Σε σταυροδρόμι αποφάσεων αναφορικά με το μέλλον του τροχαίου υλικού του μετρό της Αθήνας και των παλαιότερων συρμών, οι οποίοι σύντομα θα κλείσουν 25 χρόνια στις ράγες βρίσκεται το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και η ΣΤΑΣΥ.
Στο τραπέζι έχουν πέσει το τελευταίο διάστημα πολλά σενάρια με την εταιρεία να καταφεύγει σε τεχνικό σύμβουλο προκειμένου να μελετήσει λεπτομερώς κάθε εναλλακτική για την ανανέωση του τροχαίου υλικού, τα προβλεπόμενα κόστη, αλλά κυρίως τις πιθανές χρηματοδοτικές πηγές για την αντικατάσταση ή την ανακατασκευή των παλαιότερων από τους συρμούς που δρομολογεί στις Γραμμές 2 και 3.
Λίγο πριν τα 25α γενέθλια του αθηναϊκού μετρό, ο χρόνος φαίνεται ότι έχει αφήσει ήδη το αποτύπωμά του σε συρμούς, εγκαταστάσεις και εξοπλισμό με το αγαπημένο μέσο των Αθηναίων να κινείται σχεδόν μόνιμα στο… κόκκινο από άποψη εφεδρειών και την έλλειψη συρμών να δοκιμάζει καθημερινά τα νεύρα του επιβατικού κοινού.
24 συρμοί χωρίς κλιματισμό
Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες η κατάσταση είναι ακόμα πιο δύσκολη, καθώς οι 24 παλαιότεροι συρμοί δε διαθέτουν κλιματισμό και μετατρέπονται σε… θερμοκήπια με αποτέλεσμα την εξαίρεσή τους από τα δρομολόγια για μεγάλα χρονικά διαστήματα της ημέρας κάτι που αυξάνει τις χρονοαποστάσεις και κατά συνέπεια την ταλαιπωρία του επιβατικού κοινού που είναι πολλαπλάσιο κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.
Για τον σκοπό αυτό η ΣΤΑΣΥ προσλαμβάνει τεχνικό σύμβουλο για τη διερεύνηση της σκοπιμότητας της εγκατάστασης συστήματος κλιματισμού ως μέρους της αναβάθμισης συρμών σειράς 1, χωρίς ωστόσο ακόμα να έχει βρεθεί η χρηματοδότηση γι΄αυτό, καθώς και αυτό το ζήτημα θα διερευνηθεί στο πλαίσιο της μελέτης.
Δεδομένης της μη εξασφαλισμένης χρηματοδότησης για την απαραίτητη ανανέωση του στόλου, η ΣΤΑΣΥ θα εξετάσει όλα τα σενάρια από την αγορά νέων συρμών, την επιλογή της ανακατασκευής των παλαιών, η οποία θα τους προσδώσει περίπου είκοσι χρόνια ζωής ακόμα, στο μοντέλο που ακολουθείται για το λίφτινγκ που γίνεται σε 14 συρμούς του Ηλεκτρικού (Γραμμή 1), ακόμα και τη συνέχιση της κατάστασης χωρίς να ληφθεί καμία πρωτοβουλία ανανέωσης των συρμών.
Υπενθυμίζεται ότι οι συρμοί πρώτης γενιάς του μετρό είναι συνολικά 28 εκ των οποίων δρομολογούνται οι 24 καθώς οι υπόλοιποι έχουν ήδη τεθεί εκτός λειτουργίας. Τέσσερις από τους 28 συρμούς έχουν παραχωρηθεί στη Γραμμή 1, δηλαδή στο δίκτυο του πρώην ηλεκτρικού σιδηροδρόμου ώστε να βελτιωθούν οι χρονοαποστάσεις και να αντικαταστήσουν τρένα η ηλικία των οποίων φτάνει τον μισό αιώνα.
Πρόκειται για τους συρμούς πρώτης σειράς, τους λεγόμενους γαλλικούς που κινούνται στις ράγες του αθηναϊκού δικτύου από το 2000 και είχαν παραληφθεί χωρίς συστήματα κλιματισμού. Τα τελευταία χρόνια δεδομένων και των ακραίων θερμοκρασιών της θερινής περιόδου, το έργο της τοποθέτησης κλιματιστικών, έχει εξαγγελθεί αρκετές φορές, αλλά έως και σήμερα παραμένει στα χαρτιά. Ακόμα διερευνάται εάν πρόκειται για μία λύση εφικτή δεδομένου ότι είναι εξαιρετικά κοστοβόρα, αλλά και χρονοβόρα με τη ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) να μη διαθέτει επαρκή αριθμό συρμών σε εφεδρεία ώστε να εξυπηρετήσει την ολοένα αυξανόμενη κίνηση χωρίς να εξαρτάται από τους συγκεκριμένους συρμούς. Το περασμένο καλοκαίρι, πάντως, είχαν βρεθεί στην Αθήνα εκπρόσωποι της κατασκευάστριας εταιρίας Alstom προκειμένου να ελεγχθεί η εφικτότητα της λύσης τοποθέτησης κλιματιστικών, την οποία εξετάζει η ΣΤΑΣΥ και να κοστολογηθεί ώστε να φανεί εάν μπορεί να μετουσιωθεί σε πρόταση χρηματοδότησης δεδομένου ότι πρόκειται για μια περίπλοκη τεχνικά και κατά συνέπεια ακριβή διαδικασία.
