Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος/Νομικός Σύμβουλος Περιβαλλοντικού-Πολεοδομικού Δικαίου, PhD, LLM Νομικής ΕΚΠΑ
panagiotisgln@gmail.com, www.pgalanislaw.gr
Έννοια χρήσης γης
Ως «χρήση γης» μπορούμε να ονομάσουμε τη λειτουργική δραστηριοποίηση του χώρου. Ως απόρροια της σχετικής συνταγματικής διάταξης, απαγορεύεται, καταρχήν, η λήψη μέτρων που επιφέρουν επιδείνωση των όρων διαβιώσεως και υποβάθμιση του υπάρχοντος φυσικού ή του διαγραφομένου από την ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία οικιστικού περιβάλλοντος.
Χρήσεις γης και Σύνταγμα
Η επιβολή περιορισμών στις χρήσεις γης αποσκοπεί στην πραγμάτωση της κατά το άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος υποχρεώσεως του Κράτους για την επίτευξη των καλύτερων όρων διαβιώσεως και τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής στους οικισμούς και δεν παραβιάζουν, ως εκ τούτου, τις διατάξεις του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 1 της ΕΣΔΑ, εφ’ όσον δεν καθιστούν αδρανή την ιδιοκτησία σε σχέση με τον προορισμό της.
Η παρ. 2 άρθρ. 24 Σ αφήνει τις τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις στην επιστήμη, προκειμένου αυτή να έχει τον τελικό λόγο, ρύθμιση η οποία δεσμεύει άπαντας. Συνεπώς, σχετική νομοθετική ρύθμιση οφείλει να ψηφισθεί μόνο μετά από εκτίμηση ειδικής για την προτεινόμενη ρύθμιση επιστημονικής μελέτης.
Χρήσεις γης και σχεδιασμός
Ο καθορισμός χρήσεων γης στηρίζεται επιπροσθέτως, και στις κατευθύνσεις και προτάσεις του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού. Το σχέδιο πρέπει να περιέχει – μεταξύ άλλων – και τον καθορισμό των αναγκαίων όρων και περιορισμών στις χρήσεις γης, στη δόμηση, την εκτέλεση έργων και την έκταση δραστηριοτήτων κλπ.
Ο καθορισμός των χρήσεων γης, εφόσον γίνεται κατά τρόπο ειδικό και συγκεκριμένο, δεν χρειάζεται περαιτέρω εξειδίκευση και, συνεπώς, είναι δεσμευτικός, πρώτον ως προς την έκταση στην οποία αφορά η χρήση γενικής πολεοδομικής λειτουργίας, δεύτερον ως προς τη δέσμη των ειδικών πολεοδομικών λειτουργιών της χρήσης αυτής και τρίτον ως προς τον χρόνο εφαρμογής του, ο οποίος συμπίπτει με την έναρξη ισχύος της εγκριτικής του σχεδίου πόλεως υπουργικής απόφασης.
Χρήσεις γης μέσα από το νομολογιακό παράδειγμα της ΣτΕ 2878/2012: Χρήσεις γης και πολεοδομική αναμόρφωση
Επί παραδείγματι, στη ΣτΕ 2878/2012 (απόρριψη αίτησης για εν μέρει ακύρωση ΓΠΣ Ελευσίνας), ζητείτο η ακύρωση της αποφάσεως του Υπουργού Περιβάλλοντος περί τροποποίησης του ΓΠΣ Ελευσίνας κατά το μέρος υπαγωγής της περιοχής στη διάταξη του άρθρου 15 του Ν. 2508/1997 για την πολεοδομική αναμόρφωση προβληματικών περιοχών και παράλληλα προβλέφθηκε για την ίδια αυτήν περιοχή ο καθορισμός χρήσεως πολεοδομικού κέντρου, με έμφαση στις χρήσεις αναψυχής και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, εξαιρουμένων ορισμένων ειδικών λειτουργιών της ανωτέρω γενικής πολεοδομικής λειτουργίας.
Περαιτέρω, ο συνταγματικός νομοθέτης, μεριμνώντας για την εξασφάλιση της δυνατότητας εφαρμογής των πολεοδομικών σχεδίων σε σύντομο χρόνο μετά την έγκρισή τους, ώστε να εξυπηρετούνται κατά τρόπο αποτελεσματικό και οι προαναφερόμενοι σκοποί, προέβλεψε με το ίδιο άρθρο την υποχρέωση όλων αδιακρίτως των ιδιοκτητών ακινήτων που βρίσκονται είτε σε περιοχή η οποία χαρακτηρίζεται για πρώτη φορά ως οικιστική, εντασσόμενη σε πολεοδομικό σχέδιο, είτε σε υφιστάμενη οικιστική περιοχή, της οποίας το πολεοδομικό σχέδιο αναμορφώνεται, να διαθέσουν χωρίς αντάλλαγμα τμήμα της ιδιοκτησίας τους ή να καταβάλουν ορισμένο χρηματικό ποσό, προκειμένου να εξασφαλισθούν οι εκτάσεις που απαιτούνται για τους προβλεπόμενους από το πολεοδομικό σχέδιο κοινοχρήστους χώρους και χώρους κοινωφελών χρήσεων και να εξοικονομηθούν χρηματικά μέσα για την αντιμετώπιση των δαπανών εκτελέσεως των βασικών κοινοχρήστων πολεοδομικών έργων.
Κατά τα λοιπά, βλέπετε:
https://www.pgalanislaw.gr/blog/