Μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, όπως η Amazon, η Google και η Microsoft, συνεχίζουν να επεκτείνουν τα κέντρα δεδομένων τους σε περιοχές με σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας, σύμφωνα με έρευνα του οργανισμού SourceMaterial και της εφημερίδας Guardian. Με την υποστήριξη κυβερνήσεων, δρομολογείται η δημιουργία εκατοντάδων εγκαταστάσεων στη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αυστραλία.
Τα κέντρα δεδομένων είναι βασικά για την αποθήκευση δεδομένων και την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, όμως χρειάζονται μεγάλες ποσότητες νερού για την ψύξη τους. Συνήθως βρίσκονται σε ενδοχώρα ώστε να αποφεύγεται η φθορά από θαλάσσια υγρασία, και οι ακριβείς τοποθεσίες τους παραμένουν συχνά απόρρητες. Η ομάδα του SourceMaterial εντόπισε 38 τέτοιες εγκαταστάσεις σε άνυδρες περιοχές και άλλες 24 βρίσκονται σε φάση ανέγερσης. Μέσω ανάλυσης δημόσιων πηγών, χαρτογραφήθηκαν 632 κέντρα παγκοσμίως, με το 78% αυτών να επεκτείνεται λόγω της αυξημένης ανάγκης για cloud υπηρεσίες και τεχνητή νοημοσύνη.
Το 2023, η Microsoft αποκάλυψε ότι το 42% του νερού που χρησιμοποίησε προήλθε από περιοχές με λειψυδρία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τη Google ήταν 15%. Η Amazon δεν έδωσε στοιχεία, όμως όλες οι εταιρείες επεκτείνονται σε ορισμένες από τις πιο ξηρές περιοχές του πλανήτη.
Στην ισπανική Αραγονία, η Amazon χτίζει τρία νέα κέντρα με άδεια να χρησιμοποιούν σχεδόν 756.000 κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο — ποσότητα ικανή να αρδεύσει περίπου 230 εκτάρια καλλιεργειών.
Σύμφωνα με ειδικούς, η συνολική χρήση νερού είναι ακόμη μεγαλύτερη όταν συνυπολογιστεί το νερό που απαιτείται για παραγωγή ενέργειας. Υπάρχουν μάλιστα προβλέψεις ότι η κατανάλωση θα ξεπεράσει αυτήν ολόκληρης της περιοχής. Η Ωρόρα Γκόμεζ από την οργάνωση “Tu Nube Seca Mi Río” προειδοποιεί ότι οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν υπερβολικούς φυσικούς πόρους και έχει καλέσει σε προσωρινή αναστολή αδειών για νέα κέντρα στην Ισπανία.
Οι εταιρείες προβάλλουν περιβαλλοντικούς στόχους
Η Amazon επιδιώκει να καταστεί «θετική στο νερό» έως το 2030, δηλώνοντας πως ήδη αντισταθμίζει το 41% της κατανάλωσης σε μη βιώσιμες περιοχές, αν και πρώην στέλεχος της εταιρείας, ο Νέιθαν Γουανγκούσι, εξέφρασε αμφιβολίες για την ειλικρίνεια των προθέσεων αυτών. Microsoft και Google έχουν δεσμευτεί να γίνουν «θετικές στο νερό» μέχρι το 2030 μέσω εξοικονόμησης και αναπλήρωσης. Η Amazon ανακοίνωσε πως θα βοηθήσει τους αγρότες στην Αραγονία να μειώσουν την κατανάλωση μέσω εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, αν και η ίδια η εταιρεία αναφέρει ότι δεν πρόκειται για αντισταθμιστικό μέτρο.
Εκπρόσωπος της Amazon δήλωσε πως δεν απαιτούν όλες οι εγκαταστάσεις συνεχή χρήση νερού για ψύξη, προσθέτοντας ότι η εταιρεία αναγνωρίζει τη σημασία της εξοικονόμησης υδάτινων πόρων.
Οι ΗΠΑ στο Επίκεντρο
Η Amazon διατηρεί την πρώτη θέση στην ιδιοκτησία data centers αλλά Google και Microsoft κλείνουν τη διαφορά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Google ηγείται στην επέκταση σε περιοχές με λειψυδρία, με επτά λειτουργικά κέντρα και έξι ακόμα υπό κατασκευή. Σύμφωνα με την έρευνα, ένα από τα νέα κέντρα της Google στην πόλη Μέσα έχει άδεια για κατανάλωση 5,5 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού ετησίως, ποσότητα αντίστοιχη με τις ετήσιες ανάγκες 23.000 κατοίκων. Η εταιρεία υποστηρίζει πως δεν θα χρησιμοποιήσει όλη την ποσότητα, καθώς σχεδιάζει να βασιστεί σε σύστημα αερόψυξης.
Το Bloomberg ανέφερε πρόσφατα πως η Microsoft ακύρωσε ορισμένα σχέδια για νέα κέντρα και σχεδιάζει εγκαταστάσεις «μηδενικού νερού». Παράλληλα, η Google ετοιμάζεται να επεκτείνει τη χρήση αερόψυξης, χωρίς όμως να παρέχει πλήρεις λεπτομέρειες για τη στρατηγική της.
