Την επιτάχυνση του project αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο σηματοδοτεί το χθεσινό «πράσινο φως» από την Κομισιόν για τη χρηματοδότηση του έργου, ωστόσο απομένει πολύς ακόμη δρόμος μέχρι να πιάσει δουλειά το πρώτο γεωτρύπανο και να ξεκινήσουν οι εργασίες τοποθέτησης του αγωγού.
Η πολυαναμενόμενη απόφαση της Κομισιόν αφορά την έγκριση ενίσχυσης 150 εκατ. ευρώ, υπό τη μορφή άμεσης επιχορήγησης (state aid), για την πρώτη φάση της επένδυσης αποθήκευσης CΟ2 στον Πρίνο, συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ, ικανοποιώντας επί της ουσίας ένα βασικό ορόσημο μετά την ένταξη του project στα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος PCI.
Σημειωτέον ότι τα 150 εκατ. ευρώ καλύπτουν μόνο μέρος από τα συνολικά 500 εκατ. ευρώ της επένδυσης για αποθηκευτική δυναμικότητα 1 εκατ. τόνων CO2, και προφανώς απαιτείται να βρεθούν κι άλλες χρηματοδοτικές πήγες.
Σε πλήρη ανάπτυξη, μετά και τη δεύτερη φάση, το έργο θα μπορεί να φιλοξενήσει 3 εκατ. τόνους ετησίως. Σχετικά με τη δεύτερη αυτή φάση, η EnEarth, η θυγατρική της Energean που «τρέχει» το έργο, υπέβαλε την περασμένη εβδομάδα πρόταση για χρηματοδότησή του από το κοινοτικό ταμείο Connecting Europe Facility. Τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη φάση αθροιστικά οδηγούν σε μπάτζετ άνω του 1 δισ. ευρώ.
Αλλά ο δρόμος για να μπει σε τροχιά υλοποίησης το Prinos CO2 Storage είναι ακόμη μακρύς, καθώς θα πρέπει να τρέξουν συνδυαστικά μια σειρά από βήματα, τόσο από πλευράς του αρμόδιου υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της ΕΔΕΥΕΠ όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο, για να φτάσει η EnEarth να λάβει την τελική επενδυτική απόφαση. Ει δυνατόν αυτό θα συμβεί στο πρώτο εξάμηνο του 2025.
Τα επόμενα ορόσημα
Κατ’ αρχάς η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεμπλέξει το «κουβάρι» της υπό διαμόρφωση νέας αγοράς δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) στην Ελλάδα. Ενα πρώτο ορόσημο θα είναι η οριστικοποίηση εντός του Νοεμβρίου, από το αρμόδιο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του Κανονισμού (Regulation) για τον τρόπο λειτουργίας όλης της αλυσίδας του CCS και η αποστολή του στις Βρυξέλλες.
Ενα δεύτερο ορόσημο αφορά τη χορήγηση από την ΕΔΕΥΕΠ της άδειας αποθήκευσης για τον Πρίνο, και ένα τρίτο να βγει σε δημόσια διαβούλευση η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το έργο. Σήματα κινητικότητας έρχονται ήδη από πλευράς της EnEarth, η οποία έχει ξεκινήσει ενημερωτικές συναντήσεις, όπως αυτή που έγινε στις 15 Οκτωβρίου με τους βασικούς κοινωνικούς εταίρους της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας Θράκης.
Σε επιχειρηματικό επίπεδο, επίσης υπάρχουν πολλά ορόσημα. Το πρώτο είναι η προκήρυξη, στις αρχές του 2025 από την EnEarth, του δεσμευτικού market test για την υποβολή προσφορών από τις ενδιαφερόμενες βιομηχανίες (ελληνικές και ξένες) προκειμένου να αποθηκεύσουν ποσότητες CO2 στον Πρίνο, η ανταπόκριση των οποίων θα κρίνει και τη βιωσιμότητά του, άρα και τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης.
Αλλά για να συμβεί αυτό, δηλαδή να αποκτήσει η Ελλάδα ίσως και εντός του 2026 -όπως προβλέπει το επενδυτικό πλάνο- το πρώτο project αποθήκευσης CO2 και ένα από τα πρώτα στη Μεσόγειο, θα πρέπει όχι μόνο να ξεπεραστούν οι γραφειοκρατικές εκκρεμότητες, αλλά να ληφθούν αποφάσεις και από τις δύο πλευρές. Δηλαδή αντίστοιχη επενδυτική απόφαση δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, του οποίου η αποθήκευση θα γίνεται στον Πρίνο, να λάβουν και κάποιοι από τους ενδιαφερόμενους βιομηχανικούς παίκτες, οι λεγόμενοι emitters (ένα ακόμη ορόσημο).
Τρεις εξ αυτών έχουν λάβει χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας, οι τσιμεντοβιομηχανίες Τιτάνας (Ifestos) και ΑΓΕΤ Ηρακλής (Olympus), καθώς και η Motor Oil (IRIS), ενώ σχετικό αίτημα έχει υποβάλει και η Helleniq Energy, αθροίζοντας μια δυναμικότητα άνω των 4,5 εκατ. τόνων. Επομένως, μόνο εφόσον συμβούν τα παραπάνω, θα ληφθεί και η τελική επενδυτική απόφαση (τρίτο ορόσημο).
Εκτιμάται πάντως ότι το πράσινο φως που άναψε χθες η Κομισιόν για τη χρηματοδότηση της πρώτης φάσης της επένδυσης στον Πρίνο θα επιταχύνει και τις αντίστοιχες αποφάσεις από τις ενδιαφερόμενες βιομηχανίες δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα. Τόσο από την Ελλάδα όσο και από την ευρύτερη γειτονιά μας, όπως από τη Βουλγαρία, την Κροατία και την Ιταλία, με δέκα εκ των οποίων η Energean έχει υπογράψει εδώ και καιρό μνημόνια κατανόησης.
