«Ο προκάτοχός μου στο Υπουργείο, Κυριάκος Πιερρακάκης, ο τότε Υφυπουργός Θοδωρής Λιβάνιος και οι συνεργάτες τους τα έκαναν σχεδόν όλα στο ψηφιακό κομμάτι. Ευτυχώς άφησαν και κάποια για εμάς» ανέφερε χαρακτηριστικά ο νέος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, αναλαμβάνοντας την εβδομάδα που μας πέρασε, επικεφαλής ενός υπουργείου που έχει κατοχυρωθεί στην συνείδηση των περισσότερων Ελλήνων ως ένα από τα πιο παραγωγικά της προηγούμενης τετραετίας. Συμπλήρωσε μάλιστα ότι η «Ελλάδα γίνεται μια σύγχρονη χώρα με δομές και υποδομές που δεν πρέπει να αφήνει κανέναν πίσω και στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να κινηθούμε».
Όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο κ. Παπαστεργίου, με την ανάληψη των καθηκόντων του αναλαμβάνει να κερδίσει ένα μεγάλο «στοίχημα». Αφενός γιατί διαδέχεται έναν από τους πιο επιτυχημένους υπουργούς της προηγούμενης κυβέρνησης, ο οποίος κατάφερε όχι μόνο να χαράξει την ψηφιακή στρατηγική της χώρας και να προχωρήσει τα μεγάλα έργα, αλλά και να εξοικειώσει τους Έλληνες με την χρησιμότητα και τα οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού, παρότι πολλοί εξ αυτών υπήρξαν στο παρελθόν φοβικοί απέναντι στην τεχνολογία. Αφετέρου βέβαια, γιατί η σκληρή δουλειά της ψηφιοποίησης μάλλον τώρα αρχίζει και περιλαμβάνει μεγάλα προς υλοποίηση και δημοπράτηση έργα, που για να διασφαλίσουν την χρηματοδότησή τους, οφείλουν να ακολουθήσουν τα στενά χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Καθώς και την αξιοποίηση από πλευράς της Ελλάδας, των νέων πολλά υποσχόμενων τεχνολογιών, αίροντας τους κινδύνους που τις συνοδεύουν.
Τα επόμενα στοιχήματα της ψηφιοποίησης
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τα άλματα που έκανε η Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια, παραμένει πίσω σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες στους τομείς των ΤΠΕ και του ψηφιακού μετασχηματισμού των, κατά βάση μικρομεσαίων, επιχειρήσεων της, δεδομένου και του πολύτιμου χρόνου που χάθηκε τα χρόνια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Παρατηρητηρίου του ΣΕΒ για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό, η απόσταση της χώρας μας από την ΕΕ μειώθηκε, αλλά παραμένει εμφανής.
Σύμφωνα με το Δείκτη DMI, οι ελληνικές επιχειρήσεις ψηφιοποιήθηκαν πέντε φορές ταχύτερα από το μέσο όρο της ΕΕ – ο ρυθμός μεταβολής της ψηφιακής ωριμότητας τους την περίοδο 2019-2022 ανήλθε στο 9,2% όταν ο μέσος όρος της ΕΕ έφτασε μόλις στο 1,9%. Η αφετηρία ωστόσο ήταν πολύ διαφορετική, με αποτέλεσμα οι ελληνικές επιχειρήσεις να υπολείπονται ακόμα κατά 30% από τη μέση ψηφιακή ωριμότητα των επιχειρήσεων στα 27 κράτη μέλη της Ένωσης.
Γεγονός που υποδεικνύει, όπως επισημαίνει η έρευνα, ότι αν η μεγάλη επενδυτική και ρυθμιστική προσπάθεια της χώρας από το 2019 μέχρι σήμερα είχε ως αποτέλεσμα την κάλυψη του 70% της απόστασης από την ΕΕ, τότε οι αναγκαίες νέες πολιτικές για το μηδενισμό της απόστασης αυτής θα πρέπει να ακόμα πιο φιλόδοξες και πιο αποτελεσματικές. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι το 36% των επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν ακόμα γενικότερες αντιστάσεις στην αλλαγή εξαιτίας της έλλειψης ψηφιακής κουλτούρας (36%), της εύρεσης επαρκών οικονομικών πόρων (14%) και της έλλειψη δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας εντός της επιχείρησης (10,5%).
