Ανακοίνωσε χθες η υπουργός Πολιτισμού έργα συνολικής ύψους 2.225.000 ευρώ
Γράφει ο Θεόδωρος Αν. Σπανέλης
Το περσινό καλοκαίρι, μετά την πυρκαγιά που εισέβαλε στον αρχαιολογικό χώρο στις Μυκήνες και βλέποντας τις φλόγες που απείλησαν το μνημείο, οι εικόνες δημιούργησαν συνειρμούς για το τι προστασία υπάρχει στους δικούς μας αρχαιολογικούς χώρους. Το μυαλό μας όμως πρώτα και κύρια, πήγε στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, που ως γνωστόν και πέρα όλων των άλλων, έχει ενταχθεί στα μνημεία της UNESCO.
Στο ερώτημα αν υπάρχει επαρκή πυρασφάλεια στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, η απάντηση της προϊσταμένης της Εφορίας Αρχαιοτήτων Σταυρούλας Δαδάκη ήταν άκρως απογοητευτική, αν συνέβαινε μια πυρκαγιά θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί με πυροσβεστήρες!!! Αυτή είναι η πρόβλεψη για την διαχείριση μιας φωτιάς. Σε εκείνο το ρεπορτάζ (13-9-2020 ΧΡΟΝΟΜΕΤΡΟ) σημειώναμε ότι αν συμβεί αυτό το απευκταίο γεγονός, τότε θα συντελεστεί τεραστίων διαστάσεων καταστροφή, γιατί στην περίπτωση των Φιλίππων έχουμε μνημεία κύρια από μάρμαρο, όπως στο αρχαίο Θέατρο, στις Βασιλικές και στο Οκτάγωνο, καθώς και στο ρωμαϊκό φόρουμ και στα άλλα μνημεία περιμετρικά από αυτό, χωρίς να παραλείπουμε τα τείχη της πόλης! Σε ένα τέτοιο γεγονός οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται σε μια πυρκαγιά θα προκαλούσαν το φαινόμενο της ασβεστοποίησης του μαρμάρου, δηλαδή την πλήρη καταστροφή των μνημείων.
Χθες η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ανακοίνωσε έργα σε πέντε κορυφαίους αρχαιολογικούς χώρους της χώρα μας προκειμένου να προστατευτούν από τις συνέπειες που μπορούν να προκαλέσουν οι φυσικές καταστροφές. Οι χώροι αυτοί είναι οι Δελφοί, το Δίον, τα Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης (Φαιστός και Μάλια) ο Μυστράς και οι Φίλιπποι. Συγκεκριμένα για τους Φιλίππους ανακοίνωσε την κατασκευή ενός εκτεταμένους δικτύου σύγχρονης πυροπροστασίας στο σύνολο του αρχαιολογικού χώρου συνολικού κόστους 2.225.000 ευρώ, τα οποία θα προέρχονται από το ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε η κ. Μενδώνη τόνισε ότι «Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά, υλική και άυλη, αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς προκλήσεις. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σχετίζονται με μεταβολές στη θερμοκρασία, στις βροχοπτώσεις, στα υπόγεια ύδατα, στη στάθμη της θάλασσας, στη διάβρωση, στην ερημοποίηση του εδάφους, και ακραία καιρικά φαινόμενα που έχουν σαν αποτέλεσμα πυρκαγιές, πλημμύρες, κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις κ.λπ..
Εκτός από τις φυσικές απειλές για τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλαγές και αλλοιώσεις στο φυσικό τοπίο που με τη σειρά του επηρεάζει απολύτως διάφορες πρακτικές παραδοσιακών κοινωνιών.
Τον τελευταίο καιρό έγινε λόγος για τις επιπτώσεις που έχει η κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα στη μετακινούμενη κτηνοτροφία. Εδώ, είναι περισσότερες οι επιπτώσεις, μπορούμε να τις συνειδητοποιήσουμε καλύτερα, μιλώντας και συνδυάζοντάς τις με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Και τελικά η αλλοίωση του φυσικού και του πολιτιστικού τοπίου που μπορεί να επηρεάσει την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα και την ανάπτυξη των επιμέρους κοινωνιών.
Όπως είπαμε από την αρχή, αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει είναι να προλάβουμε. Η πρόληψη είναι ο βασικός μας στόχος, να προλάβουμε πριν τα φαινόμενα εξελιχθούν. Και αυτό το οποίο επίσης μας ενδιαφέρει είναι να θωρακίσουμε στον μέγιστο βαθμό τα μνημεία μας και τους αρχαιολογικούς χώρους. Πρώτον, για την ίδια τους την αξία, αυτοτελώς. Δεύτερον – όταν μιλάμε για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αυτό έχει σημασία – να μην λειτουργήσει η οποιαδήποτε φθορά εις βάρος της αναπτυξιακής τους διάστασης και της τουριστικής επισκεψιμότητας των περιοχών των συγκεκριμένων. Γιατί είτε το ομολογούμε είτε δεν το ομολογούμε, σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι χώροι, οι τόποι, έχουν γίνει τουριστικοί προορισμοί εξαιτίας των σημαντικών μνημειακών και αρχαιολογικών χώρων που διαθέτουν.
Για να μην παίρνουμε πάρα πολύ χρόνο, να πάμε κατευθείαν στα έργα. Τα έργα τα οποία ξεκινούν αφορούν τους αρχαιολογικούς χώρους των Δελφών με την προστασία από τις βραχοπτώσεις, αντιπλημμυρικά έργα στο Δίον, αντιπλημμυρικά έργα σε μινωικά ανάκτορα, ξεκινάμε με τη Φαιστό και τα Μάλια αλλά αν χρειαστεί μπορούμε να παρέμβουμε και σε άλλα, και δύο κρίσιμα έργα πυροπροστασίας στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων και στον αρχαιολογικό χώρο του Μυστρά. Οι Δελφοί, οι Φίλιπποι, ο Μυστράς, είναι ήδη στον κατάλογο των μνημείων της UNESCO. Το Δίον είναι ένας πάρα πολύ σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, δεν είναι UNESCO μεν, αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικός και αντιμετωπίζει πολύ έντονα πλημμυρικά φαινόμενα. Και τα μινωικά ανάκτορα της Κρήτης είναι ήδη σε διαδικασία κατάρτισης φακέλου για την υποψηφιότητα στην UNESCO.
Εκτός όμως από τα έργα αυτά, το συγκεκριμένο πακέτο από το Ταμείο Ανάκαμψης θα χρηματοδοτήσει συστήματα παρακολούθησης και καταγραφής των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο μικροπεριβάλλον και τις ανάγκες συντήρησης των επιφανειών του μνημείου, τον σχεδιασμό της εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή της προστασίας των μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς, και τις επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή.
Ο προϋπολογισμός των έργων αυτών όσον αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης είναι 23 εκατομμύρια. Στα 23 εκατομμύρια συμπεριλαμβάνονται οι εκπτώσεις, επομένως είναι καθαρό το ποσό, και δεν συμπεριλαμβάνεται το ΦΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να πάμε σε 32 έως 35 εκατομμύρια περίπου χρηματοδότηση για το συγκεκριμένο πρόγραμμα» και ειδικότερα σημείωσε ότι «Οι Φίλιπποι και ο Μυστράς, όπως είπαμε, τα έργα μάλλον στους Φιλίππους και στον Μυστρά αφορούν εγκαταστάσεις ολοκληρωμένου συστήματος πυροπροστασίας και πυρόσβεσης».