Στην πρώτη γραμμή της ενεργειακής άμυνας της χώρας μπαίνει η μείωση της κατανάλωσης αερίου, με την κυβέρνηση να εξετάζει αντικίνητρα εκτός από τη βιομηχανία, με την οποία έχουν ξεκινήσει ήδη οι πρώτες συζητήσεις, και για τα νοικοκυριά.
Ποια μπορεί να είναι αυτά; Το «ψαλίδι» ή και η πλήρης κατάργηση των επιδοτήσεων στο φυσικό αέριο (τόσο από το κράτος, όσο και από τη ΔΕΠΑ), σύμφωνα με μια από τις προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι. Τον Απρίλιο, η επιδότηση είχε φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο των 40 ευρώ ανά θερμική MWh, διπλάσια δηλαδή από εκείνη του Μαρτίου. Δικαιούχοι τότε ήταν και οι 540.000 οικιακοί πελάτες που «καίνε» αέριο για το σύνολο της μηνιαίας τους κατανάλωσης, όπως και όλοι οι εμπορικοί και βιομηχανικοί καταναλωτές, ανεξαρτήτως μεγέθους, τζίρου και αριθμού εργαζομένων.
Τώρα, για τη φετινή χειμερινή σεζόν, η επιδότηση στο αέριο εξετάζεται να περικοπεί σημαντικά, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες. Αιτία ότι οι δημοσιονομικές αντοχές στενεύουν και δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για ενισχύσεις 90 και 100 εκατ ευρώ το μήνα. Τον περασμένο Απρίλιο, και με χαμηλότερες από σήμερα διεθνείς τιμές, το συνολικό πακέτο στήριξης των καταναλωτών αερίου (κράτος και ΔΕΠΑ μαζί), είχε ανέλθει στα 88,74 εκατ. ευρώ.
Πως θα συνέβαλε στη μείωση της κατανάλωσης αερίου ένα τέτοιο μέτρο; Καταρχήν, η απουσία επιδότησης θα λειτουργούσε ως αντικίνητρο για νέες συνδέσεις στις εταιρείες αερίου, πόσο μάλλον εάν οι τιμές του καυσίμου παραμείνουν στα ύψη. Στον αντίποδα θα δυσκόλευε τους υφιστάμενους πελάτες, με ό,τι αυτό θα σήμαινε σε πολιτικό κόστος.
Το 2023 είναι χρονιά εκλογών. Το κατά πόσο επομένως θα γίνουν τελικά δεκτές ή θα εγκαταλειφθούν, παρόμοιες εισηγήσεις, παραμένει άγνωστο. Η κατεύθυνση ωστόσο από τη κυβέρνηση είναι σαφής, η κατανάλωση αερίου πρέπει να μειωθεί σε Δημόσιο, Δήμους, βιομηχανία, παντού, για αμιγώς δημοσιονομικούς λόγους.
Κόστος επιπλέον 15 δισ
Η Ελλάδα δεν αντέχει να σηκώνει επί μακρόν το βάρος που συνεπάγονται τιμές αερίου στα 200-250 ευρώ η μεγαβατώρα. Διαφορετικά, όπως λένε πηγές του οικονομικού επιτελείου, η επιπλέον επίπτωση μπορεί και να ξεπεράσει τα 15 δισ ευρώ σε ετήσια βάση, ποσό που αντιστοιχεί σε επτά μονάδες του ΑΕΠ. Διότι, ενώ πριν τη κρίση, η ετήσια δαπάνη για αέριο κινούνταν σε χαμηλά μονοψήφια νούμερα, τυχόν διατήρηση των διεθνών τιμών στα σημερινά επίπεδα συνεπάγεται ποσά 17-20 δισ ευρώ. Κι αυτό, καθώς η ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ελλάδα είναι στα 70 δισ κιλοβατώρες.