Σε αυτό το πλαίσιο τα στελέχη της αγοράς ΤΠΕ αναμένουν να έχουν στενή συνεργασία με τον νέο υπουργό, ώστε να του γνωστοποιήσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η αγορά στην εκτέλεση των έργων που έχει αναλάβει, όπως για παράδειγμα τα στενά χρονοδιαγράμματα και η έλλειψη προσωπικού, και κατ’ επέκταση στην ψηφιοποίηση της χώρας
Ψηφιοποίηση του Δημοσίου
Αξίζει να διευκρινιστεί άλλωστε, ότι παρά την αίσθηση ότι το κράτος ψηφιοποιήθηκε χάρη στην ψηφιακή αλληλεπίδραση των πολιτών με αυτό μέσω του gov.gr, o αγώνας δρόμου για τα μεγάλα έργα ψηφιοποίησης των επιμέρους τομέων του, αλλά και της διαλειτουργικότητας και της απλούστευσης των διαδικασιών του, τώρα αρχίζει. Προς επίρρωση του παραπάνω αρκεί να αναφέρουμε τους πρόσφατους διαγωνισμούς που κατακυρώθηκαν και μπαίνουν πλέον σε τροχιά υλοποίησης.
Μέσα στο καλοκαίρι, για παράδειγμα, θα πρέπει να μπει στις ράγες το μεγάλο έργο του Ελληνικού Κτηματολογίου για την ψηφιοποίηση των 630 εκατ. σελίδων έγχαρτων αρχείων από τα 390 υποθηκοφυλάακεία της χώρας. Ένα έργο προϋπολογισμού 309,8 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ και δικαιωμάτων προαίρεσης), για το οποίο αναμένουμε τις τέσσερις από τις πέντε εκτελεστικές συμβάσεις – η μία έχει υπογραφεί – ώστε να ξεκινήσει. Υπενθυμίζεται ότι το έργο χωρίζεται σε πέντε τμήματα τα οποία έχουν αναλάβει οι ενώσεις εταρειών Netcompany-Intrasoft και Profile Software, Wind – Iron Mountain, Uni Systems – Αρχειοθήκη – Onex, ΟΤΕ και Vodafone – Cosmos Business Systems – Quality & Reliability – Γεωανάλυση.
Ένα ακόμα μεγάλο στοίχημα θεωρείται και η ψηφιοποίηση του τομέα της Υγείας, με τον σχετικό διαγωνισμό για την «ψηφιοποίηση αρχείων του Δημόσιου Συστήματος Υγείας», ύψους 235,6 εκατ. με ΦΠΑ, να κατακυρώνεται πρόσφατα σε 8 οικονομικούς φορείς. Σύμφωνα με πληροφορίες το έργο της ψηφιοποίησης, ταυτοποίησης, κατηγοριοποίησης και χαρακτηρισμού των 157.000.000 σελίδων και Εξετάσεων Απεικόνισης, 20.000.000 σελίδων μη τυποποιημένων μεγεθών και 20.000.000 φιλμ/εκτυπώσεων ΗΚΓ/ΗΕΓ, το οποίο θα ολοκληρώσει το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς στα δημόσια νοσοκομεία, αναλαμβάνουν να διεκπεραιώσουν οι εταιρείες Intrakat, ΟΤΕ, Μυτιληναίος, Globitel και οι ενώσεις εταιρειών Netcompany Intrasoft – Qualco, Uni Systems – Αρχειοθήκη, Nova – Profile και Vodafone – Inform – Cosmos Business Systems.
Στις ράγες αναμένεται να μπει προσεχώς και η ψηφιοποίηση των Δικαστηρίων, ώστε να τεθούν οι βάσεις για την επιτάχυνση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στη χώρα, γεγονός που θα ενισχύσει μεταξύ άλλων και την εμπιστοσύνη διεθνών κι εγχώριων επενδυτών. Ο λόγος για το έργο της ψηφιοποίησης των αρχείων 300.244.990 σελίδων από 368 Δικαστήρια κι Εισαγγείες της χώρας, αξίας 97 εκατ. ευρώ το οποίο κατακυρώθηκε στις αρχές του μήνα σε 8 εταιρείες-κοινοπραξίες (Intrakat, Uni Systems – Αρχειοθήκη, Profile-Nova, Μυτιληναίος, Vodafone – Inform – Cosmos, Globitel-Master, Netcompany Intrasoft- Qualco, OTE).
