«Ενοποίηση» του παραλιακού μετώπου της Αττικής από τον Πειραιά μέχρι το Σούνιο, με τη δημιουργία ενός αδιατάρακτου περιπάτου και, σε μεγάλο μέρος, ποδηλατικής διαδρομής. Συντήρηση του ΟΑΚΑ, με αναβάθμιση των κτιρίων του και ανάπλαση των εξωτερικών του χώρων. Συντήρηση των κτιρίων του Τατοΐου, με αναδημιουργία του κήπου των ανακτόρων, φροντίδα των αντικειμένων του και οργάνωση μουσειακών χώρων. Τρία εμβληματικά έργα ανάπλασης προωθούνται αυτές τις ημέρες στο ΤΑΙΠΕΔ προς ωρίμανση, χρηματοδοτούμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τρία έργα για τα οποία συζητάμε χρόνια, αλλά πάντα «σκόνταφταν» σε κάτι.
Η ιδέα είναι, κατ’ αρχάς, λογική. Η συγκυρία, δηλαδή η ευκαιρία (των πόρων) του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι μοναδική. Ακόμα και η πίεση χρόνου που αυτή η διαδικασία συνεπάγεται (τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να είναι έτοιμα έως το 2024-2025, ειδάλλως δεν θα πληρωθούν) έχει σαφή θετική επίδραση, από την πλευρά της ύπαρξης μιας ανελαστικής πίεσης για ένα αποτέλεσμα. Η πόλη-κράτος, άλλωστε, έχει βαρεθεί να περιμένει.
Υπάρχει όμως ένα «αλλά» ή, καλύτερα, μια σειρά από «αλλά». Επί της αρχής, ποιος ορίζει τις ανάγκες της πόλης. Η περίπτωση ενός άλλου πρόσφατα εξαγγελθέντος σχεδίου για τη μεταφορά υπουργείων από το κέντρο στην ΠΥΡΚΑΛ είναι ένα τυπικό παράδειγμα «ανάποδης» ιεράρχησης, όπου οι φιλοδοξίες του real estate για το κέντρο της Αθήνας τίθενται πάνω από τη λειτουργικότητα της πόλης. Κατά δεύτερον, ποιος σχεδιάζει αυτά τα έργα. Μπορεί οι συγκεκριμένες τρεις αναπλάσεις να είναι ευπρόσδεκτες, όμως όλα γίνονται πίσω από «κλειστές πόρτες», χωρίς να είναι σαφές ποιος κάνει τι. Το αρμόδιο για τον μητροπολιτικό σχεδιασμό στην Αττική υπουργείο Περιβάλλοντος έχει δευτερεύοντα ρόλο, το ΤΑΙΠΕΔ είναι αποτελεσματικό, αλλά παράδειγμα αδιαφάνειας στον δημόσιο τομέα και η επιστημονική κοινότητα απούσα. Χρειάζεται, λοιπόν, περισσότερη διαφάνεια, συμμετοχικότητα, συμπεριληπτικότητα. Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα νέες πληροφορίες για τα τρία έργα, ενώ θέτει τα ερωτήματα «επί της αρχής» στον καθηγητή χωροταξίας – πολεοδομίας στο ΕΜΠ Κώστα Σερράο.
Το Τατόι ως διεθνής τουριστικός προορισμός
Το έργο αφορά την αποκατάσταση του ανακτόρου, των υπολοίπων κτιρίων και των κήπων του ανακτόρου, ως έναν ιστορικό χώρο ανοιχτό στο κοινό. Επίσης, περιλαμβάνει τη συντήρηση και την έκθεση αντικειμένων ως συλλογή στα κτίρια του Τατοΐου και την ψηφιοποίηση του αρχειακού υλικού που έχει διασωθεί στο κτήμα, ώστε να είναι ελεύθερα προσβάσιμο από το κοινό, από ερευνητές και ιδρύματα.
Η πρόταση που εγκρίθηκε από το Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει πέντε έργα. Το πρώτο θα αφορά τη σύνδεση του κτήματος με τα δίκτυα ύδρευσης και ρεύματος. Θα δημιουργηθεί δίκτυο διαχείρισης λυμάτων με οικολογικό βιολογικό καθαρισμό, νέο δίκτυο νερού για κοινή χρήση και πυρόσβεση, την υπογειοποίηση των καλωδίων ηλεκτρισμού, τη δημιουργία δικτύου οπτικών ινών, τη δημιουργία δικτύου αποθήκευσης του νερού της βροχής για άρδευση και τη διαμόρφωση περιοχών στάθμευσης στις εισόδους.
