Η μαρίνα της Καλαμαριάς κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70, από το ελληνικό δημόσιο, με στόχο την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού.
Επειδή όμως ποτέ δεν κατασκευάστηκαν οι συνοδές εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των σκαφών και των τουριστών, αναπτύχθηκε, κυρίως ως πάρκινγκ σκαφών. Από την δεκαετία του ’80, λόγω και της μόλυνσης του Θερμαϊκού υποβαθμίστηκε ακόμη περισσότερο, μαζί και οι γειτονικές εγκαταστάσεις της πλαζ.
Εδώ και 20 χρόνια η αναβάθμισή της μπήκε στο επίκεντρο της πολιτείας, όμως οι πρωτοβουλίες σκόνταφταν στις επιφυλάξεις της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών αρχών, γιατί η αναβάθμισή της συνδυαζόταν με την συμμετοχή και ιδιωτικού κεφαλαίου με παραχώρηση του management και της εκμετάλλευσης της για 30-40 χρόνια. Η χρηματοοικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 και κορυφώθηκε το 2010 με τον αποκλεισμό της χώρας μας από τις διεθνείς αγορές χρήματος, μας οδήγησε σε δανεισμό από τις χώρες της Ευρωζώνης, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, πρωτόγνωρου για την διεθνή εμπειρία, αλλά με πολύ επώδυνους και επαχθείς δημοσιονομικούς όρους.
Βασικός όρος του δανεισμού ήταν η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας κάθε μορφής, και με την εποπτεία των δανειστών. Ενώ η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας έπρεπε να είχε γίνει πολλά χρόνια πριν και με όρους δημοσίου συμφέροντος, δυστυχώς δεν έγινε, και τώρα γίνεται με όρους αποικιοκρατικούς. Η Μαρίνα της Καλαμαριάς μεταφέρθηκε από την ΕΤΑΔ στο ΤΑΙΠΕΔ στις 13/8/12.
Το ΤΑΙΠΕΔ, που εντωμεταξύ έγινε ο εκτελεστικός βραχίονας του Υπερταμείου, από το 2018, έχει ετοιμάσει το σχέδιό του για την παραχώρηση της Μαρίνας σε ιδιώτες επενδυτές, όμως λόγω των τοπικών αντιδράσεων ενεργοποίησε τις διαδικασίες παραχώρησης μετά τις δημοτικές και εθνικές εκλογές του 2019. Σε λιγότερο από ένα χρόνο το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε τις διαδικασίες διαβούλευσης με το Δήμο Καλαμαριάς, την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και ανακοίνωσε στα τέλη του Γενάρη την διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρηση της μαρίνας για 35 χρόνια κατ’ ελάχιστο.
Η διοίκηση του Δήμου Καλαμαριάς και η πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου, αποδέχτηκαν την παραχώρηση, έθεσαν όμως μερικούς πολύ σημαντικούς όρους, για λόγους οικονομίας, θα αναφέρω μόνο έναν που περιέχει και τους άλλους. Αντί για 14.900 τ.μ. μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση, που πρότεινε το ΤΑΙΠΕΔ, να περιοριστεί στο ήμισυ. Η διαφορά είναι μεγάλη για ένα περιορισμένο χώρο, όπως είναι ο χερσαίος χώρος της μαρίνας και ειδικά στην παραλιακή ζώνη, που από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Καλαμαριάς, προβλέπεται για ήπιες οικονομικές δραστηριότητες, και περιορισμένη δόμηση της ζώνης. Για λόγους που είναι εμφανείς, το ΤΑΙΠΕΔ θέλει να δημιουργήσει κίνητρα για τους ιδιώτες επενδυτές, παραβιάζοντας όμως το περιβάλλον και κατασκευάζοντας υποδομές που δεν έχουν σχέση με την υποστήριξη της μαρίνας και του θαλάσσιου τουρισμού.