Τα παραπάνω σενάρια, όπως και αυτά για σύνδεση των νέων επιδοτήσεων στο ρεύμα με μέτρα εξοικονόμησης, εξαρτώνται από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Αν δεν ανακοινωθούν στις 14 Σεπτεμβρίου από την Φον Ντερ Λάινεν δραστικά μέτρα και ταυτόχρονα διακοπεί η ροή των ρωσικών ροών, αναπόφευκτα προτάσεις, όπως το να μπει τέρμα στις επιδοτήσεις αερίου θα βγουν από το συρτάρι.
Αύξηση του επιδόματος θέρμανσης
Ποια άλλα κίνητρα μείωσης στην κατανάλωση αερίου εξετάζονται; Να αυξηθεί σημαντικά για τη φετινή σεζόν το επίδομα θέρμανσης για το πετρέλαιο. Το τελευταίο αυτή τη στιγμή είναι αρκετά φθηνότερο από το αέριο. Εάν αυξηθεί αρκετά το επίδομα για πετρέλαιο, όσοι πέρυσι δεν άναψαν τον καυστήρα τους, φέτος θα έχουν ισχυρό κίνητρο να το κάνουν αντί να στραφούν προς το αέριο ή να προτιμήσουν για να ζεσταθούν το ρεύμα.
Η παραγωγή του τελευταίου προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο, γεγονός που συνδέεται με το επόμενο μέτρο που συζητείται: Την αλλαγή μίγματος των επιδοτήσεων στο ρεύμα με την επιβολή πλαφόν, ώστε να μην ενισχύονται οριζόντια οι πάντες και για το 100% της κατανάλωσης των κιλοβατωρών που «καίνε».
Πλαφόν στις επιδοτήσεις ρεύματος
Ενα πλαφόν στις επιδοτήσεις ρεύματος, οι οποίες θα δίνονται μελλοντικά σε συνάρτηση με μέτρα εξοικονόμησης, όπως έγραψε το Energypress, θα βοηθήσει να μην γίνεται αθρόα χρήση θερμαντικών σωμάτων το χειμώνα.
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ποια πρόνοια θα ληφθεί για όσους «καίνε» πολύ υψηλές ποσότητες ρεύματος, όχι επειδή διαμένουν σε βίλες ή ακριβά ακίνητα, αλλά για να θερμανθούν το χειμώνα; Επειδή δηλαδή κατοικούν σε πολυκατοικίες που έχουν κλείσει εδώ και χρόνια τις κεντρικές θερμάνσεις πετρελαίου και δεν υπάρχει εναλλακτικός τρόπος να ζεσταθούν; Σήμερα, η κατανάλωσή τους σε ρεύμα επιδοτείται στο 100%. Εφόσον, αύριο μπει πλαφόν, θα βρεθούν ενώπιον δυσάρεστων εκπλήξεων. Απάντηση στα ερωτήματα δεν έχει βρεθεί, για αυτό και η εφαρμογή του μέτρου θεωρείται δύσκολη.
Καμπάνια ενημέρωσης
Το σίγουρο μετά και τις σημερινές ανακοινώσεις των υπουργών Εσωτερικών και ΠΕΝ Μ.Βορίδη και Κ.Σκρέκα για εξοικονόμηση στο Δημόσιο, είναι ότι θα ξεκινήσει μια εκτεταμένη καμπάνια ενημέρωσης των νοικοκυριών για μείωση ούτως ή άλλως της κατανάλωσης ενέργειας. Ενόψει του φετινού χειμώνα, η συγκράτησή της είναι δημοσιονομικά κρίσιμη.
Το καμπανάκι που χτυπά συνεχώς ο αναπλ. υπ. Οικονομικών Θ.Σκυλακάκης, δεν είναι τυχαίο. Το 2023 η Ελλάδα θέλει να πετύχει την επενδυτική βαθμίδα, το κόστος δανεισμού ανεβαίνει διαρκώς (στο 4,21% πλέον το ελληνικό 10ετές) και ζητούμενο είναι μετά τις εκλογές, η όποια κυβέρνηση προκύψει, να παραλάβει μια οικονομία που να στέκεται στα πόδια της.