To Koυρδιστό Πορτοκάλι παρουσίασε πρόσφατα την τελευταία εντυπωσιακή δουλειά του γραφείου Potiropoulos+Partners στο Γκόλφ της Γλυφάδας και συγκεκριμένα επί της οδού Τσιτσάνη στο οικόπεδο που φιλοξενούσε την κατοικία της πολιτικής οικογένειας Βαρβιτσιώτη.
Το κτίριο κατοικιών «ΤΗΕ WAVE», σχεδιάστηκε από την Potiropoulos+Partners μετά από τη διενέργεια «κλειστού» αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Το τοπιακό ανάγλυφο, στο οποίο εντάσσεται η σύνθεση, θυμίζει «πίνακα κυμάτων» που μεταλλάσσεται συνεχώς, άλλοτε σχηματίζοντας μοναδικές γήινες μορφές και άλλοτε συνομιλώντας με την εάνεη κίνηση του νερού.
Ο σχεδιασμός αποδίδει την τρισδιάστατη επεξεργασία των φυσικών αυτών αναδιπλώσεων παρουσιάζοντας μία δυναμική μορφή, που μοιάζει να πάλλεται, να περιστρέφεται ή να λυγίζει, δείχνοντας από οποιαδήποτε οπτική γωνία διαρκώς μεταβαλλόμενη.
Το κτίριο κατοικιών «ΤΗΕ WAVE» εφάπτεται στο ανατολικό όριο του γκολφ της Γλυφάδας.
Κατά την σύνθεση προσεγγίστηκε η οργάνωση δύο συνδεδεμένων όγκων, σε ενιαία δομή, παράλληλων προς τη μεγάλη πλευρά του οικοπέδου, που συνδιαλέγονται με τα φυσικά χαρακτηριστικά του Τόπου και τη θέα.
Προτεραιότητα της σύνθεσης αποτέλεσε ο χειρισμός των ορίων που ιεραρχούν κινήσεις, στάσεις, ποιοτικές διαφοροποιήσεις. Οι εναλλαγές του φυσικού φωτός στις πτυχώσεις της κτιριακής μάζας, η κοντινή και η μακρινή θέα και οι μεταμφιέσεις του τοπίου ανάλογα την εποχή, εγκαθιστούν ένα σύνολο διαδραστικών σχέσεων αποτελώντας τον κύριο παράγοντα διαμόρφωσης του αρχιτεκτονικού συντακτικού.
Έτσι, ακολουθώντας το τοπιακό πανόραμα, η εσωτερική δομή παραθέτει διαφορετικές, αλληλο-συσχετιζόμενες όμως προτεραιότητες θεάσεων και χωρικών ρόλων.
Η οργανωτική προσέγγιση διαπραγματεύεται τον διάλογο ανάμεσα στο κτίριο και το τοπίο, ταξινομώντας το εσωτερικό του σε περιοχές συνεύρεσης ή περισσότερο ιδιωτικές, σε αντίστοιχες εξωστρεφείς είτε εσωστρεφείς, σε «καθημερινές» ή «έκτακτες», που αναλογούν στις διαβαθμίσεις της θέας και του χώρου.
Το κτίριο αναδεικνύεται με τον τρόπο αυτό σε διαμεσολαβητή ανάμεσα στον χρήστη και το περιβάλλον, σε έναν καμβά αφηγήσεων πάνω στο οποίο συναντώνται ποικίλες ροές διερευνήσεων.
Ο μικρόκοσμος που γεννιέται παρέχει μία σύνθετη εμπειρία που σχετίζεται με το τεχνητό στοιχείο και το φυσικό, το πρώτο πλάνο και το φόντο, με το οικείο και το μη οικείο, διεγείροντας αισθήσεις και συναισθήματα που αντιστοιχούν στην ατμόσφαιρα της στιγμής.