Εξίσου σημαντική είναι και η αναβάθσμιση του G-Cloud, του λεγόμενου κυβερνητικού νέφους πρώτης γενιάς σε υβριδικό υπολογιστικό νέφος (hybrid could) ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους οργανισμούς να κλιμακώσουν τις υποδομές τους με ευελιξία και ασφάλεια, επιταχύνοντας στο τέλος της ημέρας την Δημόσια Διοίκηση μέσα από την ψηφιοποίηση της λειτουργίας της και παραδίδοντας με αμεσότητα και ευελιξία, ψηφιακές υπηρεσίες στον πολίτη και τις επιχειρήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, υλοποιείται ήδη το έργο εκσυγχρονισμού του κυβερνητικού νέφους G-Cloud «Αναβάθμιση και επέκταση της υποδομής του Κυβερνητικού Νέφους (G Cloud)» προϋπολογισμού 5,4 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ από τις Netcompany – Intrasoft, έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις για το έργο «Εκσυγχρονισμός και ενίσχυση της υφιστάμενης on-premises υποδομής του Κυβερνητικού Υπολογιστικού Νέφους (G-Cloud) και δημιουργία δεύτερου κόμβου και παροχή υπηρεσιών Public Cloud & Πλατφόρμας αυτοματοποίησης επιχειρησιακών διαδικασιών ως υπηρεσία (Automation as a service)», ύψους 32,9 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ με τις «Space Hellas – Netcompany Intrasoft – Unisystems» και με τον «OTE» ενώ πρόσφατα υπεγράφη σύμφωνα με πληροφορίες και η σύμβαση για το έργο «Παροχή Νεφο-Υπολογιστικών Υποδομών και υπηρεσιών (Cloud Services)» προϋπολιγισμού 108,7 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ από τον ΟΤΕ με υπεργολάβους τις Accenture και Office Line.
Άλλα σημαντικά έργα που αναμένεται να υλοποιηθούν είναι ο «Σχεδιασμός, Υλοποίηση, θέση και υποστήριξη της Παραγωγικής Λειτουργίας της Ενιαίας Ψηφιακής Υποδομής για την Εξυπηρέτηση Πολιτών και Επιχειρήσεων (CRM)», ύψους 53,2 εκατ. ευρώ, το έργο των Big Data ύψους 18,4 εκατ. ευρώ, το μεγάλο και πολύπαθο έργο του Εθνικού Δικτύου Δημόσιας Διοίκησης, ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ κ.ά.
Στις προτεραιότητες πάντως του υπουργείου, όπως τις απαρίθμησε ο νέος υπουργός, συμπεριλαμβάνονται πολλά από τα μεγάλα έργα ψηφιοποίησης, όπως οι ψηφιακές μεταβιβάσεις ακινήτων, η επέκταση του gov. gr, το πρόγραμμα smart cities και ο ατομικός φάκελος ασθενούς.
Τηλεπικοινωνίες
Αντιστοίχως μεγάλο είναι το στοίχημα και στον τομέα των Τηλεπικοινωνιών, δεδομένου ότι η χώρα και οι πάροχοι έχουν προχωρήσει γρήγορα και αποτελεσματικά στην υιοθέτηση του 5G αλλά η Ελλάδα υστερεί ακόμα στις σταθερές ευρυζωνικές συνδέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο ενθαρρυντική ήταν η πρόσφατη υπογραφή μεταξύ Δημοσίου και ΟΤΕ για το μεγαλύτερο έργο τηλεπικοινωνιακών υποδομών που έχει προκηρυχθεί στην Ελλάδα, και ένα από τα μεγαλύτερα έργα Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), το Ultrafast Broadband. Το έργο ύψους 870 εκατ. ευρώ θα δημιουργήσει περίπου 750.000 τηλεπικοινωνιακές συνδέσεις ταχύτητας τουλάχιστον 100 Mbps, με δυνατότητα αναβάθμισης σε 1 Gbps στην ελληνική επικράτεια και μάλιστα σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές που δεν έχουν συμπεριληφθεί στα επενδυτικά σχέδια των παρόχων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και 2.950 απομακρυσμένοι οικισμοί. Κι αυτό γιατί ένας βασικός λόγος που επικαλλούνται οι αρμόδιοι κάθε φορά που η συζήτηση αφορά την υστέρηση των σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων είναι η μορφολογία της χώρας. Σημειωτέον ότι ο ΟΤΕ, που υπέγραψε πρόσφατα τη σχετική σύμβαση, θα τρέξει τρία Lots. Τα υπόλοιπα τέσσερα από τα επτά του έργου θα υλοποιηθούν από την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – Grid Telecom, με την υπογραφή τους ωστόσο να εκκρεμεί.
Η τηλεπικοινωνιακή αγορά βέβαια, αλλά και οι ίδιοι οι καταναλωτές αναμένουν να προχωρήσουν προσεχώς και άλλα έργα συνδεσιμότητας που είναι ενταγμένα στο Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, όπως τα κουπόνια επιδότησης των συνδέσεων οπτικών ινών (FTTH), τα οποία αναμένεται να τονώσουν τη ζήτηση από πλευράς των καταναλωτών.
