Η Ελλάδα ένα βήμα προ του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου λόγω μη συμμόρφωσης στους κανόνες της ΕΕ για την επιτάχυνση αδειοδότησης των ΑΠΕ
Έχει προθεσμία δύο μήνες για να απαντήσει και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, άλλως θα παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της ΕΕ
Η Επιτροπή εγκαλεί την ΕΛΛΑΔΑ και τη ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ να μεταφέρουν πλήρως τους κανόνες της ΕΕ που επιταχύνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα (INFR(2024)0221) και στη Φινλανδία (INFR(2024)0226) επειδή δεν μετέφεραν πλήρως στο εθνικό τους δίκαιο τις διατάξεις της αναθεωρημένης οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σχετικά με την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης.
Η αναθεωρημένη οδηγία ( ΕΕ) 2023/2413) , η οποία τροποποιεί την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001, τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2023 και ορισμένες διατάξεις έπρεπε να μεταφερθούν στο εθνικό δίκαιο έως την 1η Ιουλίου 2024.
Αυτές οι διατάξεις περιλαμβάνουν μέτρα για την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης τόσο για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσο και για έργα υποδομών που είναι απαραίτητα για την ενσωμάτωση της πρόσθετης δυναμικότητας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Περιλαμβάνουν επίσης σαφείς προθεσμίες για τις διαδικασίες χορήγησης αδειών που στοχεύουν σε συγκεκριμένες τεχνολογίες ή τύπους έργων, την ενίσχυση του ρόλου του ενιαίου σημείου επαφής για τις αιτήσεις και το τεκμήριο ότι τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η σχετική υποδομή δικτύου αποτελούν υπέρτερο δημόσιο συμφέρον.
Τον Σεπτέμβριο του 2024, η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητικές επιστολές σε 26 κράτη μέλη επειδή δεν μετέφεραν πλήρως την οδηγία στο εθνικό τους δίκαιο. Αφού εξέτασε τα μέτρα μεταφοράς που κοινοποίησαν η Ελλάδα και η Φινλανδία, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κανένα από τα δύο κράτη μέλη δεν έχει ακόμη μεταφέρει πλήρως τις διατάξεις που σχετίζονται με την απλούστευση και την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης.
- Η Ελλάδα κατηγορείται από την Κομισιόν ότι δεν έχει μεταφέρει σωστά και εγκαίρως την Οδηγία 2023/2413 της ΕΕ για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας:
- Σαφείς προθεσμίες αδειοδότησης (έως 2 χρόνια max),
- Μειωμένη γραφειοκρατία για έργα ΑΠΕ,
- Δημόσιο τεκμήριο υπέρ των έργων (ιδίως για φωτοβολταϊκά, αιολικά, υποδομές δικτύων).
Η κυβέρνηση έχει 2 μήνες (έως Αύγουστο 2025) για να διορθώσει τη νομοθεσία και να ενημερώσει την Επιτροπή.
Αν δεν συμμορφωθεί, η υπόθεση θα πάει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με πιθανές χρηματικές ποινές και απώλεια πόρων.
Το ζήτημα θεωρείται σοβαρό διότι, η Ελλάδα αν και είναι μια από τις πιο πλούσιες σε ήλιο και άνεμο χώρες στην ΕΕ, έχει χρονοβόρες αδειοδοτικές διαδικασίες, πολυνομία και η αδυναμία εφαρμογής ευρωπαϊκών πρακτικών που θεωρούνται βασικά εμπόδια.
Άλλες χώρες, όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία, έχουν ήδη θεσπίσει «fast track» διαδρομές για πράσινα έργα.
Μεταφορά οδηγίας 2023/2413 (RED III)
Η Ελλάδα πρέπει να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο:
- Άρθρο για χρονικά όρια: π.χ. μέγιστη διάρκεια αδειοδότησης 2 ετών για ΑΠΕ και υποδομές.
- Ενισχυμένο Σημείο Επαφής (“one-stop-shop”): ένας φορέας υπεύθυνος για όλες τις άδειες έργων ΑΠΕ.
- Ρήτρα δημόσιου συμφέροντος: όλα τα έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης θεωρούνται από νομοθεσία ως υπέρτερο δημόσιο συμφέρον.
- Περιοχές επιτάχυνσης: θεσμοθέτηση «fast-track zones» (π.χ. ζώνες αιολικών ή φωτοβολταϊκών) με συντομευμένες διαδικασίες αναδιορισμού και δημόσια διαβούλευση σε προκαθορισμένο πλαίσιο.
Καλές πρακτικές άλλων χωρών ΕΕ
- Ισπανία & Πορτογαλία: θεσμοθέτησαν ειδικές ζώνες (π.χ. Rebajas, Zonificación) όπου οι αιτήσεις ΑΠΕ διεκπεραιώνονται εντός 6–12 μηνών.
- Ιταλία: καθιέρωσε ενιαίο ηλεκτρονικό σύστημα αδειών (sportello unico), συνδυαστικό με περιβαλλοντικές άδειες σε πρώτη αίτηση.
- Κύπρος, Σουηδία: εφαρμόζουν «χρονικούς περιορισμούς» στην έκδοση αδειών και υποχρεωτική ηλεκτρονική παρακολούθηση
* Ο Βασίλης Τσολακίδης είναι Βιοαρχιτέκτονας, σύμβουλος Στρατηγικού Σχεδιασμού για το Περιβάλλον, την Ενέργεια και το Κλίμα, πρώην πρόεδρος του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ).