Στο «ταξίδι» αυτό εμπειρίες, χώροι και υλικότητα διασταυρώνονται μεταξύ τους, άλλοτε ως παράλληλα γεγονότα και άλλοτε συμπληρωματικά.
Ένα γήινο υλικό και ένα «μη υλικό» ― μάρμαρο και γυαλί ―μοιράζονται στο κέλυφος του κτιρίου περιγράφοντας τη μετάβαση από το φυσικό στο κτισμένο.
Χρησιμοποιώντας μια λιτή κατασκευαστική έκφραση, το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο διερευνά τον συνδυασμό τους, την υφή, το χρώμα, την αντίδρασή τους στο φως. Προκύπτει έτσι μία μορφή «εν κινήσει», που αποτελεί την εξισορρόπηση όλων αυτών των σχέσεων αναδεικνύοντας την συνολική λογική του σχεδιασμού.
Σχετικά με την Potiropoulos+Partners:
Kαινοτόμα και ευρηματική αρχιτεκτονική, βασισμένη στη δημιουργικότητα, στην έρευνα και στον σεβασμό του φυσικού περιβάλλοντος, αποτελούν το σχεδιαστικό στίγμα της Potiropoulos+Partners. Το γραφείο δημιουργεί έργα υψηλής ποιότητας για τους πελάτες του, μέσω ενός σχεδιασμού που αναζητεί νέους τρόπους σκέψης και έκφρασης, συμπυκνώνοντας στις συνθέσεις των έργων του πολύπλευρες νοηματικές, συντακτικές και φαντασιακές προθέσεις.
Το γραφείο ιδρύθηκε το 1989 από τους Δημήτρη Ποτηρόπουλο και Λιάνα Νέλλα-Ποτηροπούλου και έχει καθιερωθεί ως ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά γραφεία αιχμής στην Ελλάδα, με έδρα την Αθήνα και το Λονδίνο.
Σήμερα, με 30 χρόνια εμπειρία, και τη συμμετοχή πλέον και του γιου τους Ρήγα Ποτηρόπουλου, η δημιουργική αυτή ομάδα ταλαντούχων αρχιτεκτόνων απευθύνεται στην παγκόσμια αγορά, παρέχοντας πλήρεις υπηρεσίες σχεδιασμού, σε όλο το φάσμα και τις κλίμακες των αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών έργων.
Διακρίσεις:
Η Potiropoulos+Partners έχει επανειλημμένα βραβευτεί σε εθνικούς και διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και έχει τιμηθεί με πλήθος διακρίσεων, όπως το 1ο βραβείο για το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Σάμο, το 3ο βραβείο για το Συγκρότημα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος στο Μαρούσι, το 2ο βραβείο για το Νέο Μουσείο Ακρόπολης σε συνεργασία με το Studio Daniel Libeskind, το 1ο βραβείο για την ανακαίνιση του κτιριακού συγκροτήματος «Εκμετζόγλου» στον Βόλο, διάκριση για το Grand Egyptian Museum στο Κάιρο, κ.α.
Παράλληλα έχει κερδίσει το Βραβείο «Architizer A+» για το «Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών» το 2016 και για την «Beach Front Villa – Navarino Residence» το 2017.
Το γραφείο έχει επίσης προταθεί από το Ιδρύμα «Mies van der Rohe» για τα Βραβεία «Mies van der Rohe 2015 – Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Σύγχρονη Αρχιτεκτονική», ενώ έχει βραβευθεί με τα «Special Mention» και «Winner» των «German Design Awards 2018», του έγκριτου, διεθνούς φήμης οργανισμού «German Design Council», καθώς και πρόσφατα με τα «World Architecture Community Awards 2018» για τα έργα: «Βeach Front Villa – Navarino Residence», «Touristic Development of Luxury Suites in Kavouri» και «Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών».