Το δεύτερο έργο αφορά την αποκατάσταση του ανακτόρου, των κήπων του και των στάβλων, με παράλληλη μετατροπή τους σε μουσείο. Το τρίτο αφορά τη συντήρηση ή και αποκατάσταση των αντικειμένων που έχουν βρεθεί στο κτήμα. Το τέταρτο έργο, την καταγραφή και τεκμηρίωση των αντικειμένων. Το πέμπτο, τέλος, την ψηφιοποίηση του χαρτώου αρχειακού υλικού.
Στόχος είναι το κτήμα Τατοΐου να μετατραπεί σε διεθνή τουριστικό προορισμό, ως παράδειγμα βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης στην Αττική. Παράλληλα, να λάβει σάρκα και οστά η δρομολογημένη εδώ και μία δεκαετία μετατροπή του κεντρικού ανακτόρου σε μουσειακό χώρο. Επίσης, σημαντική είναι η διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του κτήματος, μέσω συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).
Ανάμεσα στις δυσκολίες που προσδιορίζονται για το έργο είναι η γενική εγκατάλειψη των κτιρίων του κτήματος και η ύπαρξη μεγάλου αριθμού ασυντήρητων αντικειμένων. Το έργο έχει γενικό προϋπολογισμό 94,7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Ταμείο Ανάκαμψης θα καλύψει τα 39,9 εκατ. ευρώ.
Η ανάπλαση 70 χλμ. της Αθηναϊκής Ριβιέρας
Στόχος είναι η δημιουργία ενιαίου μετώπου 70 χλμ., από τον Πειραιά έως το Σούνιο. Χωρίζεται σε δύο τμήματα: το πρώτο είναι το αστικό, από τον Πειραιά μέχρι τη Βουλιαγμένη (διασχίζει έξι δήμους), και έχει μήκος 22 χλμ. Αυτό το τμήμα θα αποκτήσει ενιαίο πεζόδρομο και ποδηλατόδρομο (πιθανότατα θα εξαιρεθεί το παραλιακό μέτωπο του Ελληνικού, που έχει δικό του σχεδιασμό και… νομοθεσία).
Σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή, το αστικό σκέλος του έργου έχει μπροστά του ένα μωσαϊκό χρήσεων και λειτουργιών. Κατ’ αρχάς σε μικρή απόσταση και σε όλο το μήκος του βρίσκεται η λεωφόρος Ποσειδώνος, και σε μεγάλο μέρος η γραμμή του τραμ. Στο παραλιακό μέτωπο καταλήγουν οι εκβολές δύο ποταμών (Κηφισός και Ιλισός) και αρκετών ρεμάτων (Τραχώνων, Πικροδάφνης κ.ά.). Κατά μήκος του παραλιακού μετώπου βρίσκονται αρκετές μαρίνες (Πασαλιμανίου, Μικρολίμανου, Αθηνών, Φλοίσβου, Αλίμου, Αγίου Κοσμά, Γλυφάδας) και διάφορες οργανωμένες παραλίες (Αλίμου, Γλυφάδας, Βούλας, Βουλιαγμένης), καθώς και σημαντικές αθλητικές εγκαταστάσεις (ΣΕΦ, Τάε Κβον Ντο κ.ά.).
Στην περιοχή βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη σημαντικά δημόσια και ιδιωτικά έργα: η ανάπλαση του Φαληρικού Ορμου, από το Μοσχάτο έως την Καλλιθέα, το επενδυτικό σχέδιο στο Ελληνικό, το επενδυτικό σχέδιο του Αστέρα, η παραχώρηση της μαρίνας Αλίμου. Βασικό πρόβλημα σήμερα είναι η κατάτμηση της παραλιακής ζώνης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ιδιοκτησίες ή άλλα εμπόδια που περιορίζουν ή δεν επιτρέπουν το περπάτημα ή το ποδήλατο κατά μήκος της.
