του Λάμπρου Ν. Κίσσα, Πολεοδόμου/Χωροτάκτη Μηχ., MSc/ 123kissas@gmail.com
Δύο από τις βασικότατες, συνταγματικές προσταγές, που οφείλει το Κράτος να διαφυλάττει, ως αποκλειστικά αρμόδιο, είναι τα δάση κι ο αιγιαλός. Χώροι που είναι (ας μου επιτραπεί ο ορισμός), ταυτόχρονα και κοινόχρηστοι και κοινωφελής. Και στις δύο περιπτώσεις, είχαμε για ακόμη μια χρονιά, λανθασμένη έως καταστροφική, πολιτική προσέγγιση. Και στις δύο περιπτώσεις, έλλειψε η γενναία παραδοχή της ευθύνης. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ευθύνες για την καταστροφή ή την λεηλάτηση του δημόσιου χώρου, ανήκουν στους άλλους, όχι σε εμάς.
Αυτό όμως, που είναι ανεπίτρεπτο κι απαράδεκτο, είναι ο χλευασμός των πολιτών, οι οποίοι διεκδικούν την συνταγματική νομιμότητα, την προστασία και την απόδοση του δημόσιου χώρου στους πολίτες. Αντί της συγνώμης και των άμεσων ενεργειών για την αποκατάσταση της νομιμότητας, πολίτες που είχαν εκφοβισθεί, διωχθεί ή και δαρθεί, από παρανομούντες καταληψίες του αιγιαλού και της παραλίας, ¨βαπτίσθηκαν¨ υποτιμητικά ως, Κινηματίες της Πετσέτας. Και δυστυχώς, όλα τα ΜΜΕ, παρότι υπήρξαν τόσες παρεμβάσεις (άρθρα, σχόλια, κλπ), συνεχίζουν να ονοματίζουν σκωπτικά ως ¨κίνημα της πετσέτας¨, την απόδοση του δημόσιου χώρου προς τέρψην των πολιτών.
Κι εάν με κάποιο τρόπο, αποδόθηκε ή θα αποδοθεί μέρος του δημόσιου χώρου, προς απόλαυση κι ανάπαυση των πολιτών, που σχετίζεται με τον αιγιαλό και την παραλία, τι γίνεται με την απόλαυση του τοπίου, της θέασης του μαγευτικού ελληνικού ορίζοντα, με τα ιδιαίτερα χρώματά του και τις πλούσιες εναλλαγές του; Τι θα γίνει με τα κτίρια, που εδράζονται επί των κορυφογραμμών και καταπατούν το δικαίωμα της δημόσιας θέασης, που αυθαιρετούν εμποδίζοντας την οπτική φυγή και ¨βιάζουν¨ την αισθητική του τοπίου;
Δυστυχώς, για την κατηγορία των αυθαιρέτων με το μεγαλύτερο αποτύπωμα οπτικής ρύπανσης, δεν έχει δοθεί η πρέπουσα σημασία. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως εμπίπτουν στην κατηγορία, για την οποία δεν επιτρέπεται η ¨τακτοποίησή¨ τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 89 του ν.4495/17.
Οι καταστροφικές φωτιές, που ισοπέδωσαν με το μαύρο πέπλο τους λόφους και βουνά, φανέρωσαν εκατοντάδες κτίσματα που αυθαίρετα υπερβαίνουν το ύψος της κορυφογραμμής. Και τα οποία κτίσματα, χωρίς την δασοκάλυψη πια, δίνουν κι έναν τόνο αγανάκτησης, στο στενάχωρο του καμένου τοπίου.
Τα αυθαίρετα κτίσματα που υπερβαίνουν το ύψος της κορυφογραμμής των λόφων και κυρίως αυτά που είναι κτισμένα πάνω στην κορυφογραμμή (ή υδατοκρίτη), είναι η επιτομή της φιλαυτίας του Έλληνα αυθαιρετούχου! Και κτίζω αυθαίρετα και με ¨απολαμβάνεται¨ (αν όχι ¨θαυμάστε με¨) όλοι, πανταχόθεν! Αυθαίρετα κτίσματα που είναι πολύ περισσότερα, ως ποσοστό, από τα καταγεγραμμένα, σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες μη ¨τακτοποιήσιμων¨ αυθαιρέτων. Κι αυτό γιατί, τα περισσότερα έχουν ανεγερθεί σε ιδιόκτητα γήπεδα και συνήθως σε μη δασικές εκτάσεις.
