Δεν αλλάζει προς ώρας τουλάχιστον το σημερινό μοντέλο ανάκτησης υπερεσόδων από τους ηλεκτροπαραγωγούς, παρά τη πολιτική συμφωνία στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Παρασκευής, η οποία προβλέπει εξαίρεση από το πλαφόν για τις μονάδες φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι το σημερινό σύστημα έχει αποδώσει – 2,6 δισ. έχουν συγκεντρωθεί από Ιούλιο έως σήμερα – και ότι οι μονάδες φυσικού αερίου έχουν σημαντικά περιθώρια ανάκτησης υπερεσόδων. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η φιλοσοφία του ελληνικού μοντέλου δεν πρέπει να αλλάξει, καθώς στηρίζεται στο σκεπτικό ότι οι μονάδες αγοράζουν κατά κανόνα αέριο όχι με βάση τον TTF, αλλά σε χαμηλότερες τιμές, ωστόσο οι προσφορές που δίνουν στην προημερήσια αγορά υπολογίζουν κόστος αερίου σε τιμές ΤΤF.
Το πως όλα αυτά θα «κουμπώσουν» με την πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι 27 υπουργοί τη Παρασκευή και η οποία θα υιοθετηθεί επίσημα με γραπτή διαδικασία, πιθανότατα εντός της εβδομάδας, μένει να φανεί. Στο συγκεκριμένο θέμα η συμφωνία προβλέπει την επιβολή ανώτατου ορίου στα 180 ευρώ / MWh για τα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας σε όλες τις τεχνολογίες (ΑΠΕ, πυρηνικά, υδροηλεκτρικά χωρίς αποθήκευση, λιγνίτη, βιοκαύσιμα και γεωθερμία) πλην του αερίου. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο στα υπερέσοδα θα ισχύσει έως τις 30 Ιουνίου 2023.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, πριν το συμβούλιο υπήρχε η σκέψη ότι εφόσον η Ελλάδα δεν πετύχαινε να πάρει εξαίρεση, δηλαδή το πλαφόν να ισχύσει και για τις μονάδες αερίου, τότε, να έθετε σε ισχύ το τέλος των 10 ευρώ ανά θερμική MWh για τις ποσότητες αερίου που χρησιμοποιούν οι ηλεκτροπαραγωγοί. Ένα μέτρο που εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει έσοδα 400 εκατ. ευρώ ετησίως.
Φόρος 33% στα κέρδη των διυλιστηρίων
Στο άλλο θέμα στο οποίο συμφώνησε το Συμβούλιο Υπουργών, την επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης από τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα επιβληθεί με ένα συντελεστή 33% στα πλεονασματικά φορολογητέα κέρδη της χρήσης του 2022. Η έκτακτη δηλαδή φορολογία των υπερκερδών των πετρελαϊκών ομίλων, εκείνων του φυσικού αερίου και συνολικά του κλάδου των ορυκτών καυσίμων θα επιβληθεί μετά το τέλος της τρέχουσας χρήσης, όταν θα έχουν γίνει γνωστά τα οικονομικά αποτελέσματα της φετινής σεζόν, δηλαδή μέσα στο 2023.
Σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, η κυβέρνηση θα εφαρμόσει το μέτρο στα ελληνικά διυλιστήρια με συντελεστή 33% επί των πρόσθετων κερδών του 2022. Από όταν έγινε γνωστή η πρόθεση της Κομισιόν να φορολογήσει τα υπερέσοδα των διυλιστηριακών ομίλων, οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιδρούν και διεκδικούν κατά το μοντέλο των ευρωπαϊκών σειρά εξαιρέσεων.
Η μάχη για τη μείωση της κατανάλωσης
Στο τρίτο μέτρο της συμφωνίας, αυτό για την εξοικονόμηση, ορίστηκε ένας εθελοντικός στόχος μείωσης της κατανάλωσης ρεύματος κατά 10% και ένας υποχρεωτικός για μείωση 5% στις ώρες αιχμής. Η πρόκληση για το σύνολο της Ευρώπης είναι μεγάλη, με την Ελλάδα να έχει μια επιπλέον δυσκολία, ότι του στόχου εξαιρούνται νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, που αποτελούν και τους μεγαλύτερους καταναλωτές, καθώς δεν διαθέτουν έξυπνους μετρητές.
Το κίνητρο του «μπόνους» πρόσθετης επιδότησης που ισχύει από τον Οκτώβριο εφόσον οι καταναλωτές εξοικονομήσουν ρεύμα, είναι σίγουρα σημαντικό και εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια μείωσης στα νοικοκυριά, κυρίως σε Αττική και νότια Ελλάδα, όπου ο χειμώνας είναι συνήθως ήπιος.
Ενώ όμως το μείγμα με το οποίο άλλες χώρες, θα επιχειρήσουν να κερδίσουν το στοίχημα του 5%, θα περιλαμβάνει τόσο βιομηχανία, όσο και καταναλωτές, στην Ελλάδα αυτό θα κριθεί κυρίως από την ανταπόκριση της ενεργοβόρου βιομηχανίας. Δηλαδή των 17 επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων τσιμεντοβιομηχανίες, μεταλλουργίες, βιομηχανίες αλουμινίου, προς τις οποίες έχει απευθυνθεί ήδη η κυβέρνηση ζητώντας τους να να περικόπτουν σε καθημερινή βάση το φορτίο τους με αντάλλαγμα αποζημιώσεις.
Αν και το μοντέλο των δημοπρασιών περικοπής φορτίων στις οποίες καλούνται να συμμετάσχουν, εφαρμόζεται πανευρωπαϊκά – θα καλούνται να δηλώσουν τι φορτία μπορούν να μειώσουν και για πόσες ώρες- εντούτοις η ανταπόκρισή τους μένει να φανεί, καθώς η μείωση της παραγωγής τους μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση στην ανταγωνιστική τους θέση.
Ακριβώς για να μην πέσει όλο το βάρος στην βιομηχανία, μια σκέψη που έχει τεθεί στο τραπέζι είναι να συμπεριληφθεί στο 5% και η δυνατότητα εξοικονόμησης πανελλαδικά από το δίκτυο χαμηλής τάσης, η οποία θα καταμετρείται από τον ΔΕΔΔΗΕ ανά υποσταθμό.
Σημειωτέον ότι οι διαβουλεύσεις πάνω στα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης θα συνεχιστούν την ερχόμενη Παρασκευή 7 Οκτωβρίου στην Σύνοδο Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών στην Πράγα, όπου ο Κυρ.Μητσοτάκης θα θέσει εκ νέου το αίτημα των 15 χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για πανευρωπαϊκό πλαφόν στο φυσικό αέριο. Πέντε χώρες, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο και Πολωνία, καταθέτουν εντός της εβδομάδας στην Κομισιόν, τεχνική πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί το πλαφόν.