Το 2018 το project του γραφείου «Mykonos White Boxes Resort», απέσπασε το Χάλκινο Βραβείο στα «A’ Design Awards», από τα πιο σημαντικά βραβεία σχεδιασμού παγκοσμίως.
«ΤΗΕ WAVE» – RESIDENTIAL BUILDING
Νέο κτίριο κατοικιών στο Γκολφ της Γλυφάδας από την Potiropoulos+Partners μετά από διενέργεια «κλειστού» αρχιτεκτονικού διαγωνισμού
Real Estate Developer: CITY-1 GROUP
Ο ιστότοπος a8inea.com και ο Αρης Γαβριελάτος συνάντησαν την κ. Λιάνα Λένα Ποτηροπούλου και είχαν μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί της.
Το γραφείο Potiropoulos+Partners ιδρύθηκε το 1989 από τον Δημήτρη Ποτηρόπουλο και την Λιάνα Νέλλα-Ποτηροπούλου και έχει καθιερωθεί ως ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά γραφεία αιχμής στην Ελλάδα, με διεθνή παρουσία.
Η avant garde σχεδιαστική φιλοσοφία του γραφείου, που υπογράφει σημαντικό μέρος της πιο προηγμένης αρχιτεκτονικής που σχεδιάζεται και κτίζεται σήμερα στη χώρα μας, έχει συμβάλει στην εδραίωση της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του ταυτότητας.
Στα 30 χρόνια της πορείας του -μιας διαδρομής ευφάνταστης, αλλά και βαθιά βιωματικής, με πλήρη συνείδηση των σύγχρονων αρχιτεκτονικών ζητημάτων και τάσεων- πολυάριθμα έργα του ξεχώρισαν και διακρίθηκαν. Σήμερα, το γραφείο Potiropoulos+Partners βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων στη χώρα μας, τις συνδιαμορφώνει με έργα αιχμής που καλύπτουν όλες τις τυπολογίες και τις κλίμακες της αρχιτεκτονικής παραγωγής.
Ο Δημήτρης Ποτηρόπουλος σπούδασε στην Αρχιτεκτονική Σχολή της Technische Hochschule Darmstadt, ενώ η Λιάνα Νέλλα-Ποτηροπούλου, μετά την αποφοίτησή της από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π., συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο University of Pennsylvania. “Η αρχιτεκτονική αποτελεί κομβικό συνδετικό στοιχείο της σχέσης μας”, δηλώνουν οι ίδιοι.
Η αθηΝΕΑ συνομίλησε με τη Λιάνα Νέλλα-Ποτηροπούλου για αυτά τα 30 χρόνια δουλειάς, τα εμβληματικά έργα της Potiropoulos+Partners, αλλά και τις απόψεις της πάνω σε μια σειρά από ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή και το αστικό τοπίο.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μείζον θέμα για την εποχή μας. Ποια η συμβολή του αρχιτέκτονα σε αυτή τη “μάχη” που καλούμαστε να δώσουμε όλοι μαζί; Μπορούν οι επιλογές υλικών να είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον και ο τρόπος δόμησης πιο “πράσινος”;
Η αρχιτεκτονική είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους βασικούς τομείς που πρέπει να στοχεύσουμε ώστε να διασφαλίσουμε την πορεία μας προς έναν πράσινο πλανήτη. Μπορεί, μέσω της επιλογής των υλικών και των συστημάτων που ενσωματώνει, να μειώσει το οικολογικό και ενεργειακό αποτύπωμα των κτιρίων, να εξοικονομήσει την κατανάλωση ενέργειας και νερού, να μειώσει τα απόβλητα και την εκπομπή αερίων θερμοκηπίου. Θεσμικά, βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο της εθελοντικής ένταξης των κτιρίων στις σχετικές πιστοποιήσεις (π.χ. LEED). Η ελληνική πολιτεία έχει θεσπίσει κίνητρα για την αύξηση του αριθμού των κτιρίων που στοχεύουν στην “πράσινη” και “αειφόρα” αρχιτεκτονική, και ήδη τα κίνητρα αυτά αποδίδουν.