Η λύση της τοποθέτησης κλιματιστικών στους υφιστάμενους συρμούς είχε εκτιμηθεί τότε σε περίπου 265.000 – 275.000 ευρώ ανά όχημα, με το συνολικό κόστος να ανέρχεται σε 39,6 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, ακόμα κι αν βρεθεί η χρηματοδότηση και ξεκινήσει ένα έργο σαν κι αυτό, ο χρόνος ολοκλήρωσής του υπολογίζεται σε 3 με 4 χρόνια. Ως εκ τούτου θα πρέπει να έχει λυθεί το θέμα της επάρκειας συρμών για τη λειτουργία του μετρό.
Η κατάσταση είναι πιεστική δεδομένου ότι τα μέσα σταθερής τροχιάς στην πρωτεύουσα κατέγραψαν στο οκτάμηνο του 2024 αύξηση της επιβατικής κίνησης της τάξεως του 10%, η οποία προστέθηκε στην αύξηση 16,5% που είχε σημειωθεί το 2023.
Τα σενάρια που εξετάζονται για τον στόλο του μετρό
Τα σενάρια τα οποία θα αναλυθούν στο πλαίσιο της σύμβασης της ΣΤΑΣΥ αφορούν διαφορετικής κλίμακας παρεμβάσεις για την αναβάθμιση των συρμών της σειράς Ι, καθώς και των κριτηρίων αξιολόγησής τους.
Τα στοιχεία που θα αναζητηθούν αφορούν μεταξύ άλλων τα τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά δεδομένα που σχετίζονται, με την εγκατάσταση κλιματισμού και την αναβάθμιση των συρμών, τη διαθεσιμότητα των συρμών κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης του κλιματισμού, την επιβατική κίνηση διαχρονικά, τα κόστη λειτουργίας και συντήρησης κ.α.
Κατά τη μελέτη θα προσδιοριστούν τα εναλλακτικά σενάρια που θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την προβολή στο μέλλον της συνέχισης της υπάρχουσας κατάστασης λειτουργίας και συντήρησης των συρμών, την αγορά νέων συρμών σταδιακά με ή χωρίς την πώληση των υπαρχόντων, την μερική ή ολική αναβάθμιση των 24 συρμών κλπ.
Στο βασικό σενάριο θα εξεταστεί η εγκατάσταση συστήματος κλιματισμού για τη βελτίωση των συνθηκών θερμικής άνεσης των επιβατών, καθώς και η αντικατάσταση συστημάτων των συρμών που θα οδηγήσουν σε επέκταση χρόνου ζωής τους κατά 20 χρόνια, όπως ενδεικτικά αναφέρεται η αντικατάσταση του συστήματος έλξης, η αντικατάσταση κινητήρων και η αντικατάσταση συστήματος διαχείρισης και ελέγχου συρμού TCMS.
Θα εξεταστεί επίσης το σενάριο προμήθειας νέων συρμών με κλιματισμό, ενώ σε κάθε σενάριο θα συνεκτιμηθεί η επιβατική κίνηση και η αναμενόμενη διαθεσιμότητα των συρμών, η χωρητικότητα και οι ώρες λειτουργίας του δικτύου προκειμένου να φανεί εάν θα μπορεί να εξυπηρετείται η κίνηση.
Κατά το τρίτο στάδιο της μελέτης θα παρουσιαστούν αναλύσεις αναφορικά με τη βιωσιμότητα του έργου, τη δυνατότητα χρηματοδότησής του μέσω διάφορων πηγών ή μεθόδων, το χρόνο απόσβεσής του και την αποδοτικότητά της επένδυσης.
Η μελέτη θα έχει ολοκληρωθεί σε διάστημα 75 ημερών από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης, ενώ σε δύο μήνες θα πρέπει να έχει παραδοθεί στη ΣΤΑΣΥ προσχέδιο προκειμένου να προβεί σε παρατηρήσεις και διευκρινίσεις ή διορθώσεις.