Το δεύτερο τμήμα αφορά τη φυσική ακτογραμμή, από τη Βουλιαγμένη έως το Σούνιο, μήκους 48 χλμ. Κατά μήκος της υπάρχουν πολλοί οικισμοί, όπως η Βάρκιζα, το Λαγονήσι και η Σαρωνίδα, και μεγάλα ξενοδοχεία, ενώ το ΤΑΙΠΕΔ διαθέτει έκταση 600 στρεμμάτων στις Αλυκές Αναβύσσου, την οποία θα πωλήσει μέσω διαγωνισμού. Σε όλο το υπόλοιπο τμήμα της, η ακτογραμμή διατηρεί τα φυσικά χαρακτηριστικά της. Το έργο έχει προϋπολογισμό 55 εκατ. ευρώ.
(INTIME NEWS)
Συντήρηση και ενεργειακή αναβάθμιση του ΟΑΚΑ
Η παρέμβαση επικεντρώνεται στην αναβάθμιση της λειτουργικότητας του ολυμπιακού συμπλέγματος, έχοντας στόχο να αποκαταστήσει την εικόνα του, να μειώσει τα λειτουργικά του κόστη και να δημιουργήσει νέες πηγές εσόδων, ώστε να μετατραπεί σε σύγχρονο, ζωντανό, ασφαλή και επικερδή (ή έστω όχι ζημιογόνο) αστικό προορισμό.
Η πρόταση αποτελείται από έξι έργα, με συνολικό προϋπολογισμό 53,8 εκατ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα:
Το πρώτο έργο αφορά τη συντήρηση και επισκευή του μεταλλικού στεγάστρου στο Ολυμπιακό Στάδιο, τη συντήρηση και αναβάθμιση των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του γηπέδου και την ανακαίνιση των μη αθλητικών του χώρων, ώστε να αυξήσει την ενεργειακή του αποδοτικότητα. Στο πλαίσιο του έργου θα αντικατασταθεί το σύστημα ψύξης και θέρμανσης.
Το δεύτερο έργο θα αφορά τον διαχωρισμό των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του κολυμβητηρίου και του γηπέδου μπάσκετ. Οι εργασίες θα επιτρέψουν την αυτόνομη λειτουργία των δύο εγκαταστάσεων και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Το τρίτο έργο θα αφορά τη συντήρηση της πίστας και της οροφής του ποδηλατοδρομίου, σε συνδυασμό με τη μετατροπή του κτιρίου σε πολυλειτουργικό. Στόχος είναι να αυξηθούν οι δυνατότητες χρήσης του, άρα και δημιουργίας εσόδων με τη φιλοξενία αθλητικών ή μη γεγονότων και η ενεργειακή του αναβάθμιση.
Το τέταρτο έργο αφορά την αναβάθμιση του κολυμβητηρίου και τη μετατροπή μέρους του σε κέντρο αποκατάστασης. Το πέμπτο έργο αφορά τη συντήρηση των εξωτερικών γηπέδων τένις και την αναβάθμιση του κλειστού γηπέδου τένις.
Το έκτο έργο αφορά τους εξωτερικούς χώρους, τη συντήρηση της Αγοράς και του Τοίχου των Εθνών και τη δημιουργία ενός νέου χώρου στάθμευσης. Το έργο περιλαμβάνει επέκταση του πρασίνου και τη φύτευση δένδρων.
Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 53,7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το Ταμείο Ανάκαμψης θα καλύψει τα 43,3 εκατ. ευρώ.
(INTIME NEWS)
Θετικές παρεμβάσεις, αλλά σχεδιάζονται πίσω από «κλειστές πόρτες»
«Η ένταξη αυτών των τριών έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια εύλογη πολιτική απόφαση», λέει ο αρχιτέκτονας – πολεοδόμος, καθηγητής στο ΕΜΠ, Κώστας Σερράος. Οπως εκτιμά, τα έργα αυτά τα οποία συζητιούνται για χρόνια, χωρίς να έχουν προχωρήσει, θα έχουν θετική επίδραση στη ζωή της πόλης. Επισημαίνει όμως την ανάγκη η δρομολόγησή τους να εξασφαλίζει τρεις βασικούς παράγοντες: τον δημόσιο χαρακτήρα τους, τη συμπληρωματικότητά τους με ό,τι άλλο σχεδιάζεται στην Αττική και τη δημοσιότητα, ενδεχομένως με ανοιχτή διαβούλευση επί κάποιων ειδικότερων ζητημάτων.
