Ανοικτά παραμένουν δύο σημαντικά μέτωπα του υπουργείου περιβάλλοντος και ενέργειας τα οποία αφορούν τη δόμηση σε όλη τη χώρα, τα οποία έχει αναλάβει ο αρμόδιος υφυπουργός περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς.
Πρόκειται για την εκτός σχεδίου δόμηση, η νομοθετική ρύθμιση για την οποία φαίνεται ότι θα καθυστερήσει καθώς και το αντάρτικο των δήμων για το ύψος των κτιρίων.
Όσον αφορά την εκτός σχεδίου δόμηση το υπουργείο περιβάλλοντος κερδίζει μέσω της προεκλογικής περιόδου για τις ευρωεκλογές χρόνο για την προετοιμασία και δημοσίευση του νομοσχεδίου.
Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται σε σχετική απόφαση του ΥΠΕΝ ύστερα από την τέταρτη διαδοχική απόφαση του ΣτΕ κατά της εκτός σχεδίου δόμησης, το υπουργείο θα περιμένει τη καθαρογραφή της ώστε να εξετάσει το κατά πόσο αυτή εξετάζει την εδώ και αρκετό καιρό κυοφορούμενη νομοθετική ρύθμιση.
Αξίζει να αναφερθεί ότι για να καθαρογραφεί μία απόφαση του ΣτΕ χρειάζονται κατά μέσο όρο τρεις με τέσσερεις μήνες, γεγονός και το οποίο σημαίνει ότι θα παραμείνουν μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού στον αέρα χιλιάδες ιδιοκτήτες εκτάσεων σε όλη τη χώρα, οι οποίοι τελούν υπό την ομηρία των τοπικών πολεοδομιών που αρνούνται να εκδώσουν άδειες για ακίνητα σε εκτάσεις μικρότερες των τεσσάρων στρεμμάτων.
Επιπλέον, η εν λόγω νομοθετική ρύθμιση έχει «τραβήξει» αρκετά καθώς αυτή προετοιμάζεται από το υπουργείο περιβάλλοντος από το 2022 και περίπου δύο χρόνια αργότερα δεν έχει τεθεί προς διαβούλευση.
Οι αποφάσεις του ΣτΕ που «καίνε» την εκτός σχεδίου δόμηση
Η πιο πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ κατά της εκτός σχεδίου δόμηση σε έκταση στη Ρόδο αναγνωρίζει εν ολίγοις τα όσα αναφέρουν οι προηγούμενες καθώς σε αυτή αναφέρεται ότι το ακίνητο δε διαθέτει πρόσωπο σε κοινόχρηστο δημόσιο δρόμο με αποτέλεσμα να μην είναι οικοδομήσιμη. Μάλιστα, η απόφαση αυτή ελήφθη παρά το γεγονός ότι το εν λόγω ακίνητο βρίσκεται εντός ζώνης οικισμού.
Πρόκειται για την τέταρτη απόφαση του ΣτΕ, το οποίο έχει ξεκινήσει από τις αρχές του 2023 να τίθεται ενάντια στην εκτός σχεδίου δόμηση δημιουργώντας σημαντικά εμπόδια για τη νέα νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ.
Η πιο γνωστή από τις αποφάσεις το δικαστηρίου αφορά την Πάτμο (176/2023) και εκδόθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Βάσει αυτής δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να κτίσει, καθώς χρειάζεται να αποδειχθεί ότι το οικόπεδο έχει «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο δρόμο. Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, καθώς υπάρχει διαφορετική νομική και πολεοδομική ερμηνεία της κοινόχρηστης οδού. Αυτό συμβαίνει, διότι νομικά ως υφιστάμενοι θεωρούνται οι παλιοί αγροτικοί δρόμοι, που υπήρχαν πριν 100 χρόνια (σ.σ. Πριν το 1923).
Η δεύτερη απόφαση (992/2023) εκδόθηκε στις αρχές Ιουνίου και αφορά σε ακύρωση οικοδομικής άδειας για αποθήκη στη Χαλκίδα. Και σε αυτή το ΣτΕ αναφέρει ότι η υφιστάμενη νομοθεσία για την εκτός σχεδίου δόμηση. Προσθέτει, δε, αυτή πρέπει να συμβαδίζει με συμβαδίζει με τη νομοθεσία για το περιβάλλον, τη χωροταξία και τις αρχαιότητες, και επισημαίνει ότι οι νόμοι μπορεί να είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, μόνο εάν ακολουθούνται από επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις τους.
