Του Αθανασίου Ψαθά
Με την ελληνική οικονομία να βιώνει μια πρωτοφανή συνθήκη λόγω της έξαρσης της πανδημίας του νέου κορονοϊού, βρισκόμαστε στο σημείο εκείνο που οι αποφάσεις “του σήμερα” θα καθορίσουν τις εξελίξεις της επόμενης ημέρας, όταν η ανάπτυξη θα είναι κάτι παραπάνω από ζητούμενο. Σε αυτό το πλαίσιο, η υποστήριξη της επιχειρηματικότητας αποτελεί κομβικό στοιχείο στην πορεία ανάκαμψης της εθνικής οικονομίας.
Αδιαμφισβήτητα, η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) αποτελεί εργαλείο για την επανεκκίνηση των Ευρωπαϊκών οικονομιών. Αναμένεται σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις να διοχετευθούν στη χώρα μας συνολικά 32 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια, με σκοπό κατά βάση την χρηματοδότηση της πράσινης επιχειρηματικότητας, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την ενίσχυση των υποδομών μεταφορών καθώς και την υλοποίηση σειράς επιβεβλημένων θεσμικών μεταρρυθμίσεων.
Οι εν λόγω οικονομικοί πόροι προσφέρουν μια “ιστορική ευκαιρία”, όπως λέγεται, για την παραγωγική ανασυγκρότηση και αναδιάταξη του μοντέλου της ελληνικής οικονομίας. Φυσικά, η χρηματοδότηση θα πραγματοποιηθεί υπό προϋποθέσεις. Κύριες προϋποθέσεις, όπως διαφαίνεται μεταξύ άλλων, είναι η επιλογή συγκεκριμένων δράσεων, όπως έχει αναφερθεί, αλλά και η έμφαση στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων και ενίσχυση αντίστοιχων επενδύσεων.
Η ΕΤΒΑ έχει ήδη αντιληφθεί από νωρίς αυτήν την ευκαιρία και έχει ξεκινήσει να υλοποιεί το στρατηγικό πλάνο εκσυγχρονισμού των υποδομών των υφισταμένων ΒΙΠΕ ανά την επικράτεια, ενώ έχει ενεργοποιήσει και τα σχέδια για τη δημιουργία νέων πάρκων σε στρατηγικές θέσεις της ελληνικής επικράτειας. H ΕΤΒΑ αποτελεί το μοναδικό φορέα στην πλέον “ελεύθερη αγορά δημιουργίας πάρκων”, που μπορεί να εγγυηθεί την ανάπτυξη τους μέσω της κρατικής συνεργασίας, δεδομένου ότι κατά 35% το κράτος συμμετέχει στο μετοχικό της σχήμα. Η συμμετοχή του κράτους σε ένα τέτοιο δυναμικό φορέα, όπως η ΕΤΒΑ, εγγυάται και την χρηματοδότηση από το ΤΑΑ. Με την αναβάθμιση των υφιστάμενων ΒΙΠΕ και τη δημιουργία νέων, προμηνύεται σημαντική ενίσχυση της οργανωμένης χωροθέτησης επιχειρήσεων, ουσιαστική αναβάθμιση της ελληνικής βιομηχανίας και προσέλκυση καινοτομικής επιχειρηματικότητας.
Πρώτα απ’ όλα, η ενίσχυση των “ΒΙΠΕ στρατηγικής σημασίας”, όπως οι ΒΙΠΕ Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου και της Πάτρας, θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις εκείνες για την ανάπτυξη ασφαλούς και υγιούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος με σαφέστατα μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και δράσεις κυκλικής οικονομίας. Μάλιστα, οι δράσεις ενίσχυσης των μεταφορικών υποδομών που προγραμματίζονται σε αυτές (πχ εξέλιξη του Λιμένα Πατρών σε εμπορικό) αλλά και της διασύνδεσης με σειρά χρηματοδοτούμενων έργων θα ενισχύει τις συνέργειες και θα δημιουργήσει θετικό πρόσημο λειτουργίας στις επιχειρήσεις στις ΒΙΠΕ.