Βήματα θα πρέπει να γίνουν και στην περίπτωση του διαστήματος, δεδομένου του μεγάλου έργου των μικροδορυφόρων ύψους 200 εκατ. ευρώ που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και πρέπει να υλοποιηθεί προσεχώς. Το εν λόγω έργο, όπως έχει διευκρινίσει και ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Αθανάσιος Στάβερης Πολυκαλάς, αναμένεται να βάλει την Ελλάδα σε μια νέα εποχή, στην εποχή του newspace, δίνοντας τη δυνατότητα πλέον και σε ελληνικές επιχειρήσεις να αυξήσουν τις δυνατότητές τους να παράγουν τεχνολογία». Αξίζει να σημειωθεί ότι το 65% των επίγειων υποδομών θα φτιαχτούν από ελληνικές εταιρείες, όπως και το 35% του διαστημικού κομματιού.
Νέες τεχνολογίες
Δουλειά για τον νέο υπουργό υπάρχει και στο πεδίο διαμόρφωσης στρατηγικής. Δεδομένου ότι χώρα μας οφείλει να παρουσιάσει σύντομα τον οδικό χάρτη για την Ψηφιακή Πυξίδα 2030, το πώς δηλαδή θα υπάρχει καθολική κάλυψη με ταχύτητες σύνδεσης στο διαδίκτυο τουλάχιστον 1Gbit.
Την ίδια στιγμή η συζήτηση για την υιοθέτηση και χρήση των νέων τεχνολογιών – όπως η τεχνητή νοημοσύνη – φουντώνει στην Ευρώπη , και τα κράτη μέλη τα επόμενα χρόνια θα κληθούν να εναρμονιστούν με τις κεντρικές ευρωπαϊκές πολιτικές. Η γρήγορη εναρμόνισή τους δε, θα σηματοδοτήσει και την έγκαιρη τοποθέτησή τους σε μια ανερχόμενη αγορά, που αναμένεται να παίξει κομβικό ρόλο στο μέλλον. Η τεχνητή νοημοσύνη μάλιστα φάνηκε να αποτελεί προτεραιότητα για την νέα ηγεσία του υπουργείου. Τόσο ο υπουργός όσο και ο υφυπουργός Κωνσταντίνος Κυρανάκης, αναφέρθηκαν στην ΤΝ κατά την τελετή παράδοσης-παραλαβής του υπουργείου τονίζοντας ότι η χώρα θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τα οφέλη της, αίροντας όμως τις όποιες ανασφάλειες και κινδύνους απορρέουν από αυτή.
Σε δομική προτεραιότητα του υπουργείου, ειδικά καθώς προχωρά την ψηφιοποίησή του Κράτους, αναμένεται να εξελιχθεί και η κυβερνοασφάλεια, όπως επεσήμανε άλλωστε από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του ο αρμόδιος υπουργό.
Ο κ. Παπαστεργίου χαρακτηρίζεται ως ένα φωτεινό παράδειγμα «τοπικού άρχοντα» – ως δήμαρχος Τρικκαίων προώθησε την ψηφιοποίηση βελτιώνοντας την καθημερινότητα των δημοτών. Πλέον όμως καλείται να δείξει την ίδια θέληση, ενεργητικότητα κι αποτελεσματικότητα και στην κεντρική πολιτική σκηνή, έργο σύνθετο, την δυσκολία και την αναγκαιότητα του οποίου φαίνεται να αναγνωρίζει. «Η ευθύνη είναι πολύ μεγάλη. Να συνεχίσουμε ακόμη πιο τολμηρά και πιο γρήγορα, να απλοποιήσουμε τις ζωές μας μέσω τη ψηφιοποίησης. Να εκπλήξουμε και πάλι ευχάριστα τους πολίτες μας, που δικαίως νιώθουν πως ενίοτε το κράτος δεν τους καταλαβαίνει. Γιατί η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν είναι εφαρμογές και προγράμματα που αφορούν τους συναδέλφους μου μηχανικούς και προγραμματιστές. Είναι μία άλλη Ελλάδα, σύγχρονη, ευέλικτη, ψηφιακά ασφαλής, προετοιμασμένη για νέες προκλήσεις, με αντανακλαστικά, αποτελεσματική, άμεση, ανοιχτή σε όλες και όλους.», ανέφερε χαρακτηριστικά σε ανάρτησή του στα social media μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