«Οταν προκύπτει η δυνατότητα χρηματοδότησης είναι λογικό ένα μεγάλο μέρος αυτής να κατευθυνθεί στην πόλη όπου ζει το ένα τρίτο –ή και περισσότερο– του πληθυσμού της χώρας», αναφέρει ο κ. Σερράος. «Θα μπορούσε κάποιος να ρωτήσει “γιατί αυτά και όχι κάτι άλλο;” Νομίζω ότι και στις τρεις περιπτώσεις υπάρχει σαφής υστέρηση. Το παράκτιο μέτωπο, για παράδειγμα, το συζητάμε επί 30 χρόνια. Η Αθήνα είχε στρέψει τα νώτα της στη θάλασσα, αγνοώντας αυτό το τεράστιο, ελκυστικό παράκτιο μέτωπο. Ελάχιστα όμως έχουν γίνει για να αντιστραφεί αυτό. Ηρθε, για παράδειγμα, η δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού στην Καλλιθέα και κινητοποίησε την ανάπλαση του Φαληρικού Ορμου, ασχέτως με το πώς αυτή έχει καταλήξει τα τελευταία χρόνια. Κατόπιν ήρθε το Ελληνικό, η παραχώρηση των μαρινών. Για τον πολίτη, όμως, που θέλει να κατέβει στην παραλιακή ζώνη και να περπατήσει κατά μήκος της ακτής ή να κάνει ποδήλατο υπάρχει σαφές έλλειμμα. Το ΟΑΚΑ επίσης το θεωρώ εύλογο ως έργο. Οποιος το επισκέπτεται πραγματικά απορεί πώς είναι δυνατόν να βρίσκεται σε τέτοια μίζερη κατάσταση. Τέλος, το Τατόι, εκτός από χώρος με ιστορική αξία, είναι ένας μεγάλος χώρος αναψυχής και επαφής με τη φύση, σε μικρή απόσταση από την πρωτεύουσα. Επομένως, η άποψή μου είναι ότι η δρομολόγηση των τριών έργων είναι θετική».
Οσον αφορά το ερώτημα του ποιος σχεδιάζει, μάλλον δεν υπάρχει σαφής απάντηση. «Προφανώς η πολιτική ασκείται σε κεντρικό επίπεδο. Ο ρόλος του υπουργείου Περιβάλλοντος, που έχει την ευθύνη μητροπολιτικού σχεδιασμού, δεν είναι σαφής. Δεν έχω καταλάβει επίσης τι θα κάνει το ΤΑΙΠΕΔ, αν θα παίξει τον ρόλο του σχεδιαστή του δημόσιου χώρου, ίσως αυτό να μην είναι η καλύτερη επιλογή. Ενα από τα σημεία που πρέπει να προσεχθούν είναι τα έργα αυτά να μην είναι “κλεισμένα” γύρω από τον εαυτό τους, αλλά να συνδέονται με όσα υπάρχουν ή σχεδιάζονται στην Αττική. Περαιτέρω, οφείλουν να εξυπηρετούν πρωτίστως το δημόσιο συμφέρον, διασφαλίζοντας την ελεύθερη πρόσβαση για όλους επί ίσοις όροις (κάτι που στην περίπτωση του Ελληνικού δεν είμαι σίγουρος ότι θα επιτευχθεί τελικά, μετά την κατάργηση του παράκτιου πεζόδρομου). Τέλος, χρειάζεται δημοσιότητα. Δεν αρκεί να γίνονται, να βρεθούμε κάποιοι κάπου, ή να γίνονται κλειστές συναντήσεις. Πρέπει να βρεθεί ένα μέσο, ενδεχομένως μια πλατφόρμα, που θα παρέχει λεπτομερή και επικαιροποιημένη πληροφόρηση για τα έργα, δίνοντας τη δυνατότητα διαβούλευσης για κάποια ειδικά τους ζητήματα. Στόχος θα πρέπει να είναι αυτά τα έργα να αποκτήσουν υποστηρικτές».