Αν οι στόχοι του ΤΑΙΠΕΔ είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι, φαίνεται ότι η αποφασιστικότητα της διοίκησης του Δήμου, όσον αφορά την διεκδίκηση μιας πιο ήπιας δόμησης, πολύ περισσότερο της διοίκησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας δεν είναι εμφανείς. Ειδικά η διοίκηση της Περιφέρειας, με λίγες ευχές να γίνει δεκτή η πρόταση του δημοτικού συμβουλίου Καλαμαριάς, ουσιαστικά υιοθέτησε την πρόταση του ΤΑΙΠΕΔ. Έτσι το ΤΑΙΠΕΔ ενθαρρυμένο και έχοντας την υποστήριξη της κυβέρνησης, έτρεξε να προκηρύξει την διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρηση, πριν να πάρει την υπογραφή του ΣτΕ.
Το ΤΑΙΠΕΔ, όπως πάντα νομοθετικά εξουσιοδοτημένο, δεν δημοσιοποιεί κανένα όρο του διαγωνισμού όσον αφορά το χρηματοοικονομικό μοντέλο. Έχει ελεύθερα τα χέρια του και με πλήρη μυστικότητα να διαπραγματεύεται με τους επενδυτές τα οικονομικά στοιχεία της επένδυσης. Φυσικά οι λόγοι είναι προφανείς:
Η παραχώρηση της μαρίνας της Καλαμαριάς ακολουθεί εκείνης του Αλίμου στην Αττική, όπου οι υπογραφές μπήκαν πριν μερικές ημέρες. Η Μαρίνα του Αλίμου έχει τριπλάσια έκταση στο χερσαίο τμήμα από αυτόν της Μαρίνας της Καλαμαριάς, και περίπου πενταπλάσια χωρητικότητα σε χώρο ελλιμενισμού σκαφών. Επίσης σημαντικός παράγοντας είναι ότι βρίσκεται στην Αττική των 4 εκ κατοίκων και έχει ζωτικό χώρο την ζώνη του πιο υψηλού τουρισμού της χώρας, γι αυτό θεωρείται από τις πιο σημαντικές μαρίνες της Ανατολικής Μεσογείου.
Η παραχώρηση εκμετάλλευσης στην ιδιωτική κοινοπραξία για 40 χρόνια, έγινε με 27,3 εφάπαξ αμοιβή, που θα πάει για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους, φαίνεται αστείο το ποσό αλλά αυτό είναι, και η δέσμευση για επενδύσεις από τους ιδιώτες ανέρχεται στα 57 εκ ευρώ. Ο δομημένος χώρος θα φθάσει το πολύ στα 18.520 τ.μ.
Η σύγκριση με τον δομημένο χώρο της μαρίνας στην Καλαμαριά, δείχνει το ατόπημα του ΤΑΙΠΕΔ, της κυβέρνησης και όλων εκείνων που υποστηρίζουν το σχέδιο αυτό. Εάν μάλιστα κάνουμε μια αναγωγή στα οικονομικά στοιχεία των δύο πρότζεκτ, όσο και αν τα κρύβει το ΤΑΙΠΕΔ και η κυβέρνηση, τότε θα καταλάβουμε το μέγεθος του πολιτικού, οικονομικού και περιβαντολογικού ατοπήματος. Εκτιμώ ότι, συνολικά το εφάπαξ ποσό για το δημόσιο μαζί με την επενδυτική δέσμευση, θα κινείται στα όρια των 30 εκατ. ευρώ. Ναι γι αυτό το ποσό γίνεται όλη η μεθόδευση. Πιστεύω ότι και τώρα μπορεί να διεκδικηθεί, μια πολύ καλύτερη λύση για την ανάπτυξη της μαρίνας για τα δημόσια οικονομικά, την Καλαμαριά και φυσικά το περιβάλλον.
Με στόχο να υλοποιηθεί η πρόταση του δημοτικού συμβουλίου της Καλαμαριάς μπορεί να υπάρξουν δυο εναλλακτικά σενάρια:
- Να υπάρξει συγχρηματοδότηση του δημοσίου, για να μειωθεί στο επιθυμητό όριο το Real Estate.
- Να χρηματοδοτήσει το δημόσιο την ανάπτυξη της μαρίνας, και ταυτόχρονα να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση της λειτουργίας της σε εταιρεία εγνωσμένης εμπειρίας στο χώρο του θαλάσσιου τουρισμού και υψηλής αξιοπιστίας.
