος και Κύπρου, η Heritage Management e-Society, η Ομάδα Καταγραφής της Βιομηχανικής Κληρονομιάς και το Δίκτυο «ΠΕΡΡΑΙΒΙA».
