«Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά», είχε πει πριν από δύο αιώνες περίπου ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Και όμως, αν ακούσει κάποιος αυτήν τη φράση το 2021, σκεπτόμενος τη νέα εικόνα που αρχίζει να υιοθετεί το Δημόσιο για τις κτιριακές του υποδομές, θα βγάλει το συμπέρασμα ότι μάλλον υπάρχουν εξαιρέσεις. Η εικόνα παίζει σημαντικό ρόλο και αυτό φάνηκε από το 2000 με την παράδοση των σταθμών του Μετρό στη γραμμή Σύνταγμα – Σεπόλια.
Οι πολίτες, παραλάμβάνοντας ένα δημόσιο έργο ευρωπαϊκών προδιαγραφών, απέδειξαν ότι όταν η πολιτεία τους δείχνει σεβασμό εκείνοι τον ανταποδίδουν, διατηρώντας τους χώρους καθαρούς και τηρώντας τους κανόνες λειτουργίας. Ισως, έπαιξαν έναν ρόλο και τα πολλά ταξίδια της προηγούμενης δεκαετίας ελλήνων και ξένων αξιωματούχων εντός και εκτός που σίγουρα δημιούργησαν την ανάγκη να εκσυγχρονιστεί η βιτρίνα του Δημοσίου ξεκινώντας από τα υπουργεία. Οπως επίσης και η εμπειρία των πολιτών από τις παρεχόμενες δημόσιες υπηρεσίες ξένων κρατών που ήταν λογικό να εγείρει και επί ελληνικού εδάφους απαιτήσεις για δημόσια κτίρια με καλύτερη πρόσβαση, περιβαλλοντική συνείδηση, τεχνολογική συμβατότητα, καθαριότητα και, γιατί όχι, τέχνη. Δειλά – δειλά, κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει ως προς την εικόνα που εκπέμπουν τα δημόσια κτίρια και αυτή η τάση αναβάθμισης, που ακόμα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πλειοψηφική, θα ήταν ευχής έργον να γίνει.
Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Εναν χρόνο έκλεισε το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, στη νέα του διεύθυνση στη Νίκαια, στη Λεωφόρο Θηβών 196, εκεί όπου στα τέλη της δεκαετίας του ’70, η καπνοβιομηχανία ΚΕΡΑΝΗΣ είχε αγοράσει επτά ακίνητα για την κατασκευή χώρου καπνοθήκης και επεξεργασίας καπνού, που τελικά περιήλθε – μετά την πτώχευση της εταιρείας – στο ελληνικό Δημόσιο το 1997.
Πλησιάζοντας σήμερα στο κτίριο του υπουργείου νομίζει κανείς ότι βρίσκεται έξω από κάποιο μουσείο σύγχρονης τέχνης καθώς η είσοδός του, από την πλευρά της Θηβών, εδώ και περίπου έναν μήνα φιλοξενεί εκθέματα των τελειόφοιτων της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών που συμβολίζουν την ένταξη, την ενσωμάτωση, την αξία της αποδοχής του διαφορετικού αλλά και μια έκθεση ζωγραφικής με την ίδια θεματική στον τέταρτο όροφο που με την πρώτη ευκαιρία θα ανοίξει για το κοινό.
Η είσοδος, από την πίσω πλευρά, διαθέτει ράμπα για ΑΜΕΑ όπως συμβαίνει σε κάθε όροφο και σε κάθε είσοδο του κτιρίου των 46.600 τ.μ. Στους ευήλιους διαδρόμους του, αυτές τις ημέρες μεταφέρονται στα χέρια τα τελευταία έπιπλα καθώς ολοκληρώνεται η ενοποίηση όλων των υπηρεσιών του υπουργείου (διαδικασία που διοικητικά έχει ολοκληρωθεί) οι οποίες θα στεγάζονται στο εξής κάτω από την ίδια στέγη. Το κτίριο θεωρείται ενεργειακά βιοκλιματικό, διαθέτοντας ένα εναλλακτικό σύστημα θέρμανσης μέσω σωρευτών που υπάρχουν σε κάθε του παράθυρο, οι οποίοι αποθηκεύουν θέρμανση από τον ήλιο, εκπέμποντάς τη στη συνέχεια στο εσωτερικό. Με αυτόν τον τρόπο, κατά τους χειμερινούς μήνες το κόστος ενέργειας για θέρμανση είναι πολύ χαμηλότερο.
Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Στην Καλλιθέα, εκεί που στεγάζεται η γενική γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας βρίσκονται πλέον (από τις 8 Ιουλίου 2019) όλες οι δομές του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αναβαθμίζοντας την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον πολίτη και εξοικονομώντας κόστη από τις δημόσιες δαπάνες για ενοίκια και ενέργεια.