Ο ν.4495/17 απαγορεύει την υπαγωγή για τακτοποίηση όταν το ανώτατο ύψος της αυθαίρετης κατασκευής ή του χώρου, που έχει εγκατασταθεί η αυθαίρετη αλλαγή χρήση γης, υπερβαίνει το ύψος της κορυφογραμμής. Εξαιρούνται από τα παραπάνω, αυτά που αποδεδειγμένα έγιναν πριν την 31η.12.2003, ημερομηνία δημοσίευσης του ν.3212/2003 (ο οποίος με την σειρά του, είχε τροποποιήσει το άρθρο 1 παρ.9 του από 24/31.5.1985 Π. Δ/τος).
Ορισμό της κορυφογραμμής βρίσκουμε και στο άρθρο 2 παρ 41 του Ν.Ο.Κ. Θα πρέπει να αναφερθεί όμως, πως, έναν εξαιρετικό ορισμό της κορυφογραμμής (υδατοκρίτης) βρίσκουμε στο υπ’αρ.ΔΤΕ/α/5979 /162/22.2.07 έγγραφο της Δ/νσης Τοπ. Εφαρμογών, και κυρίως τον τρόπο που προκύπτει η κορυφογραμμή, σε σχέση με το ύψος του κτίσματος, κλπ.
Και βέβαια, εκτός του γεγονότος πως τα αυθαίρετα κτίσματα που υπερβαίνουν το ύψος της κορυφογραμμής των λόφων ή είναι κτισμένα πάνω στην κορυφογραμμή (ή υδατοκρίτη) έχουν το μεγαλύτερο αποτύπωμα οπτικής ρύπανσης, είναι και τα πιο ¨ενεργοβόρα¨ αυθαίρετα. Και σαφώς δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού τα κτίσματα αυτά είναι παντελώς εκτεθειμένα στον ήλιο, τον αέρα, κλπ.
Μετά το συνεχόμενο επί διετία ¨πάγωμα¨ των Επιτροπών Κατεδαφίσεων, ξεκίνησαν πάλι οι διαδικασίες (από τις αρχές Απριλίου του τρέχοντος έτους), για το γκρέμισμα σχεδόν 1.000 αυθαιρέτων που αφορούν το σύνολο της χώρας, σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, περιοχές αιγιαλού παραλίας, ρέματα και εν γένει σε προστατευόμενες περιοχές.
Τα κονδύλια για τις συγκεκριμένες ενέργειες έχουν εξασφαλιστεί, καθώς τα εν λόγω έργα κατεδάφισης τελεσίδικα αυθαίρετων κατασκευών, των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, έχουν ήδη ενταχθεί στο χρηματοδοτικό Πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου 2019», και απομένει η άμεση δράση των διοικήσεων. Η διαδικασία έχει προβλεφθεί να διενεργηθεί με την χρήση της πλατφόρμας του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων, μέσω της διαδικτυακής πύλης www.promitheus.gov.gr του συστήματος.
Κατά την διάρκεια των πρώτων κατεδαφίσεων αυθαιρέτων, από τα κλιμάκια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε μεταξύ άλλων πως «οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα για να διαφυλάξουμε τον φυσικό πλούτο της πατρίδας μας, ο οποίος αποτελεί την πιο πλούσια κληρονομιά που αφήνουμε τα παιδιά μας».
Στο πνεύμα αυτό, προσβλέπουμε να δοθεί, επιτέλους, κι η πρέπουσα βαρύτητα για τα αυθαίρετα που δεν σχετίζονται με το ιδιοκτησιακό, αλλά μας ¨κλέβουν¨ τον ορίζοντα, την οπτική φυγή και βάζουν τοίχους στα βλέμματα μας.
Δεν είναι της παρούσης να ασχοληθούμε, με την διαδικασία κατεδάφισης αυθαιρέτων κατασκευών (που έχουν τελεσιδικήσει) και την αρμοδιότητα, η οποία χορηγήθηκε με το άρθρο 280 παρ.II.45 του Ν.3852/10 (όπως ισχύει) και μετά την ισχύ του Ν.4495/17 κι ασκείται από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, μεταβατικά, μέχρι τη λειτουργία των νέων δομών (Παρατηρητήρια), σε εφαρμογή του άρθρου 125 παρ.2 του ιδίου νόμου. Πλην όμως, θα επανέλθουμε, στα πλαίσια επικοδομητικών προτάσεων κι επισημάνσεων.
του Λάμπρου Ν. Κίσσα, Πολεοδόμου/Χωροτάκτη Μηχ., MSc/ 123kissas@gmail.com
