Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος/Νομικός Σύμβουλος Περιβαλλοντικού-Πολεοδομικού Δικαίου, PhD, LLM Νομικής ΕΚΠΑ
panagiotisgln@gmail.com, www.pgalanislaw.gr
Ο Ν. 4759/2020 επέφερε μία σειρά αλλαγών στην πολεοδομική νομοθεσία. Ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγονται: αλλαγές στην εκτός σχεδίου δόμηση, στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, στη Μεταφορά του Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ), αλλά και στις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις κ.λπ.
Ορισμός – διαδικασία επανεπιβολής ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης
Κατά τον τελευταίο νόμο, «επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης» είναι ο επαναχαρακτηρισμός ως κοινόχρηστου ή κοινωφελούς χώρου του συνόλου ή μέρους ενός ακινήτου μετά από την άρση της απαλλοτρίωσης αυτού, ο οποίος επιτρέπεται μόνο λόγω της αυξημένης πολεοδομικής αναγκαιότητας του χώρου και υπό την προϋπόθεση, ότι ο φορέας υπέρ ου η απαλλοτρίωση έχει αποδεδειγμένα τη δυνατότητα να καταβάλει άμεσα τη σχετική αποζημίωση. Η διάταξη αυτή του Ν. 4759/2020 προβλέπει τη διαδικασία της επανεπιβολής και πρέπει να διαβάζεται συνδυαστικώς με την προηγούμενη.
Η πρόταση της παρ. 3 του άρθρου 88 διαβιβάζεται στον αρμόδιο περιφερειάρχη. Εάν, δι’ αυτής προτείνεται η ολική ή μερική επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, ο περιφερειάρχης λαμβάνει απόφαση εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Η απόφαση περιλαμβάνει το εμβαδόν του ρυμοτομούμενου τμήματος της ιδιοκτησίας, προκειμένου να καθορισθεί η αποζημίωση και δημοσιεύεται, χωρίς άλλες διατυπώσεις, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Μετά από την έκδοση της απόφασης επανεπιβολής της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ο οικείος δήμος είτε παρακαταθέτει, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών, την προσήκουσα αποζημίωση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υπέρ δικαιούχου, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 8 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, είτε εκδίδει χρηματικό ένταλμα πληρωμής της προσήκουσας αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη.
Παράβαση οποιασδήποτε από τις παραπάνω προθεσμίες, έχει ως συνέπεια την αυτοδίκαιη οριστική άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης. Η παράβαση αυτή μπορεί να διαπιστώνεται με πράξη του συντονιστή της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης, μετά από σχετικό αίτημα του ενδιαφερομένου.
Η νομολογία για την επανεπιβολή απαλλοτρίωσης
Είχε παλαιόθεν κριθεί πως είναι δυνατή και σύμφωνη με την ΕΣΔΑ και το Σύνταγμα η επανεπιβολή απαλλοτρίωσης σε ακίνητο στο οποίο η προηγούμενη απαλλοτρίωση έχει αρθεί ή ανακληθεί. Δέον για την επανεπιβολή όπως προκύπτει η σοβαρή πολεοδομική ανάγκη διατήρησης του κοινόχρηστου χώρου. Απαιτείται επίσης η εκδήλωση πρόθεσης και δυνατότητας για άμεση κατά νόμο απαλλοτρίωση.
Η πράξη τροποποίησης σχεδίου πόλεως δέον όπως καταρχήν αιτιολογείται νομίμως ως προς την αναγκαιότητα διατήρησης των συγκεκριμένων πολεοδομικών ρυθμίσεων βάσει πολεοδομικών κριτηρίων.
Πότε είναι επιθυμητή η δικαστική διαδικασία εναντίον της επανεπιβολής
Η άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης σε συμμόρφωση με δικαστική απόφαση και η επιβολή νέας αναγκαστικής απαλλοτρίωσης γεννά ακυρωτική διαφορά και υπάγεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Με τη δέσμευση της ιδιοκτησίας επί μακρόν χωρίς την καταβολή αποζημιώσεως, η οποία, μάλιστα, είχε αρχικώς καθοριστεί, αλλά δεν καταβλήθηκε εντός του κατά το Σύνταγμα χρονικού διαστήματος, την αδυναμία του Δήμου να καταβάλει την αποζημίωση για την επανεπιβολή και άμεση συντέλεση της απαλλοτριώσεως, όπως η αδυναμία αυτή συνάγεται από την παρέλευση ιδιαίτερα μεγάλου χρονικού διαστήματος από την κήρυξη της απαλλοτριώσεως, καθίσταται εμφανές ότι ο ιδιοκτήτης δεν έχει άλλη δυνατότητα από την δικαστική ακύρωση της επανεπιβολής.
Τέλος, όταν η αιτιολογία για την επανεπιβολή δεν παρίσταται επαρκής(π.χ. αφηρημένα αναφέρει ότι «δεν αντίκειται στις κατά τεκμήριο πολεοδομικές ανάγκες της εξεταζόμενης περιοχής»), η επιχειρούµενη με την προσβαλλόμενη πράξη τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου δεν είναι νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί δικαστικά.
Κατά τα λοιπά, βλέπετε:
https://www.pgalanislaw.gr/blog/
Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε στην παραπάνω ηλεκτρονική διεύθυνση: panagiotisgln@gmail.com