Κυκλοφορείτε στην Αθήνα και σίγουρα, ως αρχιτέκτονας, αναγνωρίζετε καλύτερα από το μέσο πολίτη τα κακώς κείμενα. Αν σας έδιναν το ελεύθερο, ποιες θα ήταν 2-3 παρεμβάσεις που θα κάνατε και εκτιμάτε ότι θα ήταν καταλυτικής σημασίας;
Η Αθήνα, όπως και σχεδόν όλη η Ελλάδα, κατά τη δεκαετία του ’60 και ’70 απώλεσε δυστυχώς την ιστορία της καθώς καταστράφηκε η “φωτογραφία” της ιστορίας της, δηλαδή η αρχιτεκτονική της. Η έλλειψη χωροταξικής πολιτικής, η κατεδάφιση των ιστορικών και παραδοσιακών κτιρίων για να αντικατασταθούν με τις πολυκατοικίες της “αντιπαροχής” μας άφησαν με μία πόλη “α-σχημη” (χωρίς σχήμα) και “α-ψυχη”. Αυτό δεν επανορθώνεται και είναι ουσιώδες.
Χάθηκε μία εποχή που η ομορφιά δεν επηρεαζότανε από το κέρδος, που ο πολιτισμός ήταν εμφανής μέχρι τη λεπτομέρεια του ρόπτρου της εξώθυρας. Χάθηκε μία εποχή με αισθητική παιδεία. Και αναρωτιέμαι, πώς χάθηκε. Αναρωτιέμαι, χάνεται η παιδεία; Για να απαντήσω λοιπόν στην ερώτηση, η μία, κύρια και θεμελιώδης παρέμβαση που θα έκανα θα ήταν στην Παιδεία. Και θα την υλοποιούσα με τον παραδειγματισμό, με την αναβάθμιση των δημόσιων κτιρίων και χώρων. Και δεν εννοώ μόνο την αισθητική αναβάθμιση, εξίσου σημαντική είναι η καθαριότητα, η συντήρηση, η περιφρούρηση του πολιτισμού. Έχουμε χάσει τα αυτονόητα.
Σε μια αναζήτηση φωτογραφιών από παλαιότερες αρχιτεκτονικές προτάσεις σας που υλοποιήθηκαν, παρατηρούμε ότι “σέβεστε” το ανάγλυφο της περιοχής, το έδαφος, την ύπαρξη πρασίνου ή άλλων στοιχείων. Η πολιτική αυτή αποτελεί σήμα κατατεθέν της Potiropoulos+Partners;
Το τοπίο και ο τόπος είναι οι αφετηρίες της αρχιτεκτονικής μας. Είναι από τα θεμελιώδη στοιχεία που μας εμπνέουν. Τα αναλύουμε σε πρωταρχικές έννοιες και μορφές, και στη συνέχεια τα εξυφαίνουμε στη σύνθεσή μας με σύγχρονο λεξιλόγιο ή με συμβολισμούς.
Δεν είναι πάντοτε ορατά με την πρώτη ματιά, γιατί τις περισσότερες φορές αυτό είναι η επιδίωξή μας. Στοχεύουμε σε κτίρια με πολλαπλά επίπεδα αναγνώσεων, που προσφέρουν διαφορετικές εμπειρίες ανάλογα με την εποχή, την ώρα, το φως, τη βροχή, την αφή των υλικών, τον ήχο τους όταν περπατάς, το δέντρο που ανθίζει συγκεκριμένη εποχή με συγκεκριμένο χρώμα…
Είναι αμέτρητα τα στοιχεία που ενσωματώνονται σε ένα αρχιτεκτόνημα και η σύνθεσή τους, η αρμονία τους και η τονικότητα τους προσδίδουν την πνοή που μεταμορφώνει ένα άψυχο οικοδόμημα σε έμψυχο. Που καθιστούν το κτίριο συνομιλητή. Που το γειώνουν και το δένουν ακατάλυτα με τον τόπο του.