Η τρίτη, εκτός από το μπλοκάρει την έκδοση οικοδομικής άδειας ισόγειου κτίσματος στον οικισμό Ανάργυρων του Δήμου της Άρτας, πυροδοτεί και ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων για τη νέα νομοθετική ρύθμιση, καθώς προοικονομεί τη διαφωνία του ΣτΕ με τα βασικά σημεία των όσων αναμένεται να προταθούν.
Το αντάρτικο των Δημάρχων για τα ύψη των κτιρίων
Εκτός, όμως, από την εκτός σχεδίου δόμηση το υπουργείο περιβάλλοντος έρχεται αντιμέτωπο και με άλλο ένα σημαντικό πρόβλημα που μπλοκάρει την έκδοση αδειών από τις πολεοδομίες.
Αυτό είναι το «αντάρτικο» τριών Δήμων (σ.σ. Αλίμου, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και Παπάγου-Χολαργού) για το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό καθώς αντιδρούν μέσω του παγώματος των αδειών στο μπόνους στα ύψη των κτιρίων που δίνει η συνδυαστική χρήση παραγράφων των άρθρων 10 και 15 του ΝΟΚ.
Οι τόνοι έχουν ανέβει σημαντικά με ανταλλαγή ανακοινώσεων μεταξύ του υπουργείου και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) με εκατέρωθεν αιχμές για τη στάση που τηρούν οι δύο πλευρές, η οποία δημιουργεί ένα κλίμα «σύρραξης».
Το πρώτο επεισόδιο της διαμάχης ήταν απόφαση του ΣτΕ, ύστερα από την προσφυγή του Δήμου Αλίμου για το ύψος του κτιρίου, η οποία και φαίνεται να δικαιώνεται με το ανώτατο δικαστήριο να την παραπέμπει στην Ολομέλεια προκειμένου να φανεί εάν τίθεται θέμα αντισυταγματικότητας του ΝΟΚ.
Πιο συγκεκριμένα, ύστερα από την προσφυγή του Δήμου Αλίμου στο ΣτΕ , σχετικά με το ΝΟΚ και το πάγωμα των οικοδομικών αδειών, στα βήματα του ακολούθησε και ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης.
Το υπουργείο περιβάλλοντος εξέδωσε μία ανακοίνωση στην οποία έκανε λόγο για αυθαίρετες αποφάσεις που πλήττουν εν τέλει το αναφαίρετο συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας και καλούσε τους κατοίκους των Δήμων που παγώνουν τις άδειες να κινούνται νομικά.
Η ανακοίνωση αυτή είχε συζητηθεί και σε δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, με το Δήμαρχο Γρηγόρη Κωνσταντέλλο να σχολιάζει ότι η στάση του υπουργείου είναι απαράδεκτη και άκρως προσβλητική για το θεσμό που εκπροσωπούν οι 332 εκλεγμένοι δήμαρχοι και οι χιλιάδες δημοτικοί σύμβουλοι της χώρας. Πρόσθεσε, δε, ότι η ηγεσία του Υπουργείο Περιβάλλοντος, να είναι πιο προσεκτική όποτε αποφασίζει να αναφέρεται στο θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να σέβεται το θεσμικό της ρόλο.
Μάλιστα, και η ΚΕΔΕ λίγες ημέρες αργότερα είχε ταχθεί υπέρ του Δημάρχου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης χαρακτηρίζοντας ως απαράδεκτη την ανακοίνωση του ΥΠΕΝ ζητώντας την άμεση ανάκληση της. Επίσης, είχε τονίσει ότι η στάση του υπουργείου είναι αλαζονική αφού προτρέπει έμμεσα τους πολίτες να εκδώσουν οικοδομικές άδειες, με βάση τα κίνητρα του ΝΟΚ, αγνοώντας την απόφαση του Ε΄Τμήματος του ΣτΕ που τις καθιστά αντισυνταγματικές.
