Την ενίσχυση των όγκων και του τζίρου στην Ενδοημερήσια αγορά, αλλά και την αύξηση της επιβάρυνσης του ΕΛΑΠΕ από τις αποκλίσεις στην αγορά Εξισορρόπησης των φορέων ΑΠΕ (ΦΟΣΕ), σχεδιάζει να αντιμετωπίσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προχωρώντας σε παρεμβάσεις και εν λόγω αγορές.
Οι δύο αυτές παρενέργειες προκλήθηκαν από την εφαρμογή του πλαφόν στην αγορά Επόμενης Ημέρας, κάνοντας την εμφάνισή τους από τη 1η Ιουλίου, ημέρα έναρξης της «ενεργοποίησης» του Προσωρινού Μηχανισμού Επιστροφής Μέρους Εσόδων Αγοράς Επόμενης Ημέρας. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, κοινός παρονομαστής τους είναι οι συστηματικές υποδηλώσεις ΦΟΣΕ στην DAM – με τις εκτιμήσεις, ωστόσο, να διαφοροποιούνται στους λόγους των υποδηλώσεων.
Διαφορετικές ερμηνείες
Έτσι, από τη μία πλευρά, όπως έχει γράψει το energypress, το ΥΠΕΝ «βλέπει» στην πρακτική αυτή την προσπάθεια φορέων ΑΠΕ να παρακάμψουν το πλαφόν στην DAM, που τέθηκε σε εφαρμογή από τις αρχές Ιουλίου, διακινώντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τους στην Ενδοημερήσια. Κάτι που σημαίνει ότι κίνητρο είναι να αποκομίσουν περισσότερα έσοδα, καθώς για αυτές τις «πράσινες» Μεγαβατώρες αμείβονται με την Οριακή Τιμή στην Ενδοημερήσια, και όχι με το πλαφόν στην DAM.
Από την άλλη μεριά, στελέχη ΦΟΣΕ επισημαίνουν ότι οι φορείς προχωρούν αναγκαστικά σε υποδηλώσεις, καθώς σε διαφορετική περίπτωση είναι πιθανό να βρεθούν εκτεθειμένοι σε πολύ μεγάλα κόστη, ακόμη κι αν ακόμη δεν έχουν αναλάβει πλήρεις ευθύνες εξισορρόπησης και χρεώνονται στην Εξισορρόπηση βάσει του Μεταβατικού Μηχανισμού Βέλτιστης Ακρίβειας Πρόβλεψης (ΜΜΒΑΠ).
Ο λόγος είναι πως τα έσοδά τους στην DAM συναρτώνται από το πλαφόν, και επομένως είναι «ψαλιδισμένα», την ώρα που δεν υπάρχει ένα ανάλογο «ταβάνι» στην Εξισορρόπηση για τις τιμές με τις οποίες υπολογίζονται οι επιβαρύνσεις των ΑΠΕ για τις αποκλίσεις τους. Μάλιστα, όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά εκπρόσωποι των εγχώριων ΦΟΣΕ, η «ψαλίδα» είναι τόσο μεγάλη, που αν ένας φορέας «γράψει» σημαντικές αποκλίσεις, τότε απειλείται ακόμη και με χρεοκοπία.
Πλαφόν στην Ενδοημερήσια
Αναλυτές της αγοράς παραδέχονται τον κίνδυνο για δυσανάλογα υψηλές επιβαρύνσεις λόγω των αποκλίσεων, γεγονός που δικαιολογεί έως ένα βαθμό τις υποδηλώσεις. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, υπάρχουν ΦΟΣΕ με υποδηλώσεις που φτάνουν έως και το 50%, ένα ποσοστό που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο από την «αμυντική» στρατηγική που ακολουθούν αυτοί οι φορείς.
Σε κάθε περίπτωση, η παρενέργεια στην Ενδοημερήσια αγορά είναι έκδηλη ήδη από τον Ιούλιο, όπως έχει γράψει το energypress, τον πρώτο μήνα εφαρμογής του πλαφόν στην DAM, μέσω των τριών δημοπρασιών της Ενδοημερήσιας διακινήθηκαν 237,8 Γιγαβατώρες, αυξημένες κατά 134% σε μηνιαία βάση. Ακόμη πιο «φουσκωμένη» σε μηναία βάση, κατά 216%, ήταν και η αξία συναλλαγών, με τον τζίρο να διαμορφώνεται στα 90 εκατ. ευρώ, από 26 εκατ. τον Ιούνιο.
Για την επαναφορά της Ενδοημερήσιας στην… κανονικότητα, η παρέμβαση που δρομολογεί το ΥΠΕΝ αφορά την εφαρμογή πλαφόν και στην εν λόγω αγορά. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το πλαφόν θα υλοποιηθεί στα πρότυπα της DAM, δηλαδή με τον καθορισμό ενός ανώτατου ορίου αμοιβής ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής.
Επίσης, το «ταβάνι» στην Ενδοημερήσια θα «συγχρονίζεται» με το πλαφόν στην DAM, ώστε να απαλειφθεί το όποιο οικονομικό κίνητρο «διακράτησης» Μεγαβατώρων από την αγορά Επόμενης Ημέρας.
«Στοχευμένη» για τις ΑΠΕ παρέμβαση στην Εξισορρόπηση
Την ίδια στιγμή, με δεδομένο ότι οι ΦΟΣΕ δεν έχουν πλήρεις ευθύνες εξισορρόπησης, οι υποδηλώσεις τους επιβαρύνουν τον ΕΛΑΠΕ, ο οποίος επωμίζεται ένα μέρος των αποκλίσεών τους. Παράλληλα, το γεγονός ότι δεν αξιοποιείται στην DAM στο μέγιστο δυνατό βαθμό η παραγωγή των ΑΠΕ σημαίνει ότι αυξάνεται η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς. Κάτι που, με τη σειρά του, έχει ως συνέπεια να στερείται έσοδα το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για επιδοτήσεις.
Για αυτό τον σκοπό, η ΡΑΕ έχει ζητήσει πρόταση από τον ΑΔΜΗΕ, η οποία θα αντιμετωπίσει την εν λόγω στρέβλωση. Η ουσία της παρέμβασης είναι, ειδικά για τις ΑΠΕ, οι αποκλίσεις τους να κοστολογούνται με τιμές στα επίπεδα του πλαφόν (85 ευρώ ανά Μεγαβατώρα) που ισχύει στην DAM για τις «πράσινες» μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Παρέμβαση που θα υλοποιηθεί με «στοχευμένη» αλλαγή του Κανονισμού της αγοράς Εξισορρόπησης, για το τμήμα των αποκλίσεων των ΑΠΕ.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η τιμή της DAM θα αντικατασταθεί από την τιμή μετά το πλαφόν. Μία κίνηση που, σύμφωνα με στελέχη των ΦΟΣΕ, θα σημαίνει πως πλέον δεν θα υπάρχει ούτε δυνατότητα ούτε κίνητρο για υποδηλώσεις.
Όπως επισημαίνουν, μία ανάλογη αλλαγή προβλέπεται με την ενεργοποίηση της συνεχούς διαπραγμάτευσης στην Ενδοημερήσια αγορά, όταν οι ΑΠΕ θα αποκτήσουν πλήρεις ευθύνες εξισορρόπησης, η οποία προβλέπεται να γίνει στο τέλος του έτους. Επομένως, η παρέμβαση απλώς θα επισπεύσει την αλλαγή κατά μερικούς μήνες.