Πρόσφατα, σε μια πρόταση ξένου αρχιτεκτονικού γραφείου για την Αθήνα, τα σχόλια σχετίζονταν με τη χρήση τσιμέντου, την απουσία σκίασης και δενδροφύτευσης και συνεχίζονταν με την επισήμανση ότι δεν έγιναν κατανοητές οι ιδιαιτερότητες του Αττικού τοπίου. Τελικά, έχει η αρχιτεκτονική εντοπιότητα;
Στη σύγχρονη εποχή η εντοπιότητα αποτελεί επιλογή και θέση του αρχιτέκτονα. Η διεθνοποίηση της αρχιτεκτονικής, μέσω της άμεσης ροής της πληροφορίας στο διαδίκτυο, και η ευκολία εισαγωγής υλικών και τεχνολογίας από το εξωτερικό απεξαρτοποιούν τον αρχιτέκτονα από την υποχρέωση της σύνδεσης του κτιρίου με τον τόπο. Τα σχόλια στα οποία αναφέρεστε αφορούν στο τι προσδοκούν ή τι εντέλει προσλαμβάνουν οι εντόπιοι χρήστες και είναι η σφυγμομέτρηση της ενσωμάτωσής του αρχιτεκτονικού έργου στον τόπο του.
Μια από τις δουλειές σας ήταν το Νηπιαγωγείο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Με τα παιδιά να είναι από τους πλέον αυστηρούς κριτές, έτυχε να πάρετε κάποιο feedback για τη λειτουργία του χώρου που να αποτύπωσε την αίσθησή τους γι’ αυτόν;
Βέβαια πήραμε feedback, και η μεγαλύτερη ικανοποίησή μας ήταν η “κατάκτηση” του κτιρίου από τους μικρούς χρήστες του. Έχοντας συλλάβει την ιδέα να αποτελέσει το κτίριο του νηπιαγωγείου ένα μεγάλης κλίμακας “παιχνίδι” για τα νήπια, ήταν πραγματικά συγκινητικό να βλέπεις στις φωτογραφίες που μας έστελναν από τη λειτουργία του κτιρίου, τα παιδιά κυριολεκτικά να παίζουν μαζί του, να σκαρφαλώνουν, να κρύβονται, να το αφομοιώνουν.
O αρχιτέκτονας έχει το “δικαίωμα” να βλέπει τα έργα του ως τέχνη;
Δεν έχει απλώς το “δικαίωμα”, να αντιμετωπίζει τα έργα του ως Τέχνη, έχει υποχρέωση. Αν δεν το κάνει δεν είναι αρχιτέκτων. Είναι οικοδόμος. Αλλά για να το θέσω πιο σωστά, η αρχιτεκτονική και η τέχνη γενικά δεν δημιουργούνται από υποχρέωση, αλλά από εσωτερική παρόρμηση, από πηγαία έμπνευση.
Με αφορμή το κτίριο κατοικιών που σχεδιάσατε στην ανατολική πλευρά του Γκολφ της Γλυφάδας, σε τι βαθμό σχετίστηκαν ή επηρεάστηκαν οι αρχικές ιδέες και τα τελικά σχέδιά σας από την προοπτική ανάπλασης της περιοχής του παλιού αεροδρομίου;
Η προσδοκώμενη ανάπλαση επηρεάζει την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής και κατ’ επέκταση την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής. Όμως δεν σχετίζεται με την αρχιτεκτονική “ιδέα”. Το κτίριό μας δανείστηκε τη χορογραφία των καμπύλων του από τα “κύματα” της θάλασσας και τις καμπύλες του τοπίου του γκολφ. Ήταν τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του “τόπου” του και του “τοπίου” του.