Μεταρρυθμίσεις όμως, επιβάλλονται και σε θεσμικό επίπεδο ώστε οι ΒΙΠΕ να λειτουργούν με “ευρωπαϊκές καλές πρακτικές”. Κυρίως, πρέπει να δρομολογηθούν σημαντικές βελτιώσεις στους Κανονισμούς Λειτουργίας των ΒΙΠΕ. Το βάρος “πέφτει” σε αυτό το πλαίσιο γιατί με τον τρόπο αυτό μπορούν να λυθούν χρόνια θέματα, τροχοπέδη στην βιωσιμότητα των πάρκων. Στα ανεπίλυτα θέματα εντάσσονται η απόσβεση κεφαλαίου του κάθε επενδυτή στη δημιουργία του πάρκου. Ας σταθούμε σε αυτό καθώς αποτελεί το πρώτο βήμα για την οργανωμένη χωροθέτηση. Ένα επενδυτικό πλάνο στο εύρος διετίας και όχι 20ετίας, που μπορεί να φτάσει σήμερα για τα πάρκα, είναι φυσικό επόμενο ότι δεν ευδοκιμεί. Στην περίπτωση της ΕΤΒΑ, μάλλον “τυχερή” στάθηκε η χώρα μας καθώς η ίδρυση και λειτουργία των ΒΙΠΕ με την ΕΤΒΑ ως μοναδικό διαχειριστή απορρόφησε αυτούς τους αδύναμους οικονομικούς δείκτες. Ένα άλλο θέμα που αξίζει να αναφερθεί είναι και η αρχική ιδέα του νομοθέτη για την αυτοδιαχείριση των ΒΙΠΕ, γεγονός που δεν επιτεύχθηκε ποτέ επί της ουσίας εξαιτίας πολλών συνθηκών και συγκυριών, αλλά κυρίως εξαιτίας της έλλειψης βιωσιμότητας του θεσμού του φορέα διαχείρισης στην ελληνική πραγματικότητα.
Τα έργα που θεωρούμε ότι πρέπει να υλοποιηθούν αφορούν στην εγκατάσταση υποδομών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στα πάρκα, στην έξυπνη διαχείριση ενέργειας και έργων εξοικονόμησης ενέργειας σε υποδομές (πχ δίκτυα ηλεκτροφωτισμού), στην εγκατάσταση δικτύων υπερύψηλης ταχύτητας (οπτική ίνα, 5G, ψηφιακή βιομηχανική κοινότητα) καθώς και στην αναβάθμιση μεταφορικών υποδομών. Συμπληρωματικά, θα τοποθετούσαμε στο τεχνικό πρόγραμμα της ΕΤΒΑ δράσεις περιβαλλοντικής αναβάθμισης και κυκλικής οικονομίας, με εκσυγχρονισμό δικτύων αποχέτευσης, ύδρευσης και συστημάτων επεξεργασίας νερού, κεντρική διαχείριση ιλύος, κατάρτιση προδιαγραφών για τεχνολογικά – επιστημονικά πάρκα και φυσικά δράσεις διασύνδεσης με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα.
Οι προτεινόμενες από την ΕΤΒΑ παρεμβάσεις θεωρούμε ότι θα ενισχύσουν και την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων και θα ενδυναμώσουν την ενεργή τους παρουσία στην ευρωπαϊκή αγορά. Κύρια, αναμένουμε ότι θα δημιουργήσουμε πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη πράσινης επιχειρηματικής δραστηριότητας και ενίσχυση της συνεισφοράς της ελληνικής βιομηχανίας στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Το ΤΑΑ αποτελεί την “μεγάλη ευκαιρία” ώστε όλες αυτές οι πρωτοβουλίες και οι ευκαιρίες να πάρουν “σάρκα και οστά” δημιουργώντας το νέο “ελληνικό success story” σε μια νέα εποχή κρίσιμη όχι μόνο για την εθνική αλλά και για την παγκόσμια οικονομία.