Πέραν της αναμενόμενης τεχνολογικής του υπεροχής, αυτό που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη είναι η ομοιομορφία των χώρων εργασίας, οι κάδοι ανακύκλωσης και τα φυτά σε κάθε όροφο, οι φωτογραφίες στους τοίχους με ελληνικά στιγμιότυπα, οι πανταχού παρούσες οδηγίες προστασίας από τον ιό και η καθαριότητα που οι παλιοί έλεγαν ότι «είναι η μισή αρχοντιά». Η νομική σύμβουλος του υφυπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γιώργου Γεωργαντά, Σταματία Βασιλείου, περιγράφει στα «ΝΕΑ» τι της έκανε εντύπωση όταν ξεκίνησε πριν από τρεις μήνες να εργάζεται στο συγκεκριμένο υπουργείο: «Η κατάσταση του κτιρίου όσον αφορά τον σεβασμό στα ΑΜΕΑ είναι πέραν κάθε προσδοκίας. Υπάρχουν ράμπες, ασανσέρ, χειρολισθήρες. Ως δικηγόρος έχω επισκεφθεί κτίρια, ειρηνοδικεία κ.ά., τα οποία δεν έχουν ασανσέρ. Δεν γίνεται ένα κτίριο το 2021 να μην έχει ασανσέρ. Είναι ντροπή. Εχω δει παππούδες να αγκομαχούν να ανέβουν. Εχω δει στα δικαστήρια να είναι άδεια τα αντισηπτικά, να μην υπάρχει σαπούνι, να μην υπάρχει χαρτί. Θα πρέπει άμεσα, κατ’ εφαρμογή του νόμου, να συμμορφωθούν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και όλα τα δημόσια κτίρια, ειδικά ως προς την προσβασιμότητα. Οταν πρωτοήρθα, μου έκανε εντύπωση που στην είσοδο δεν έχει σκαλιά οπότε δεν χρειάζεται καν ράμπα. Και αυτό που με εντυπωσιάζει καθημερινά είναι η παρουσία των καθαριστριών. Είναι εδώ όλη την ώρα στο ειδικό δωματιάκι, όποτε τις χρειαστούμε».
Κτίριο Φάρος – Πολιτική Προστασία. Το κτίριο που αρχικά φιλοξένησε το 2004 το Κέντρο Τύπου των Ολυμπιακών Αγώνων και στη συνέχεια υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας, σήμερα στεγάζει τη γενική γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και συναρμόδιους φορείς.
Η μετεγκατάσταση, στο κτίριο «Φάρος» στο Μαρούσι, όλων των υπηρεσιών και των διευθύνσεων που είναι απαραίτητες για να συντονίσουν μία κρίση ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2019. Από το γραφείο του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη και Διαχείρισης Κρίσεων στον έβδομο μέχρι και το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων στο ισόγειο, σχεδόν κάθε χώρος του κτιρίου – μα ειδικά οι αίθουσες με τις γιγάντιες διαδραστικές οθόνες – παραπέμπουν περισσότερο σε σκηνικά ταινίας επιστημονικής φαντασίας παρά σε χώρο που στεγάζει κάποιον δημόσιο φορέα.
Αν και εντός του εργάζονται νυχθημερόν εκατοντάδες άτομα, διοικητικοί και σώματα ασφαλείας, το κτίριο μοιάζει «του κουτιού», ενώ από την είσοδο έως το τελευταίο γραφείο όλα έχουν κατασκευαστεί εκ νέου έτσι ώστε να είναι προσβάσιμα. Οι θέσεις εργασίας είναι έτσι στημένες που να διευκολύνουν τους εργαζόμενους να επιτελούν το έργο τους, όπως για παράδειγμα τα γραφεία των ιχνηλατών που είναι λουσμένα στο φως και εφοδιασμένα με όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας που προβλέπονται για την πανδημία καθώς οι βάρδιες τους διαρκούν όλο το 24ωρο. Κατά μήκος των διαδρόμων, θα βρει κανείς κολάζ με φωτογραφίες γυναικών και ανδρών των σωμάτων ασφαλείας, με τις στολές τους επί το έργον και πλέξιγκλας με φράσεις που αποκαλύπτουν πώς εκλαμβάνει η ηγεσία τον ρόλο της. «Ηγεσία δεν είναι μια θέση ή ένας τίτλος αλλά δράση και παράδειγμα», αναγράφεται σε ένα από αυτά.
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Στα δημόσια κτίρια πιο σύγχρονου προφίλ συγκαταλέγονται αρκετές μεμονωμένες περιπτώσεις που αφορούν τόσο σε υπουργεία όσο και σε εποπτευόμενους φορείς ή ανώτατες αρχές όπως είναι για παράδειγμα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και συγκεκριμένα το τμήμα που χειρίζεται τις υποθέσεις της Βουλής και το οποίο στεγάζεται πλέον στη Σέκερη 1, σε μια δομή που, σύμφωνα με πληροφορίες, πληροί όλες τις προδιαγραφές που ορίζει η νομοθεσία ως προς την προσβασιμότητα και όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που κάνουν ένα εργασιακό περιβάλλον πρότυπο.
ΕΟΤ ΚΑΙ ΥΠΕΚΑ. Ιδια φήμη συνοδεύει και το κτίριο του ΕΟΤ στην οδό Τσόχα, όπως και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στη Μεσογείων. Μια σχετικά νέα φουρνιά κτιριακών υποδομών δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει κάθε δημόσια υπηρεσία για να κερδίσει τον σεβασμό των πολιτών, στα μάτια των οποίων συμβολίζει την εικόνα που έχουν εκείνοι για το κράτος.
